Cabo da Roca
 wybrzeże Przylądku Roca | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rodzaj obiektu |
przylądek |
Położenie na mapie Portugalii  | |
 38°46′51,82″N 9°30′02,00″W/38,781061 -9,500556
| |
Cabo da Roca[1] – przylądek położony na Półwyspie Iberyjskim na terenie Portugalii, w obrębie Parku Przyrodniczego Sintra–Cascais[2], na zachód od Lizbony. Stanowi najdalej na zachód wysunięty punkt lądu stałego Europy[3]. Brzeg na przylądku jest skalisty i wznosi się 144 m ponad poziom Oceanu Atlantyckiego[3]. Na przylądku znajduje się latarnia morska z XIX wieku[4][5].
Na obelisku stojącym na szczycie urwiska umieszczona jest tablica zawierająca aluzyjny cytat z 3. pieśni eposu Os Lusĭadas portugalskiego poety Luísa de Camões: Aqui, onde a terra se acaba e o mar começa („Tu, gdzie ląd się kończy, a morze zaczyna”)[6][7]. Cabo da Roca dzielą od znajdującego się po drugiej stronie Atlantyku przylądka Henlopen w amerykańskim stanie Delaware 5593 kilometry[8].
Klif
[edytuj | edytuj kod]Przylądek Roca stanowi najbardziej na zachód wysunięty fragment małego, liczącego zaledwie 10 km długości pasemka górskiego, zwanego Serra de Sintra. Tę część pasma budują sjenity[9]. Brzeg na przylądku jest skalisty i wznosi się 144 m ponad poziom Oceanu Atlantyckiego[3]. Na nadbrzeżnych skałach klifu widać liczne pozostałości po kilku historycznych tsunami, z najsilniej zaznaczonymi zmianami powstałymi na skutek trzęsienia ziemi, które nawiedziło ten region 1 listopada 1755 roku. Konsekwencją trzęsienia ziemi o magnitudzie 8,5-8,9 stopni, było gigantyczne tsunami, którego fala osiągnęła w rejonie Cabo da Roca wysokość ponad 50 metrów. Badania stratygraficzne wykazały, że spowodowało ono liczne zmiany w ukształtowaniu lokalnego wybrzeża[10].
Klimat
[edytuj | edytuj kod]W tym rejonie Portugalii panuje oceaniczna odmiana klimatu śródziemnomorskiego. Średnia temperatura roczna wynosi tu ok. 15 °C. Średnia temperatura stycznia to ok. 9 °C, sierpnia – ok. 18 °C. Roczna suma opadów wynosi niespełna 500 mm, jednak wrażenie wilgotności podnosi znacznie woda w postaci mgły znad Atlantyku. Charakterystyczne są częste i silne wiatry, zwłaszcza zachodnie, od strony morza[9].
Flora
[edytuj | edytuj kod]Skaliste zbocza przylądka porośnięte są przez inwazyjny gatunek sukulenta – Carpobrotus edulis z rodziny pryszczyrnicowatych[11]. Poza tym rosną tu: zawciąg szerokolistny Armeria pseudarmeria[12], goździk iberyjski Dianthus cintranus[13], czystek Cistus crispus i kolcolist Ulex densus[14].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
-
-
-
-
Cabo da Roca widziany z Guincho
.jpg)
.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nazewnictwo Geograficzne Świata - Zeszyt 12. Warszawa: KSNG, 2010, s. 182. ISBN 978-83-254-0825-1.
- ↑ Przylądek Roca. fotolizbona.pl. [dostęp 2011-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-13)]. (pol.).
- ↑ a b c Eric C.F. Bird: Encyclopedia of the World's Coastal Landforms. Springer, 2010, s. 714. ISBN 1-4020-8638-5. [dostęp 2011-05-30]. (ang.).
- ↑ Cabo da Roca: Na Wielkim Cyplu. podroze.gazeta.pl. [dostęp 2011-05-29]. (pol.).
- ↑ Cabo da Roca w Portugalii [online], www.cascais-portugal.com [dostęp 2023-01-20].
- ↑ Luís de Camões: Os Lusíadas. Instituto Camões, 2000. ISBN 972-566-187-7.
- ↑ Cabo da Roca. portugalvirtual.pt. [dostęp 2011-05-28]. (ang.).
- ↑ Europa – wzdłuż dwóch mórz i oceanu. fundamental.com.pl. [dostęp 2011-05-28]. (pol.).
- ↑ a b Mirosław J. Barański: Carpobrotus edulis na Promontorium Negrum. [w:] Na szlaku. Magazyn turystyczno-krajoznawczy R. XXX, nr e-120,(316) [on-line]. Oddział Wrocławski PTTK, październik 2016. s. 12-14. [dostęp 2023-11-18]. (pol.).
- ↑ Anja Scheffers, Dieter Kelletat. Tsunami relicts on the coastal landscape west of Lisbon, Portugal. „Science of Tsunami Hazards”. 23 (1), s. 3-16, 2005. ISSN 8755-6839. (ang.).
- ↑ Cabo da Roca. cabo-da-roca.co.tv. [dostęp 2011-05-29]. (ang.).
- ↑ Armeria pseudarmeria. botanicalgarden.ubc.ca. [dostęp 2011-05-29]. (ang.).
- ↑ Nature Trails at Cabo Da Roca. shvoong.com. [dostęp 2011-01-29]. (ang.).
- ↑ Cabo da Roca (ulotka informacyjna). portal.icnb.pt. [dostęp 2011-05-29]. (port.).