Czernica (województwo śląskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czernica
wieś
Ilustracja
Pałac w Czernicy
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

rybnicki

Gmina

Gaszowice

Liczba ludności (2011)

2157[2]

Strefa numeracyjna

32

Kod pocztowy

44-282[3]

Tablice rejestracyjne

SRB

SIMC

0214126

Położenie na mapie gminy Gaszowice
Mapa konturowa gminy Gaszowice, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Czernica”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Czernica”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Czernica”
Położenie na mapie powiatu rybnickiego
Mapa konturowa powiatu rybnickiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Czernica”
Ziemia50°05′01″N 18°24′01″E/50,083611 18,400278[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski

Czernica (niem. Czernitz[4], daw. Czernice[5]) – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie rybnickim, w gminie Gaszowice[6][7], w północno-wschodniej części Płaskowyżu Rybnickiego.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Nazwa miejscowości była wzmiankowana po raz pierwszy w 1317 roku w formie Chyrniche[8]. Jest to toponim na bazie rdzenia czern- z przyrostkiem -ica, odznaczający się szerokim polem semantycznym. Oznaczać mógł m.in. rodzaj gleby albo ciemny, gęsty las. W tym przypadku jednak przyjmuje się zazwyczaj to pierwsze znaczenie, m.in. ze względu na występowanie w dialektach śląskich rzeczownika czernica w znaczeniu czarnoziemu[9].

Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Czernica[6][7]
SIMC Nazwa Rodzaj
0214132 Babia Góra część wsi
0214149 Osinki część wsi

Historia[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy nazwa wsi pojawiła się w dokumencie z 1317 roku[10]. Następnie miejscowość przechodziła na kolejnych właścicieli, z których ostatnim była baronowa Albina von Roth. W 1945 roku dobra dworskie zostały rozparcelowane przez Urząd Ziemski w Rybniku.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego z 1800 roku podaje Podlesie jako część wsi oraz folwark Babiagóra[5].

23 maja 1920 roku w Czernicy utworzone zostało gniazdo najstarszej polskiej organizacji sportowej Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Koło to podlegało organizacyjnie VIII Rybnickiemu okręgowi śląskiej dzielnicy Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[11][12] i należało do szeregu sekcji gimnastycznych śląskiego Sokoła. W roku 1920 niedobczyckie koło tej organizacji liczyło 56 członków[13]. W 1953 zbudowano kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski[14]. W latach 1880–1966 eksploatowano tu pokłady gipsu.

W latach 1945–1954 wieś była siedzibą gminy Czernica. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Czernica. W latach 1975–1998 administracyjnie należała do województwa katowickiego.

W Czernicy urodził się polski kompozytor muzyki poważnej Henryk Mikołaj Górecki[15].

Pomniki przyrody i zabytki[edytuj | edytuj kod]

Znajdują się tu pomniki przyrody – 4 stare lipy (obwód do 467 cm) i dąb (336 cm).

W wojewódzkim rejestrze wymienione są jako zabytki:

  • pałacyk z 1865 roku[16], otoczony parkiem z lipami, klonami i kasztanami.
  • szkoła podstawowa z ok. 1900 roku przy ul. Wolności 42[16]
  • zespół szybu wentylacyjnego I "Czernica" z przełomu XIX i XX wieku, który obejmuje nadszybie z wieżą wyciągową, maszynownię i rozdzielnię[16]
  • zespół szybu wentylacyjnego II "Cecylia" z 1909–1910: maszynownia z rozdzielnią, nadszybie z wieżą wyciągową, cechownię i łaźnię[16].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 20152
  2. ↑ Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 czerwca 2015)].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 178 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Territoriale Veränderungen in Deutschland und deutsch verwalteten Gebieten 1874 - 1945 [online], territorial.de [dostęp 2020-09-25].
  5. ↑ a b Czernice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 822.
  6. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
  8. ↑ Nazwy miejscowe Polski : historia, pochodzenie, zmiany. pod red. Kazimierza Rymuta. T. 2, C-D. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 1997, s. 217. ISBN 83-85579-64-8.
  9. ↑ Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. pod red. Stanisława Rosponda i Henryka Borka. T. 2, C-E. Warszawa – Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985, s. 65. ISBN 83-01-05425-5.
  10. ↑ Idzi Panic: Historia osadnictwa w księstwie opolskim we wczesnym średniowieczu. Katowice 1992, s. 112.
  11. ↑ „Encyklopedia powstań śląskich”, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1982, str. 563, hasło Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” – dzielnica Śląska.
  12. ↑ Działalność Towarzystwa gimnastycznego „Sokół” na ziemi rybnickiej w latach 1898–1939, Rybnicki Kurier Muzealny nr 4, czerwiec 2012
  13. ↑ „Srebrna księga Sokolstwa Polskiego na Śląsku”, nakł. Wydziału Dzielnicy Śląskiej; drukiem „Katolika”, Bytom 1920.
  14. ↑ Znak Pokoju_003 [online], www.czernica.wiara.pl [dostęp 2022-01-19].
  15. ↑ Małgorzata Kosińska: Henryk Mikołaj Górecki. culture.pl, listopad 2001. [dostęp 2016-06-17].
  16. ↑ a b c d Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa śląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 104. [dostęp 2016-06-17].
Gmina Gaszowice
Wsie
Integralne
części wsi

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czernica_(województwo_śląskie)&oldid=72693272”