Cnephaeus
| Cnephaeus | |||||
| Kaup, 1829[1] | |||||
 Przedstawiciel rodzaju – mroczek pozłocisty (E. nilssoni) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię | |||||
| Rodzaj |
Cnephaeus | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Vespertilio serotinus von Schreber, 1774 | |||||
| |||||
| gatunki | |||||
| |||||
Cnephaeus – rodzaj ssaków z podrodziny mroczków (Vespertilioninae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce i Eurazji[11][12][13].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 45–82 mm, długość ogona 34–65 mm, długość ucha 9,5–22 mm, długość tylnej stopy 6,9–18 mm, długość przedramienia 33,2–58 mm; masa ciała 8–35 g[12][13].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj zdefiniował w 1829 roku niemiecki przyrodnik i paleontolog Johann Jakob Kaup w publikacji własnego autorstwa poświęconej historii naturalnej europejskich zwierząt[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) mroczek późny (C. serotinus).
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Cnephaeus: gr. κνεφαιος knephaios ‘ciemny, ponury’[14].
- Noctula: fr. noctule ‘nietoperz’, od łac. nox, noctis ‘noc’[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Vespertilio serotinus Schreber, 1774.
- Cateorus: gr. κατηορος katēoros ‘zwisający, wiszący’[16]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Vespertilio serotinus Schreber, 1774.
- Exochura: gr. εξοχος exokhos ‘sterczący’; ουρα oura ‘ogon’[17]. Gatunek typowy: nie wyznaczony.
- Amblyotus: gr. αμβλυς amblus ‘tępy’, od αμβλυνω amblunō ‘stępić’; ους ous, ωτος ōtos ‘ucho’[18]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Amblyotus atratus Kolenati, 1858 (= Vesperus nilssoni Keyserling & Blasius, 1839).
- Pachyomus: gr. παχυς pakhus ‘wielki, gruby’; ωμος ōmos ‘ramię, bark’[19]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Scotophilus pachyomus Tomes, 1857.
- Nyctiptenus (Nyctiptennis): gr. νυκτι- nukti- ‘nocny’, od νυξ nux, νυκτος nuktos ‘noc’; πτηνος ptēnos ‘skrzydlaty’, od πτερον pteron ‘skrzydło’[20]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Vespertilio smithii J.A. Wagner, 1855 (= Vespertilio hottentotus A. Smith, 1833).
- Rhinopterus: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos, pysk’[21]; -πτερος -pteros ‘-skrzydły’, od πτερον pteron ‘skrzydło’[22]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Glauconycteris floweri de Winton, 1901.
- Scabrifer: łac. scaber ‘szorstki’[23]; ferus ‘dzikie zwierzę’[24].
- Pareptesicus: gr. παρα para ‘blisko, obok’[25]; rodzaj Eptesicus Rafinesque, 1820[9]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Vesperugo (Vesperus) pachyotis Dobson, 1871.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Eptesicus (który obejmował Cnephaeus w randze podrodzaju) jest parafiletyczny w stosunku do Histiotus[11]. Histiotus jest uznawany za odrębny rodzaj na podstawie jego różnic morfologicznych[11], a Eptesicus został podzielony na trzy rodzaje (Eptesicus, Cnephaeus i Neoeptesicus), aby uniknąć parafiletyczności[26].
Do tak zdefiniowanego rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[27][13][11][28]:
- Cnephaeus floweri (de Winton, 1901) – mroczek rogoskóry
- Cnephaeus platyops (O. Thomas, 1901) – mroczek skryty
- Cnephaeus hottentotus (A. Smith, 1833) – mroczek długoogonowy
- Cnephaeus ognevi (Bobrinski, 1918) – mroczek kaspijski
- Cnephaeus anatolicus Felten, 1971 – mroczek anatolijski
- Cnephaeus bottae (W. Peters, 1869) – mroczek szczelinowy
- Cnephaeus kobayashii Mori, 1928 – mroczek koreański
- Cnephaeus isabellinus (Temminck, 1840) – mroczek pustynny
- Cnephaeus pachyomus (Tomes, 1857) – mroczek pakistański
- Cnephaeus serotinus (von Schreber, 1774) – mroczek późny
- Cnephaeus nilssoni (Keyserling & Blasius, 1839) – mroczek pozłocisty
- Cnephaeus tatei Ellerman & Morrison-Scott, 1951 – mroczek ponury
- Cnephaeus gobiensis Bobrinski, 1926 – mroczek gobijski
- Cnephaeus japonensis Imaizumi, 1953 – mroczek japoński
- Cnephaeus pachyotis (Dobson, 1871) – mroczek grubouchy
Opisano również gatunki wymarłe w czasach prehistorycznych[29]:
- Eptesicus aurelianensis Ziegler, 1993[30] (Niemcy; miocen)
- Eptesicus campanensis Baudelot, 1970[31] (Francja; miocen)
- Eptesicus chutamasae D.L. Harrison & Pearch, 2013[32] (Tajlandia; plejstocen)
- Eptesicus inexspectatus Kordikova, Heizmann & De Bruijn, 2004[33] (Kazachstan; miocen)
- Eptesicus kowalskii Woloszyn, 1987[34] (Polska; pliocen)
- Eptesicus mossoczyi Woloszyn, 1987[35] (Polska; pliocen)
- Eptesicus praeglacialis Kormos, 1930[36] (Rumunia; plejstocen)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nowa nazwa dla Rhinopterus G.S. Miller, 1906 ponieważ Allen uważał, że jest zajęta przez Rhinoptera Cuvier, 1829 (Chondrichthyes).
- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Nyctiptenus Fitzinger, 1870.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 103. (niem.).
- ↑ Ch.L. Bonaparte: Iconografia della fauna italica: per le quattro classi degli animali vertebrati. T. 1. Roma: Tip. Salviucci, 1832-1841, s. (xxi). (wł.).
- ↑ F.A. Kolenati. Europa’s Chiropteren. „Allgemeine deutsche naturhistorische Zeitung”. 2, s. 162, 1856. (niem.).
- ↑ a b F.A. Kolenati. Eine neue österreichische Fledermaus. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 29, s. 251–252, 1858. (niem.).
- ↑ J.E. Gray. Synopsis of the Genera of Vespertilionidæ and Noctilionidæ. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third Series. 17, s. 90, 1866. (ang.).
- ↑ L.J.F.J. Fitzinger. Kritische Durchsicht der Ordnung der Flatterthiere oder Handflügler (Chrioptera). Familie der Fledermäuse (Vespertiliones). V. Abtheilung. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 62 (1), s. 424, 1870. (niem.).
- ↑ G.S. Miller. Twelve new genera of bats. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 19, s. 85, 1906. (ang.).
- ↑ G.M. Allen. Notes on Chiroptera. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College”. 52, s. 16, 1908. (ang.).
- ↑ a b В.Л. Бiанки. Предварительныя замѣтки о летучихъ мшахъ (Chiroptera) Россiи. „Ежегодникъ Зооюгическаго Музея Академіи Наукъ”. 21, s. lxxvi, 1916. (ros.).
- ↑ E.R. Hall & K.R. Kelson: The Mammals of North America. Cz. 1. New York: The Ronald Press Co., 1959, s. 183. (ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 238–240. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Vespertilionidae (Vesper Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 846–853. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
- ↑ a b c Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 543–544. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 192.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 460.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 163.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 283.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 91.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 494.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 467.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 221.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 211.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 229.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 102.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 183.
- ↑ V.C. Cláudio, R.L. Novaes, A.L. Gardner, M.R. Nogueira, D.E. Wilson, J.E. Maldonado, J.A. de Oliveira & R. Moratelli. Taxonomic re-evaluation of New World Eptesicus and Histiotus (Chiroptera: Vespertilionidae), with the description of a new genus. „Zoologia (Curitiba)”. 40, s. e22029, 2023. DOI: 10.1590/S1984-4689.v40.e22029. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.12) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-01-07]. (ang.).
- ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 115–116. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra, Eptesicus Rafinesque, 1820, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
- ↑ R. Ziegler. Die Chiroptera (Mammalia) aus dem Untermiozän von Wintershof-West bei Eichstätt (Bayern). „Mitteilungen der Bayerischen Staatssammlung für Paläontologie und historische Geologie”. 33, s. 142, 1993. (niem.).
- ↑ S. Baudelot. Complément á l’étude des Micromammifères de gisement miocéne de Sansan (GERS). „Compte Rendu Sommaire des séances de la Société Géologique de France”. 8, s. 303–304, 1970. (fr.).
- ↑ M.J. Pearch,S. Bumrungsri, J.-L. Schwenninger, D.J. Ward & D.L. Harrison. A review of the Cainozoic small mammal fauna of Thailand with new records (Chiroptera; Scandentia; Eulipotyphla) from the late Pleistocene. „Cainozoic Research”. 10 (1–2), s. 77, 2013. (ang.).
- ↑ E.G. Kordikova, E.P.J. Heizmann & H. de Bruijn. Early – Middle Miocene vertebrate faunas from Western Kazakhstan. Part 1. Rodentia, Insectivora, Chiroptera, and Lagomorpha. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie”. Abhandlungen 231 (2), s. 261, 2004. DOI: 10.1127/njgpa/231/2004/219. (ang.).
- ↑ Wołoszyn 1987 ↓, s. 275.
- ↑ Wołoszyn 1987 ↓, s. 280.
- ↑ T. Kormos. Diagnosen neuer Säugetiere aus der Ober-Pliozänen fauna des Somlyóberges bei Püspökfürdö. „Annales Musei Nationalis Hungarici”. 27, s. 237, 1930. (niem.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
- B.W. Wołoszyn. Pliocene and Pleistocene bats of Poland. „Acta Palaeontologica Polonica”. 32 (3–4), s. 207–325, 1987. (ang.).