Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana w Krempnej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana
Distinctive emblem for cultural property.svg A-76 z dnia 31.01.1985[1]
kościół filialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Krempna

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej

Wezwanie

św. Maksymiliana Kolbe (obecnie);
świętych Kosmy i Damiana (poprzednio)

Położenie na mapie gminy Krempna
Mapa konturowa gminy Krempna, w centrum znajduje się punkt z opisem „Krempna, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Krempna, cerkiew”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Krempna, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu jasielskiego
Mapa konturowa powiatu jasielskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Krempna, cerkiew”
Ziemia49°30′40,3″N 21°30′16,8″E/49,511194 21,504667
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Ikonostas

Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana – dawna łemkowska parafialna cerkiew greckokatolicka, znajdująca się w Krempnej, zbudowana w latach 1778–1782.

Po 1947 przejęta przez kościół rzymskokatolicki. Obecnie użytkowana jako kościół filialny parafii św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej.

Obiekt wpisany na listę zabytków w 1985, włączony do podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnianej. Zaliczany do typowych budowli sakralnych wznoszonych na zachodniej Łemkowszczyźnie.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Cerkiew powstała w latach 1778–1782 na miejscu wcześniejszej, która stała 275 lat i z wykorzystaniem materiałów ze starszej świątyni. Cechy konstrukcyjne budynku sugerują jej powstanie na wiek XVII albo na przełom XVI i XVII wieku. Została gruntownie odnowiona w 1830 i 1893. Mimo spalenia prawie całej wsi w czasie I wojny światowej przetrwała. W 1924 zakupiono trzy dzwony w Samborze, a dachy pokryto blachą. Kolejny remont przeszła w 1930. Po wysiedleniu ludności łemkowskiej w 1947 przejęta przez Skarb Państwa. W latach 1956–1962 użytkowana wspólnie przez grekokatolików i rzymskich katolików, a w latach 1962-71 zamknięta. Po remoncie w 1972 przywrócona do kultu. W latach 1971–2004 pełniła funkcję kościoła parafialnego rzymskokatolickiej parafii św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej. Po wybudowaniu nowego kościoła w 2004, utraciła funkcję kościoła parafialnego. Gruntowny remont cerkwi oraz konserwację jej wyposażenia przeprowadzono w latach 2007-2013. W dniu 24 lipca 2007 podczas prowadzonych prac runęła do wnętrza świątyni kopuła i dach nawy głównej.

  • Elewacja południowa

    Elewacja południowa

  • Widok od strony wschodniej

    Widok od strony wschodniej

  • Elewacja północna

    Elewacja północna

Architektura i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Jest to budowla drewniana, konstrukcji zrębowej, orientowana, trójdzielna (babiniec, nawa, prezbiterium). Każde z pomieszczeń na planie zbliżonym do kwadratu z szerszą nawą i zakrystią od północy. Nad babińcem izbicowa wieża konstrukcji słupowej o pochyłych ścianach, otoczona zachatą. Nad nawą i prezbiterium dwukrotnie łamane dachy konstrukcji namiotowej zwieńczone baniastymi hełmami i krzyżami.

Wewnątrz nad nawą i prezbiterium kopuły namiotowe, w babińcu strop płaski. Ściany sanktuarium pokrywa polichromia o motywach architektonicznych. Między nawą a prezbiterium kompletny ikonostas malowany lub dokończony w 1835 przez Krasuckiego z Przemyśla. Chór śpiewaczy w formie galerii obiega babiniec i zachodnią część nawy. Nad chórem fragmenty (rząd Deesis) ze starszego XVII wiecznego ikonostasu. W sanktuarium rokokowy ołtarz główny z obrazem przedstawiającym św. Mikołaja i drewniane tabernakulum z ikonami na ściankach. W przedsionku feretron z rzeźbioną figurą ubranej w szaty, z prawdziwymi włosami Matki Boskiej.

  • Widok od strony zachodniej

    Widok od strony zachodniej

  • Otoczenie-figura św. Mikołaja

    Otoczenie-figura św. Mikołaja

  • 2008 rok-remont

    2008 rok-remont

Otoczenie[edytuj | edytuj kod]

Przed świątynią stoi kamienna figura św. Mikołaja z XIX wieku z ośrodka kamieniarskiego w Bartnem.

  • Przed remontem, 2007

    Przed remontem, 2007

  • Otoczenie

    Otoczenie

  • Przed remontem, 2007

    Przed remontem, 2007

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 15 lutego 2023 [dostęp 2016-03-08].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Dmytro Błażejowśkyj, Istorycznyj szematyzm Peremyskoji Eparchiji z wkluczennjam Apostolśkoji Administratury Łemkiwszczyny (1828–1939), Lwów 1995, ISBN 5-7745-0672-X
  • Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda, Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja, Wydawnictwo Rewasz, Pruszków, 2003, ss. 154,155 ISBN 83-89188-08-2
  • Krzysztof Zieliński, Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego, Rzeszów 2015, ss. 132,133 ISBN 978-83-61577-68-3

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Cerkwie w powiecie jasielskim

Świątkowa Mała, cerkiew św. Michała Archanioła (HB14).jpg

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cerkiew_św._św._Kosmy_i_Damiana_w_Krempnej&oldid=67274373”