Danków (województwo lubuskie)
52°56′19″N 15°21′20″E/52,938611 15,355556| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
133[2] |
| Strefa numeracyjna |
95 |
| Kod pocztowy |
66-510[3] |
| Tablice rejestracyjne |
FSD |
| SIMC |
0187501 |
Położenie na mapie gminy Strzelce Krajeńskie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu strzelecko-drezdeneckiego  | |
| 52°56′19″N 15°21′20″E/52,938611 15,355556[1]
| |
Danków (niem. Tankow) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie strzelecko-drezdeneckim, w gminie Strzelce Krajeńskie nad Jeziorem Wielgim (Dankowskim) i Jeziorem Kinołęka (Dankowskim Małym), przez które przepływa rzeka Pełcz. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 156.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze zapisy historyczne o Dankowie są datowane na 1300, w XIV wieku miejscowość była określana jako miasto. Mimo to Danków nigdy nie posiadał praw miejskich oraz nie posiadał umocnień typowych dla osad typu miejskiego. W zapisach z 1380 odnotowano istnienie w Dankowie zamku, umocnień ziemnych (podwójnych wałów z ok. 1347)[4], a osada posiadała wiele cech małego miasta, które miało strategiczne znaczenie dla Nowej Marchii. W kronikach zachowały się zapisy poświadczające mający miejsce w XIV w. wieloletni spór rycerza pochodzącego z Łużyc z krzyżakami. Tereny Nowej Marchii należały do Luksemburgów, którzy oddali zamiast wraz z zamkiem rodowi Vorbotów z Mogulicz na Morawach, a chodzi o Wierzbiętę ze Smogulca Polskiego. Po 11 latach majątek został przejęty przez książęcego marszałka Ottona von Kittlitz, który pochodził z Łużyc. W 1402 Nowa Marchia przeszła pod władzę zakonu krzyżackiego, z którym von Kittlitz od początku miał zatarg. Za rycerzem stanęli Luksemburgowie, co wywołało wieloletnie procesy sądowe, zatargi i potyczki. W końcu pod naciskiem zakonu krzyżackiego rycerz ustąpił i oddał swoją majętność krzyżakom[5]. Krzyżacy przejęli Danków w 1452, w późniejszych latach miejscowość wielokrotnie zmieniała właścicieli. Rozwój Dankowa był hamowany przez liczne pożary, do czasów obecnych nie zachowały się żadne ślady istnienia zamku ani umocnień ziemnych[6].
Od 1465 do 1788 Danków znajdował się w ręku rodu von Papstein, następnie von Bock, a od 1793 von Massow. W 1820 Danków przejęła rodzina von Brandt, stawiając tu pałac, folwark i kościół oraz mauzoleum. Ostatnim niemieckim właścicielem był joannita Wichard von Alvensleben, zarządzający majątkiem od 1929 do 1939[4].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[7]:
- zespół folwarczny, z połowy XIX wieku[8]:
- oficyna pałacowa
- stajnia z gołębnikiem
- kotłownia
- lodownia
- przylegający do jeziora park pałacowy w stylu angielskim o pow. 15 ha, otaczający oficynę
inne zabytki:
- kościół filialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, neogotycki z 1840 r.[9]
Miejscowy pałac powstał z inicjatywy kanonika Camillusa von Brandta w latach 30. XIX wieku. Było to dwukondygnacyjne, murowane założenie z reprezentacyjnymi wejściami od strony dziedzińca i parku oraz dwiema wieżami. Budynek zdobiły przedstawienia heraldyczne oraz dekorowane gzymsy i opaski okienne. W pałacu urządzono wielką salę balową z galerią siedemnastowiecznych mistrzów i okazałą bibliotekę. Obok zbudowano istniejącą do dziś oranżerię, a w latach 50. XIX w. przylegający do pałacu folwark. Obiekt zniszczono, a następnie rozebrano po II wojnie światowej.
Do parku przylegał kościół, połączony z pałacem za pomocą alei, co miało ułatwiać właścicielom dotarcie do świątyni[4].
Nieopodal miejscowości zachowane pozostałości mauzoleum, wzniesionego około 1859 roku w związku ze śmiercią właściciela i ordynata dóbr dankowskich, kanonika berlińskiego Gustava Erdmanna Kamila von Branda. Na ścianie frontowej obiektu rozeta, niżej zniszczone, drewniane drzwi. W ścianach bocznych okna. Znajdujące się tu sarkofagi członków rodu zostały rozkradzione; szczątki zbezczeszczono, a trumny wrzucono do pobliskiego jeziora[10].
-
Brama wjazdowa do folwarku -
Stajnia z gołębnikiem -
Pozostałość ogrodzenia parku pałacowego -
Pomarańczarnia -
Kościół -
Klamka drzwi kościoła
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 21437
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 206 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Jakub Pikulik: W okazałym mauzoleum w Dankowie nie tak dawno chowano ludzi. Miejscowi miejsce to nazywają "trupiarnią". Jest ukryte w lesie. 2023-01-30. [dostęp 2023-01-31].
- ↑ Głos Szczeciński.24, 01.07.2009
- ↑ Ziemia lubuska, Danków
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 62. [dostęp 2013-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-22)].
- ↑ Polska Niezwykła, Województwo zachodniopomorskie, Ewa Lodzińska, Warszawa: Demart, 2008, ISBN 978-83-7427-416-6, OCLC 297587351.
- ↑ Oficjalna strona Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej. [dostęp 2008-08-26].
- ↑ Jakub Pikulik: W mauzoleum w Dankowie kiedyś chowano ludzi. Po wojnie piękna budowla zaczęła popadać w ruinę. 2021-02-24. [dostęp 2023-01-31].
- Siedziba gminy: Strzelce Krajeńskie
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
