53°15′56″N 18°08′48″E/53,265556 18,146667Dobrcz
| Artykuł | 53°15′56″N 18°8′48″E |
| - błąd | 38 m |
| WD | 53°16'0.1"N, 18°9'0.0"E |
| - błąd | 14 m |
| Odległość | 268 m |
| ||||
| ||||
 Kościół pw. św. Wawrzyńca | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  kujawsko-pomorskie
| |||
| Powiat | bydgoski | |||
| Gmina | Dobrcz | |||
| Sołectwo | Dobrcz | |||
| Wysokość | 90 m n.p.m. | |||
| Liczba ludności (2014) | 1561[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 52 | |||
| Kod pocztowy | 86-022 | |||
| Tablice rejestracyjne | CBY | |||
| SIMC | 0084356 | |||
Położenie na mapie gminy Dobrcz  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego  | ||||
| 53°15′56″N 18°08′48″E/53,265556 18,146667
| ||||
Dobrcz – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Dobrcz.
Dobrcz jest miejscowością położoną około 18 km na północny wschód od Bydgoszczy.
Nazwa wywodzi się od imienia Dobrek będącego skróceniem imienia Dobrociech, Dobrogost. w dokumentach używano nazw: Dobrech, Dobrxe, w wieku XIV Dobrz, wiek XVIII to Dubrcz i Dubrszcz. W XIX wieku ustaliła się nazwa Dóbrcz, która była powszechnie używana jeszcze w XX wieku.
Natomiast podczas zaboru pruskiego używano nazwy Dobsch.
Od XII wieku Dobrcz jest siedzibą parafii św. Wawrzyńca[2].
Dobrcz przechodził różne koleje losu. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 24 czerwca 1213 roku[3], kiedy to kanclerz Iwo Odrowąż odziedziczoną po rodzicach wieś darował klasztorowi cysterskiemu. Z 1242 roku pochodzi potwierdzenie tej darowizny przez księcia kujawskiego Kazimierza.
W drugiej połowie XIII wieku powstało nowe opactwo cysterskie w Byszewie. Było ono filią klasztoru sulejowskiego. Na jego uposażenie przeznaczono między innymi Dobrcz. Niedługo po przejęciu wsi przez cystersów, bo już w 1286 roku książę pomorski Mszczuj nadał tej wsi szeroki immunitet ekonomiczny i sądowy. Nadanie to zwalniało ludność z obowiązku udziału w wyprawach wojennych. Częściowo znosił obowiązek stróży, zwalniał ludność z obowiązków budowy i naprawy grodów oraz zniósł opłaty połowowe i mostowe. Immunitet sądowy zwalniał ludność od wszystkich sadów świeckich.
Po nadaniu księcia pomorskiego Dobrcz pozostawał w rękach cystersów jeszcze dwa lata. W roku 1288 opat Engelbert przeprowadził transakcję z biskupem kujawskim Wisławem. Polegała ona na oddaniu Dobrcza wraz z dziesięciną w zamian za tereny obecnego Koronowa, nazywanego wtedy Smeysche. Zamianę tę potwierdził książę Mszczuj w 1292 roku. W ten sposób wieś przeszła w posiadanie biskupów włocławskich i była ich własnością aż do XVI wieku. Dopiero wtedy biskup Wincenty Przerembski przeznaczył Dobrcz z okolicznymi wioskami na uposażenie dla biskupa pomocniczego. W 1557 roku właścicielem Dobrcza był biskupem pomocniczym Jan Wysscheczki. Wieś pozostała w rekach biskupów pomocniczych do 1576 roku, kiedy to biskup Stanisław Karnkowski ofiarował ją kapitule włocławskiej. Przy kapitule włocławskiej Dobrcz pozostał aż do sekularyzacji w XIX wieku.
Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 Dobrcz roku znalazł się w zaborze pruskim. Pozostał w nim aż do przyłączenia Pomorza do odrodzonej Ojczyzny w 1920 roku. Mieszkańcy wsi brali udział i ginęli na frontach I i II wojny światowej.
W 1934 roku ustanowiono Gminę Dobrcz.
Na początku II wojny światowej, 9 października 1939 roku wojska niemieckie rozstrzelały w Dobrczu około 800 osób[4]. Nie zdołano ustalić imiennej listy rozstrzelanych. Zwłoki zostały spalone przez hitlerowców.
Po wyzwoleniu w 1945 roku powrócono do organizowania życia wiejskiego i gminnego. W latach 70. oddano do użytku nowy budynek Ochotniczej Straży Pożarnej i Ośrodka Zdrowia.
Podczas okresu przełomu ustrojowego działały lokalne struktury „Solidarności”. W latach 90. wybudowano nową szkołę, a w czerwcu 2006 roku otwarto wyremontowany budynek Gminnej Biblioteki Publicznej, natomiast w roku 2009 oddano do użytku kompleks Boisk Orlik przy szkole w Dobrczu, a od 2013 została uruchomiona w Dobrczu całodobowa pomoc z dyżurem karetki pogotowia.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Dobrcz.
Pomniki przyrody[edytuj | edytuj kod]
W tej miejscowości rosły 2 pomniki przyrody[5]:
| Nr | Forma | Nazwa | Sztuk | Obwód powołanie - zniesienie [cm] | Lokalizacja | Rok powołania | Rok zniesienia | Zdjęcie |
| 1. | Lipa drobnolistna | pojedyncze drzewo | 1 | 350 - b.d. | w pobliżu kościoła | 1991 | 2017 | 
|
| 2. | Kasztanowiec zwyczajny | grupa drzew | 2 | 320, 330 - 360, 420 | na cmentarzu katolickim | 1991 | 2017 |  
|
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ BIP - Urząd Gminy Dobrcz, www.dobrcz.bip.net.pl [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-02] (pol.).
- ↑ Dobrcz – Parafia pw. św. Wawrzyńca. diecezja.bydgoszcz.pl. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ AGAD, Zb. dok. perg. nr 7214, Iwo, kanclerz polski, nadaje klasztorowi cystersów w Sulejowie włość Dóbrcz..
- ↑ Kazimierz Leszczyński "Eksterminacja ludności na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy" (wykaz miejscowości z terenów polskich przyłączonych do Rzeszy, w których okupant niemiecki dokonywał eksterminacji ludności, sporządzony na podstawie materiałów Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce). W: Eksterminacja ludności w Polsce w czasie okupacji niemieckiej 1939-1945. Poznań, Warszawa: Wydawnictwo Zachodnie, 1962, s. 71.
- ↑ Rozporządzenie nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991 roku.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dobrcz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 417.
| |||||||||||||||||
