Iwo Odrowąż
| ||
| ||
| ||
| Data urodzenia | ok. 1160 | |
| Data i miejsce śmierci | 21 lipca 1229 Modena | |
| Miejsce pochówku | Bazylika Świętej Trójcy w Krakowie | |
| biskup krakowski | ||
| Okres sprawowania | 1218-1229 | |
| Wyznanie | katolickie | |
| Kościół | rzymskokatolicki | |
| Nominacja biskupia | 1218 | |
| Sakra biskupia | brak danych | |
Iwo Odrowąż herbu Odrowąż (ur. około 1160, zm. 21 lipca 1229 w Modenie) – kanclerz Leszka Białego (1206-1218) i biskup krakowski (od 1218). Wybrany przez kapitułę otrzymał zatwierdzenie papieskie 29 września 1218.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z rodziny Odrowążów, która majątek miała na terenach dzisiejszego powiatu koneckiego. Najprawdopodobniej urodził się w Końskich, a czasy wczesnego dzieciństwa spędził w Odrowążu (gm. Stąporków). Był synem Saula Odrowąża z Końskich[1].
W młodości przebywał w Paryżu oraz we Włoszech gdzie pobierał nauki. Znaczny wpływ wywarło na niego paryskie środowisko naukowe, zwłaszcza dom kanoników regularnych św. Wiktora. Przebywając za granicą, poznał się z późniejszymi papieżamiː Honoriuszem III oraz Innocentym III. Po śmierci Henryka Kietlicza, Iwo zgłosił swoją kandydaturę na stanowisko arcybiskupa gnieźnieńskiego i uzyskał bullą z 4 listopada 1219 prowizję papieską wraz ze zwolnieniem od obowiązków biskupa krakowskiego. Zmuszony był jednak zrezygnować ze swojej kandydatury i powrócić do Krakowa.[2]
W latach 1220-1224, jako biskup krakowski, wybudował we wsi Końskie kościół pod wezwaniem św. Mikołaja, ustanawiając w Końskich parafię. Następnie w 1229 ufundował kościół w Daleszycach.
W 1223 m.in. dzięki jego staraniom, do Polski sprowadził się z Bolonii zakon dominikanów, z pierwszym polskim zakonnikiem Jackiem Odrowążem, który w 1594 roku został uznany świętym. W 1220 sprowadził zakon duchaków na Prądnik i powierzył im opiekę nad szpitalem. Prawdopodobny fundator kościoła w Wysocicach w początkach XIII wieku. W 1222 w Kacicach koło Słomnik założył klasztor cystersów, których następnie przeniósł do Mogiły. Rozwinął akcję osadniczą w krakowskich dobrach biskupich. Czynił nadania dla klasztorów cysterskich w Sulejowie i Wąchocku oraz klasztorów norbertańskich w Hebdowie i Imbramowicach. Imbramowice były rodową fundacją Odrowążów, gdzie siostra biskupa była ksienią. Ufundował też dwa kościoły krakowskie: pw. św. Ducha i pw. św. Krzyża. Był posiadaczem najstarszej, jaka jest znana, polskiej prywatnej biblioteki (32 kupowane za granicą kodeksy), którą w testamencie przekazał katedrze wawelskiej.
W roku 1226 doszło do gwałtownego sporu między Iwonem a Wawrzyńcem o pierwszeństwo, zakończonego demonstracyjnym opuszczeniem synodu przez biskupa krakowskiego.[2]
Wziął udział w wiecu książąt i biskupów w Gąsawie w listopadzie 1227 roku[3]. Uczestniczył w wiecu Władysława III Laskonogiego z biskupami i możnymi w Cieni w 1228 roku, na którym książę wydał przywilej[3].
Najprawdopodobniej w kwietniu 1219 roku, udał się do Włoch. Spotkał się tam z Grzegorzem IX, z którym udało mu się wyjednać bulle protekcyjne dla trzech małopolskich klasztorówː w Tyńcu, w Sulejowie i w Dłubni. Papież mianował go również rozjemcą w sporze o granice między biskupstwem wrocławskim i ołomunieckim. Nie udało mu się wrócić jednak do kraju, zmarł w Modenie 12 lipca 1229. [2]
Zwłoki biskupa zostały sprowadzone przez przeora dominikanów Wincentego z Kielczy i pochowane w kościele dominikańskim św. Trójcy w Krakowie. Aż do początku XIX wieku bp Iwo Odrowąż był czczony jako błogosławiony. Kult żywy był szczególnie w krakowskim klasztorze dominikanów.
Pieczęć Iwona Odrowąża
Iwo nadaje klasztorowi cystersów w Sulejowie włość Dóbrcz 1213.
Biskup Iwo Odrowąż poświęca kamień węgielny pod budowę kościoła w Iwoniczu w 1226 roku, obraz Jana Matejki
Iwo Odrowąż na polichromii w Mogile
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kościół SS. Norbertanek w Imbramowicach pod wezwaniem św. Apostołów Piotra i Pawła. Wydane przez SS. Norbertanki, Imbramowice, 1998[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ J. Wiśniewski: Dekanat konecki, Radom 1912
- ↑ a b c Julia Tazbirowa, Rola polityczna Iwona Odrowąża, „Przegląd Historyczny 57/2”, str. 199-212, 1966.???
- ↑ a b Franciszek Piekosiński, Uwagi nad ustawodawstwem wiślicko-piotrkowskiem Króla Kazimierza Wielkiego, w: Rozpraw Wydziału Filozoficzno-Historycznego Akademii Umiejętności w Krakowie, t. XXVIII, Kraków 1891, s. 44 [252].
- ↑ rok i miejsce wydania za [1]