Ciemnobiałka beżowoszara
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ciemnobiałka beżowoszara |
| Nazwa systematyczna | |
| Melanoleuca subpulverulenta (Pers.) Singer Schweiz. Z. Pilzk. 17: 56 (1939) | |
,_to_serve_as_an_atlas_to_the_%22Handbook_of_British_Fungi%22_(Pl._124)_(8163948246).jpg)
Ciemnobiałka beżowoszara (Melanoleuca subpulverulenta (Pers.) Singer) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Melanoleuca, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1828 r. Christiaan Persoon, nadając mu nazwę Agaricus subpulverulentus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1939 r. Rolf Singer[1]. Synonimy:
- Agaricus subpulverulentus Pers. 1828
- Tricholoma subpulverulentum (Pers.) P. Karst. 1879[2]
Polską nazwę podaje internetowy atlas grzybów[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 3–7 (9) cm, często z niewielkim garbkiem, a także wklęsły lub lekko lejkowaty. Powierzchnia szarobrązowa do ciemnoczerwonobrązowej, podczas suchej pogody matowa, koncentrycznie nakrapiana, podłużnie włóknista, w środku ciemniejsza, brązowawa[4].
Zazwyczaj nieco zbiegające, z międzyblaszkami, wypukłe, początkowo białawe, potem kremowobiałe lub kremowożółte, również z różowawym odcieniem[4].
Wysokość 3–5 (6) cm, grubość 3–5 (7) cm, cylindryczny z lekko rozszerzoną podstawą. Powierzchnia biała, lekko brązowawa, czerwonawo-brązowawa, brązowo-beżowa, nieco oprószona brązowymi łuseczkami i włókienkowata, matowa, podstawa biaława[4].
Biały, białawy, lekko marmurkowy, szybko wodnisty, w smaku łagodny, o typowo grzybowym zapachu[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki białe, 7,5–10,5 × 5–6,5 µm, wąsko elipsoidalne do cylindrycznych, z brodawkami o wysokości ok. 0,5 µm, Q = 1,5–1,9, Qav = 1,5–1,8. Podstawki 30–37 × 9–11 µm, przeważnie czterozarodnikowe, bez sprzążek. Pleurocystyd brak[4].
- Gatunki podobne
Gąsówka kołpaczkowata (Lepista panaeolus), ciemnobiałka ciemna (Melanoleuca melaleuca), ciemnobiałka krótkotrzonowa (Melanoleuca brevipes), ciemnobiałka płowa (Melanoleuca cognata), Melanoleuca microcephala[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Znane jest występowanie ciemnobiałki beżowoszarej tylko w Europie i w Rosji[5]. Jest rzadki, w Niemczech i Szwajcarii jest na liście gatunków zagrożonych[4]. Brak go w opracowanym w 2003 r. przez Władysława Wojewodę wykazie grzybów wielkoowocnikowych Polski[6], ale w późniejszych latach podano jego stanowiska[7]. Najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[3].
Grzyb naziemny, saprotrof. Występuje w ogrodach i parkach, rzadziej na trawiastych obszarach leśnych, na obrzeżach lasów, leśnych ścieżkach, na kompoście, glebie bogatej w składniki odżywcze. Owocniki tworzy od wiosny do jesieni[4].
Grzyb jadalny, ale mało smaczny[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-07-23] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-07-23] (ang.).
- ↑ a b Aktualne stanowiska Melanoleuca subpulverulenta w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-07-22] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i Bereifter Weichritterling, Ausgefranster Weichritterling, Blassgrauer Weichritterling [online], 123Pilzsuche [dostęp 2023-07-22] (niem.).
- ↑ Występowanie Melanoleuca subpulverulenta na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-07-22] (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 435, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-07-22].