Przejdź do zawartości

Cmentarz przy ulicy Sienkiewicza w Żywcu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cmentarz przy ulicy Sienkiewicza
w Żywcu
Zabytek: nr rej.
- A-604/90 z 07.06.1990[1] (woj. bielskie)
- A/884/2021 z 06.10.2021 (woj. śląskie)[2]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Żywiec, Śródmieście

Adres

ul. Sienkiewicza

Typ cmentarza

wyznaniowy

Wyznanie

rzymskokatolicki

Stan cmentarza

nieczynny

Data ostatniego pochówku

1957

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Cmentarz przy ul. Sienkiewicza”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz przy ul. Sienkiewicza”
Położenie na mapie powiatu żywieckiego
Mapa konturowa powiatu żywieckiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Cmentarz przy ul. Sienkiewicza”
Położenie na mapie Żywca
Mapa konturowa Żywca, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cmentarz przy ul. Sienkiewicza”
Ziemia49°41′45,96″N 19°12′10,12″E/49,696100 19,202811

Cmentarz przy ulicy Sienkiewicza w Żywcucmentarz w Żywcu, w dzielnicy Śródmieście.

Cmentarz powstał wokół kościoła św. Marka, od początku XX wieku pozostaje zamknięty, jednak ostatni pochówek odbył się w 1957[3][4].

W 1584 na terenie późniejszego cmentarza postawiono kapliczkę, tzw. Mękę Pańską. Z czasem w jej pobliżu zaczęto chować zmarłych na zarazę. W 1591 w pobliżu kapliczki zbudowano drewniany kościół wotywny. Po wygaśnięciu zarazy przez pewien czas cmentarz św. Marka był miejscem pochówku ludzi ubogich i niższego stanu; zatracił ten charakter z początkiem XIX w. Pod koniec XVIII w. doprowadzono do niego bitą drogę. W 1885 w miejsce drewnianego kościoła wystawiono murowany. W 1905 teren cmentarza został poszerzony i ogrodzony[3]. Od około 1912 cmentarz pozostaje nieczynny[4].

Na cmentarzu pochowanych jest wielu żywieckich mieszczan, a także osoby zasłużone dla miasta i powiatu, m.in.[3]:

  • ks. Tomasz Czapela – proboszcz parafii w Ślemieniu, wicedziekan dekanatu suskiego[3]
  • Wiktor Idziński (epitafium) – lekarz, marszałek Rady Powiatowej w Żywcu, jeden z założycieli żywieckiego Szpitala Powszechnego[3]
  • Władysław Nowotarski – dyrektor szkoły męskiej w Żywcu, później powiatowy inspektor oświaty, związany z Towarzystwem Sportowym "Sokół", Towarzystwem Szkoły Ludowej, redakcją czasopisma "Gronie" i związkami młodzieży wiejskiej[3].

Znajduje się tu neogotycka kaplica grobowa księdza Tomasza Czapeli z 1907. Została zbudowana na planie prostokąta, przekryta dachem, pokrytym dachówką. Po bokach kaplicy znajdują się rynny zakończone tzw. rzygaczami w formie smoków. Jej frontową stronę zdobi ogromny portal wejściowy, zwieńczony ostrym łukiem i bogato zdobiony. Nad wejściem umieszczona została tablica z cytatem z Pisma Świętego, a w ścianach bocznych znajdują się dwa okna z witrażami. Wnętrze budynku zostało nakryte sklepieniem krzyżowym, w narożnikach umieszczono półkolumny w stylu korynckim. We wnętrzu znajduje się pochodzący z późniejszych lat ołtarz z obrazem „Serce Jezusa”[5].

Ponadto na cmentarzu położona jest zbiorowa mogiła ośmiu żołnierzy, którzy zginęli w 1892 roku podczas manewrów w Moszczanicy[6]. W latach 1944/1945 na cmentarzu pochowanych zostało kilku żołnierzy niemieckich[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 140 [dostęp 2008-09-28].
  2. Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 22 grudnia 2021 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2021-12-25]
  3. a b c d e f g Stanisław Moliński, Cmentarz św. Marka, „Karta Groni” (XXI), 2001, s. 89-103, ISSN 0137-4125.
  4. a b Stanisław Moliński, Cmentarz św. Marka w Żywcu, „Sport Żywiecczyzny. Żywiecka Gazeta Gminna” (7/97), grudzień 1997, s. 4-5, ISSN 1233-3352.
  5. Niezwykła kaplica na cmentarzu przy kościele p.w. św. Marka odzyskuje blask! [online] [dostęp 2024-02-05].
  6. Gazeta.pl Bielsko-Biała: Będą kwestować na zabytkowym cmentarzu