Carpodacus
| Carpodacus[1] | |||
| Kaup, 1829[2] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – giluszek (C. sibiricus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Carpodacus | ||
| Gatunki | |||
| |||
Carpodacus – rodzaj ptaków z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae).
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 12,5–20 cm, masa ciała 16–51 g[4].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Nazwa rodzajowa jest połączeniem słów z języka greckiego: καρπος karpos – „owoc” oraz δακος dakos – „ktoś kto gryzie” (δακνω daknō – „gryźć”)[5].
Fringilla rosea Pallas
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodzaju należą następujące gatunki[6]:
- Carpodacus synoicus (Temminck, 1825) – dziwonia synajska
- Carpodacus stoliczkae (Hume, 1874) – dziwonia blada
- Carpodacus sillemi Roselaar, 1992 – dziwonia tybetańska
- Carpodacus roborowskii (Przevalski, 1887) – dziwonia jarzębata – takson przez część systematyków umieszczany w rodzaju Kozlowia[7][8], przeniesiony do Carpodacus na podstawie analizy filogenetycznej[9][10]
- Carpodacus rubicilloides (Przevalski, 1876 – dziwonia ciemnolica
- Carpodacus rubicilla (Güldenstädt, 1775) – dziwonia duża
- Carpodacus sibiricus (Pallas, 1773) – giluszek – takson przez część systematyków umieszczany w rodzaju Uragus[7][9][11], przeniesiony do Carpodacus na podstawie analizy filogenetycznej[12][13][14][15][16][17][10]
- Carpodacus puniceus (Blyth, 1845) – dziwonia czerwonogardła
- Carpodacus subhimachalus (Hodgson, 1836) – dziwonia rododendronowa – takson przez część systematyków umieszczany w rodzajach Pinicola[9][7] oraz Propyrrhula[18], przeniesiony do Carpodacus na podstawie analizy filogenetycznej[10]
- Carpodacus roseus (Pallas, 1773) – dziwonia syberyjska
- Carpodacus trifasciatus Verreaux, 1871 – dziwonia czarnolica
- Carpodacus thura Bonaparte & Schlegel, 1850 – dziwonia smugowana
- Carpodacus dubius Przevalski, 1876 – dziwonia białobrewa – takson wyodrębniony ostatnio z C. thura[19][20]
- Carpodacus rhodochlamys (von Brandt, 1843) – dziwonia czerwonawa
- Carpodacus grandis Blyth, 1849 – dziwonia różowolica
- Carpodacus davidianus Milne-Edwards, 1865 – dziwonia różowoczelna – takson wyodrębniony ostatnio z C. pulcherrimus[19][20]
- Carpodacus pulcherrimus (Moore, F, 1856) – dziwonia różana
- Carpodacus waltoni (Sharpe, 1905) – dziwonia liliowa
- Carpodacus edwardsii Verreaux, 1871 – dziwonia różowogardła
- Carpodacus verreauxii (David, A & Oustalet, 1877) – dziwonia chińska – takson wyodrębniony ostatnio z C. rodopeplus[19][20]
- Carpodacus rodochroa (Vigors, 1831) – dziwonia różowobrewa
- Carpodacus rodopeplus (Vigors, 1831) – dziwonia różowobrzucha
- Carpodacus formosanus Ogilvie-Grant, 1911 – dziwonia tajwańska – takson wyodrębniony ostatnio z C. vinaceus[21][22]
- Carpodacus vinaceus Verreaux, 1871 – dziwonia karmazynowa
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Carpodacus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Cz. 1. Darmstatd: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 161. (niem.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Finches, euphonias, longspurs, Thrush-tanager. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-01-25]. (ang.).
- ↑ Collar i in. 2010 ↓, s. 580–599.
- ↑ Carpodacus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-17] (ang.), [archiwum].
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Carpodacini Bonaparte, 1853 (wersja: 2020-09-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-25].
- ↑ a b c E.C. Dickinson (ed.): The Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World: Third Edition. Wyd. 3. Londyn: Christopher Helm, 2003. ISBN 978-0-691-11701-0. (ang.).
- ↑ Collar i in. 2010 ↓, s. 597.
- ↑ a b c Ch.G. Sibley, B.L. Monroe Jr.: Distribution and Taxonomy of the Birds of the World. New Haven: Yale University Press, 1990. ISBN 0-300-04969-2.
- ↑ a b c D. Zuccon, R. Prŷs-Jones, P.C. Rasmussen, P.G.P. Ericson. The phylogenetic relationships and generic limits of finches (Fringillidae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 62 (2), s. 581–596, 2012. DOI: 10.1016/j.ympev.2011.10.002. (ang.).
- ↑ Collar i in. 2010 ↓, s. 580.
- ↑ A. Arnaiz-Villena, J. Guilléna, V. Ruiz-del-Vallea, E. Lowy, J. Zamoraa, P.Varelaa, D. Stefanib, L.M. Allendea. Phylogeography of crossbills, bullfinches, grosbeaks, and rosefinches. „Cellular and Molecular Life Sciences”. 58 (8), s. 1159–1166, 2001. (ang.).
- ↑ A. Arnaiz-Villena, J. Moscoso, V. Ruiz-Del-valle, J. Gonzalez, R. Reguera, M. Wink, J.I. Serrano-Vela. Bayesian phylogeny of Fringillinae birds: status of the singular African oriole finch Linurgus olivaceus and evolution and heterogeneity of the genus Carpodacus. „Acta Zoologica Siniaca”. 53 (5), s. 826–834, 2007. (ang.).
- ↑ A. Arnaiz-Villena, J. Moscoso, V. Ruiz-del-Valle, J. Gonzalez, R. Reguera, A. Ferri, M. Wink, J.I. Serrano-Vela. Mitochondrial DNA Phylogenetic Definition of a Group of ‘Arid-Zone’ Carduelini Finches. „The Open Ornithology Journal”. 1, s. 1–7, 2008. (ang.).
- ↑ S.-J. Yang, F.-M. Lei, Z.-H. Yin. Molecular phylogeny of rosefinches and Rose Bunting (Passeriformes, Fringillidae, Urocynchramidae). „Acta Zootaxonomica Sinica”. 31 (3), s. 453–458, 2006. (chiń.).
- ↑ G. Liang, T. Li, Z.-H. Yin, F.-M. Lei. Molecular phylogenetic analysis of some Fringillidae species based on mitochondrial coI gene sequences. „Zoological Research”. 29 (5), s. 465–475, 2008. (ang.).
- ↑ J.T. Weir, E. Bermingham, D. Schluter. The Great American Biotic Interchange in birds. „Proceedings of the National Academy Sciences”. 106 (51), s. 21737–21742, 2009. DOI: 10.1073/pnas.0903811106. (ang.).
- ↑ Collar i in. 2010 ↓, s. 599.
- ↑ a b c P.C. Rasmussen. Revised species limits and field identification of Asian rosefinches. „BirdingASIA”. 3, s. 18–27, 2005. (ang.).
- ↑ a b c P.C. Rasmussen, J.C. Anderton: Birds of South Asia: The Ripley Guide. Cz. 2. Waszyngton i Barcelona: Smithsonian Inst. and Lynx Edicions, 2005. ISBN 84-87334-67-9. (ang.).
- ↑ D.T. Tietze, M. Päckert, J. Martens, H. Lehmann & Y.-H. Sun. Complete phylogeny and historical biogeography of true rosefinches (Aves: Carpodacus). „Zoological Journal of the Linnean Society”. 169, s. 215–234, 2013. DOI: 10.1111/zoj.12057.
- ↑ Wu H.-C., Lin, R.-C., Hung, H.-Y., Yeh, C.-F., Chu, J.-H., Yang, X.-J., Yao, C.-J., Zou, F.-S., Yao, C.-T., Li, S.-H., Lei, F.-M.. Molecular and morphological evidences reveal a cryptic species in the Vinaceous Rosefinch Carpodacus vinaceus (Fringillidae; Aves). „Zoologica Scripta”. 40, s. 468–478, 2011. DOI: 10.1111/j.1463-6409.2011.00487.x.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- N. Collar i inni, Family Fringillidae (Finches), [w:] J. del Hoyo, A. Elliott, D.A. Christie, Handbook of the Birds of the World, część 15 Weavers to New World Warblers, Barcelona: Lynx Edicions, 2010, s. 440-617, ISBN 978-84-96553-68-2 (ang.).