Commodore PET
| |||
| Typ | |||
|---|---|---|---|
| Premiera |
styczeń 1977[1] | ||
| Koniec produkcji |
1982[1] | ||
| Procesor |
MOS 6502 @ 1 MHz, | ||
| Pamięć operacyjna |
4 KB – 96 KB | ||
| Nośnik danych |
kaseta magnetofonowa, | ||
| System operacyjny | |||
| Ekran |
monochromatyczny 9 lub 12 cali o rodzielczości 40×25 lub 80×25 znaków | ||
| |||
Commodore PET (Personal Electronic Transactor) – linia komputerów domowych (osobistych) produkowanych przez firmę Commodore International w latach 1977–1982.
PET był pierwszym w pełni funkcjonalnym komputerem firmy Commodore. Na jego podstawie firma stworzyła później całą linię 8-bitowych komputerów domowych, takich jak Commodore VIC-20 czy Commodore 64. PET najlepiej sprzedawał się na kanadyjskim oraz amerykańskim rynku edukacyjnym.
Pierwszy model, PET 2001, został zaprezentowany podczas targów Consumer Electronics Show w 1977 roku[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Na początku lat 70. XX wieku Commodore był jednym z producentów kalkulatorów bazujących na układach scalonych firmy Texas Instruments (TI). Jednak w 1975 roku TI podniosło ceny swoich komponentów do tego stopnia, że sam chip potrafił kosztować więcej, niż wyprodukowanie bazującego na nim kalkulatora.
Commodore znalazło więc inną firmę produkującą układy scalone - MOS Technology. Firma ta właśnie wprowadzała na rynek swój mikroprocesor MOS 6502, oraz bazujący na nim hobbystyczny mikrokomputer KIM-1. Chuck Peddle, twórca mikrokomputera, starał się przekonać szefa Commodore Jacka Tramiela, że kalkulatory są już przeżytkiem, a jego firma powinna skupić się na produkcji "prawdziwych" komputerów. Tramiel zgodził się pod warunkiem, że Peddle skonstruuje swój komputer w ciągu 6 miesięcy na targi elektroniki użytkowej Consumer Electronics Show[1][2].
Było to dość trudne zadanie dla Peddle'a, mimo że koncepcja jego komputera narodziła się jeszcze wtedy, gdy pracował w MOS Technology. Pierwszy prototyp PET-a został więc skonstruowany w pośpiechu na bazie drewnianej deski i kineskopu wymontowanego z czarno-białego telewizora, który Peddle kupił w lokalnym sklepie z elektroniką za ok. 90 $. Zadanie jednak udało mu się ukończyć i PET został zaprezentowany na targach, gdzie spotkał się z dużym zainteresowaniem[1].
Wersje produkcyjne[edytuj | edytuj kod]
PET 2001[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wersja produkcyjna PET-a miała 4 lub 8 kB RAM-u, do generowania obrazu używała chipa MOS 6545. Wyświetlał on obraz na wbudowanym monitorze o rozdzielczości 40*25 znaków. Komputer miał także wbudowany magnetofon kasetowy i raczej niewygodną, bardzo małą klawiaturę.
Komputer sprzedawał się nieźle, ale często krytykowano jego klawiaturę, w wyniku czego Commodore wprowadził na rynek nowe wersje 2001-N i 2001-B, w których magnetofon nie stanowił już integralnej części obudowy, co pozwoliło na użycie większej i wygodniejszej klawiatury. Dodatkowo wprowadzono także zmiany na płycie głównej i produkowano modele z powiększoną pamięcią 2001-N-8, -N-16 oraz -N-31 (z kolejno 8, 16 i 32 kilobajtami pamięci).
CBM 3000[edytuj | edytuj kod]
Trzy modele CBM 3000 to europejskie wersje PET-a 2001 (Commodore nie mógł użyć nazwy "PET", która była zastrzeżona przez Philipsa), w tej serii sprzedawano trzy komputery 3008, 3016 i 3032 (odpowiedniki 2001-N-8, -N-16 oraz -N-31).
CBM 4000[edytuj | edytuj kod]
Ostatnia wersja "klasycznego" PET-a, wewnętrznie identyczna z 2001, ale z większym monitorem monochromatycznym i z nowszą wersją BASIC-a, podobnie jak poprzednie modele sprzedawana była w trzech odmianach 4008, 4016 i 4032. W tym czasie Commodore zorientował się, że wiele osób kupowało tańsze modele, z mniejszą pamięcią i powiększało RAM we własnym zakresie i aby temu zapobiec modele 4008 i 4016 miały wycięte dziury w płycie głównej w miejscu, gdzie można było zamontować dodatkową pamięć. Model 4032 był bardzo popularny w szkołach, do czego przyczyniła się także jego bardzo solidna konstrukcja i wytrzymała, metalowa obudowa oraz łącze IEEE 488, które pozwalało na budowanie prostych sieci i wykorzystywanie przez wiele komputerów jednej drukarki czy stacji dysków.
CBM 8000[edytuj | edytuj kod]
CBM 8000 został wyposażony w nowy układ graficzny o rozdzielczości 80*25 znaków, co jednak powodowało liczne problemy z kompatybilnością i model ten nie zdobył znacznej popularności. Pierwsza wersja 8032 została wyposażona w 32kB pamięci z możliwością jej rozszerzenia o 64kB, druga wersja 8096 miała 96kB pamięci montowanej fabrycznie.
Późniejsze modele znane jako SK i Execudesk miały osobną klawiaturę i monitor.
SP9000[edytuj | edytuj kod]
Ostatnia wersja PET-a SP9000, znana także jako SuperPET i MicroMainframe bazowała na wersji CBM 8000 i została wyprodukowana na zamówienie University of Waterloo, gdzie komputer ten używany był do nauki programowania. Komputer został wyposażony w drugi mikroprocesor (Motorola 6809), a w pamięci ROM umieszczono dodatkowe języki programowania – BASIC dla 6502 i APL, COBOL, Fortran i Pascal dla 6809 (dodatkowo na dyskietce dostępny był asembler dla 6809).
SP9000 mogły służyć jako "inteligentne terminale" i były podłączone do komputerów mainframe – po napisaniu i przetestowaniu programów na SP9000 można je było załadować na mainframe.
Grafika[edytuj | edytuj kod]
W porównaniu z komputerami, które ukazały się na rynku wkrótce po nim (np. Apple II, Atari 400/800 oraz następny projekt Commodore'a VIC-20) PET miał bardzo ubogie możliwości graficzne – ograniczenia układu graficznego sprawiały, że nie mógł on wyświetlać grafiki rastrowej, ale jedynie znaki graficzne zdefiniowane w ROM-ie, które nie mogły być w żaden sposób zmodyfikowane. Dostępny zbiór znaków PET-a znany jako PETSCII (rozszerzenie ASCII) był co prawda dość bogaty, ale nie mógł on konkurować z komputerami z grafiką rastrową czy nawet z maszynami, które pozwalały na zdefiniowanie nowych znaków graficznych.
Magazyn "Cursor"[edytuj | edytuj kod]
Pod koniec lat 70. ukazywał się dostępny tylko przez prenumeratę magazyn "Cursor", zawierający programy dla Peta. Był to niezwykle nowatorski jak na tamte czasy projekt, bowiem magazyn ukazywał się w postaci kompatybilnej z PET-em kasety magnetofonowej.
"Killer poke"[edytuj | edytuj kod]
We wczesnych modelach PET-a zmiana wartości jednej z komórek (używając BASIC-owej komendy POKE – stąd nazwa) znacznie przyspieszała wyświetlanie obrazu na ekranie i była to często używana sztuczka. Po wejściu na rynek nowszej wersji PET-a z nieco zmienionym układem graficznym okazało się, że ta sama sztuczka nieodwracalnie uszkadzała wbudowany monitor. Jest to jeden z bardzo rzadkich przypadków tzw. "killer poke" – programowalnego uszkodzenia sprzętu komputerowego.
Dane techniczne[edytuj | edytuj kod]
Seria PET 2001, 2001-N i -B, CBM 3000[edytuj | edytuj kod]
- procesor: 6502, 1 MHz
- RAM: 4, 8 lub 16kB / 8, 16 lub 32 kB
- ROM: 18 kB,z BASIC-iem 1.0, 20 kB z BASIC-iem 2.0
- grafika: MOS 6545, 9-calowy monitor monochromatyczny, rozdzielczość 40*25 znaków
Seria PET 4000, CBM 8000[edytuj | edytuj kod]
- procesor: 6502, 1 MHz
- RAM: 8, 16 lub 32 kB, 32 lub 96 kB
- ROM: 20kB z BASIC-iem 4.0
- grafika: MOS 6549 z 9" lub 12", rozdzielczość 40*25 lub 80*25 znaków
SuperPET 9000[edytuj | edytuj kod]
- procesor: 6502 i Motorola 6809, 1 MHz
- RAM: 96kB
- ROM: 48kB z kilkoma językami programowania
- grafika: MOS 6549 z 12" monitorem monochromatycznym, rozdzielczość 80*25 znaków
- interfejsy: MOS 6520 PIA, MOS 6522 VIA, MOS 6551 ACIA, RS-232, 2 porty magnetofonowe, IEEE 488
Urządzenia peryferyjne[edytuj | edytuj kod]
Firma Commodore produkowała szereg urządzeń peryferyjnych dla PET-a wykorzystujących interfejs IEEE 488:
- Commodore 2031 – pojedyncza stacja dysków
- Commodore 4040 – podwójna stacja dysków
- Commodore 8050 – podwójna stacja dysków
- Commodore 8250 – podwójna stacja dysków o poczwórnej gęstości (quad density)
- Commodore 8280 – podwójna stacja dysków 8"
- Commodore SFD-1001 – pojedyncza stacja dysków o poczwórnej gęstości
- Commodore 9060 – dysk twardy o pojemności 5MB
- Commodore 9060 – dysk twardy o pojemności 7,5MB
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Commodore PET - The Worlds First Personal Computer. commodore.ca. [dostęp 2018-09-06]. (ang.).
- ↑ Commodore PET. StarePC.pl. [dostęp 2018-09-08]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia komputerów produkowanych przez CBM
- "On the Edge: The Spectacular Rise and Fall of Commodore" – książka opisująca powstanie PET-a
- Oficjalna wersja historii Commodore'a. commodore.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-23)].
- Muzeum Historii Komputerów i Informatyki Katowice - kolekcja w tm i komputery PET/CBM
