Dawda Kairaba Jawara
.jpg) Dawda Kairaba Jawara (1979) | |
| Data i miejsce urodzenia |
16 maja 1924 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| 1. Prezydent Gambii | |
| Okres |
od 24 kwietnia 1970 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
urząd utworzony |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Dawda Kairaba Jawara (ur. 16 maja 1924 w Barajally, zm. 27 sierpnia 2019 [1][2] w Fajara, przedmieściu Bakau[3]) – gambijski lekarz i polityk, w latach 1962–1970 pierwszy i jedyny premier Gambii, w latach 1970–1994 pierwszy prezydent Gambii. Został obalony wskutek przewrotu wojskowego.
Dawda Kairaba Jawara urodził się w Barajally w dystrykcie MacCarthy Island, w rodzinie kupca z ludu Mandinka. Uczęszczał do szkoły dla chłopców, prowadzonej przez metodystów, a następnie wyjechał do Europy, gdzie podjął studia weterynaryjne na University of Glasgow. W 1953 roku, po uzyskaniu uprawnień chirurga weterynaryjnego powrócił do Gambii[4].
W 1959 roku wstąpił do działającej w Gambii Partii Ludowej Protektoratu (Protectorate People’s Party) i stał się jej liderem. Partia zmieniła nazwę i jako Ludowa Partia Postępowa wystartowała w 1960 roku w wyborach parlamentarnych. Uzyskał mandat i został ministrem edukacji w rządzie. Zrezygnował ze stanowiska w 1961 roku. W 1962 roku Ludowa Partia Postępowa, wygrała kolejne wybory parlamentarne i utworzyła rząd, ma którego czele stanął Jawara [4].
W 1965 roku rządzona przez niego Gambia ogłosiła niepodległość. Rok później kierowana przez Jawarę Ludowa Partia Postępowa, wygrała w kolejnych wyborach parlamentarnych. Również w 1966 roku Jawara otrzymał on brytyjski tytuł szlachecki. W 1970 roku, gdy Gambia została przekształcona z monarchii funkcjonującej w ramach Wspólnota Narodów w niezależną republikę, Jawara objął stanowisko prezydenta[4].
Ludowa Partia Postępowa wygrywała w wyborach parlamentarnych jeszcze pięciokrotnie (w latach 1972, 1977, 1982, 1987, 1992). W 1981 w Gambii doszło do próby zamachu stanu, co skłoniło Jawarę do zacieśnienia współpracy z Senegalem. Konfederacja tych dwóch państw, nazywana Senegambią funkcjonowała w latach 1981-1989 [4].
W 1994 roku w Gambii doszło do zamachu stanu przeprowadzonego przez wojskowych dowodzonych przez Yahya Jammeha. Dawda Jawara i jego rodzina uzyskali schronienie w Senegalu, a następnie wyemigrowali do Londynu. W 2001 roku prezydent Yahya Jammeh udzielił zgody na powrót Jawary do Gambii. Jawara wrócił do kraju w 2002 roku, nie angażował się w politykę krajową, działał jednak we Wspólnocie Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cherno Omar Bobb, Kaddy Cham: Sir Dawda dies, state funeral to be offered tomorrow. thepoint.gm, 28 sierpnia 2019. [dostęp 2019-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-30)]. (ang.).
- ↑ Kaye Whiteman: Sir Dawda Jawara obituary. theguardian.com, 30 sierpnia 2019. [dostęp 2019-08-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-31)]. (ang.).
- ↑ Julie Turkewitz: Dawda Jawara, Founding Father of Gambia, Dies at 95. nytimes.com, 4 września 2019. [dostęp 2019-09-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-05)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Sir Dawda Kairaba Jawara, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2020-02-02] (ang.).