Cmentarz wojenny w Łukowie
 nr rej. A/1625[1] z dnia 15.01.2014 (cmentarz wojenny z I wojny światowej i z roku 1920 na przedmieściu Łapiguz)
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Strzelnicza, 21-400 Łuków |
| Typ cmentarza |
wojenny |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
2,22 ha[2] |
| Liczba pochówków |
219 (w zachowanych nagrobkach)[3] |
| Liczba grobów |
191[4] |
| Liczba kwater cmentarnych |
10[4] |
| Data otwarcia |
między 1914 a 1917 r.[4] |
| Data ostatniego pochówku |
czerwiec 1944 r.[3] |
Położenie na mapie Łukowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu łukowskiego  | |
 51°55′43,9″N 22°20′52,1″E/51,928861 22,347806
| |
Cmentarz wojenny w Łukowie – zabytkowy cmentarz wojenny, zlokalizowany na Łapiguzie w Łukowie, przy ul. Strzelniczej.
Na cmentarzu co roku, dnia 15 sierpnia, odbywają się uroczyste obchody Święta Wojska Polskiego[5][6].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Został utworzony w czasie I wojny światowej w pobliżu rosyjskich koszar. Początkowo chowano tu żołnierzy służących w armii Imperium Rosyjskiego, zmarłych w pobliskim lazarecie. Po wkroczeniu wojsk państw centralnych, cmentarz został przeorganizowany. Na przełomie 1917 i 1918 r. wzniesiono na jego terenie drewnianą kaplicę (kościół)[3]. Wewnątrz budynku znajdowały się trzy ołtarze oraz dwanaście tablic pamiątkowych, na których wypisane były imiona, nazwiska, stopnie wojskowe i daty śmierci poległych żołnierzy niemieckich i austriackich. Zbudowano też dwa pomniki – jeden upamiętniający żołnierzy armii rosyjskiej, drugi – niemieckiej i austriackiej. Żołnierzom wyznającym islam poświęcono drewniany nagrobek przypominający minaret, który zachował się, ale w 1964 r. został przekazany do Muzeum Okręgowego w Lublinie, a od 1972 r. znajduje się w Muzeum Wsi Lubelskiej[4].
W trakcie wojny polsko-bolszewickiej pochowano na terenie cmentarza żołnierzy Wojska Polskiego (wschodnia część nekropolii), a także Armii Czerwonej (część południowa). W okresie międzywojennym dokonywane były też pochówki żołnierzy polskiego wojska, niezwiązane z działaniami wojennymi. Ostatni okres użytkowania cmentarza przypada na lata II wojny światowej, gdy chowano poległych żołnierzy armii III Rzeszy[4].
Drewniana kaplica cmentarna spłonęła 6 kwietnia 1972 r. w wyniku zaprószenia ognia. Po pożarze zostały jedynie fundamenty budowli. W 1990 r. rzędy grobów ogrodzono krawężnikami. Jesienią 1997 r. ekshumowano większość ciał z grobów żołnierzy niemieckich, z okresu drugiej wojny światowej, przewożąc szczątki w inne miejsce. 15 sierpnia 2000 roku, w 80. rocznicę Bitwy Warszawskiej, odsłonięto pomnik, upamiętniający poległych żołnierzy polskich. W kolejnych latach dokonano prac remontowych, m.in. wykonano nowe ogrodzenie i wymieniono zniszczone krzyże[4]. W 2014 r. cmentarz wojenny został wpisany do rejestru zabytków[1].
Według danych z lat 20. XX w. było pochowanych 1801 żołnierzy (1009 – armii rosyjskiej, 208 – austriackiej, 36 – niemieckiej, 548 – nieustalonej przynależności armijnej). W wyniku zaniedbania cmentarza w latach powojennych, większość mogił uległa zatarciu[4]. Do 2017 r. zachowało się jedynie 191 nagrobków z ciałami 219 żołnierzy różnych państw, narodowości (56 – rosyjskiej, 53 – polskiej, 31 – austriackiej, 6 – niemieckiej) i religii[3].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Kwatery na cmentarzu -
Kwatery na cmentarzu -
Pomnik upamiętniający 80. rocznicę wojny polsko-bolszewickiej -
Widok w kierunku południowym -
Zachodnia część cmentarza -
Po prawej stronie zdjęcia pień drzewa będącego pomnikiem przyrody, w tle fundamenty kaplicy cmentarnej -
Fundamenty kaplicy cmentarnej -
Tablica upamiętniająca 21 Dywizję Piechoty Górskiej gen. bryg. Andrzeja Galicy
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2020-12-10].
- ↑ Geoportal Infrastruktury Informacji Przestrzennej. [dostęp 2020-12-10]. (pol.).
- ↑ a b c d Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie. Łuków Historia, 2018. [dostęp 2020-12-10]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g Marzena Gałecka: Cmentarz wojenny w Łukowie Łapiguzie. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie. [dostęp 2020-12-10]. (pol.).
- ↑ Uroczystości na Cmentarzu Wojennym w Łukowie. Powiat Łukowski. [dostęp 2020-12-10]. (pol.).
- ↑ Gmina Łuków zaprasza na mszę św. na Cmentarzu Wojennym. Lukow24.pl. [dostęp 2020-12-10]. (pol.).
| Obiekty wpisane do wojewódzkiej ewidencji zabytków (rejestru zabytków) |
|
|---|---|
| Obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków (z wyłączeniem wpisanych do rejestru zabytków) | |
| Obiekty wpisane do Ewidencji Grobów i Cmentarzy Wojennych |
