Przejdź do zawartości

Dzwonkówka niewielka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dzwonkówka niewielka
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

dzwonkówkowate

Rodzaj

dzwonkówka

Gatunek

dzwonkówka niewielka

Nazwa systematyczna
Entoloma solstitiale (Fr.) Noordel.
Persoonia 10(4): 505 (1980)

Dzwonkówka niewielka (Entoloma solstitiale (Fr.) Noordel.) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1838 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus solstitialis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1980 r. Machiel Evert Noordeloos[1].

Synonimy[2]:

  • Agaricus solstitialis Fr. 1838
  • Leptonia solstitialis (Fr.) Gillet 1876
  • Leptonia solstitialis var. africana Sacc. 1917
  • Leptonia solstitialis (Fr.) Gillet 1876 var. solstitialis
  • Nolanea solstitialis (Fr.) P.D. Orton 1960

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 1–2,4 cm, stożkowaty, z wiekiem nieznacznie rozpłaszczający się, często z ostrym garbem na środku. Brzeg początkowo lekko podgięty, potem wyprostowany. Jest higrofaniczny,. W stanie wilgotnym przeźroczysty, prążkowany do 3/4 promienia, ciemnobrązowy, czasami z ochrowym odcieniem, przy brzegu jaśniejszy. W stanie suchym bszarobrązowy lub szarawożółty, silnie promieniście włóknisty[4].

Blaszki

W liczbie 30–35, z międzyblaszkami (l=3–9), dość gęste, głęboko wykrojone do prawie wolnych, brzuchate, początkowo białawe, potem łososiowo-óżowe bez odcieni szarych lub brązowych. Ostrza równe, tej samej barwy[4].

Trzon

Wysokość 2,7–6 cm, grubość 1–2 mm, cylindryczny, czasami nieznacznie poszerzony u podstawy, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia naga, błyszcząca lub z rzadkimi, przyrośniętymi włókienkami, szarawa lub brązowoczarna, wyraźnie bardziej szara niż kapelusz, na górze jaśniejsza. Podstawa biało filcowata[4].

Miąższ

Tej samej barwy co powierzchnia, z wyjątkiem bladej części wewnętrznej. Smak łagodny, zapach niewyraźny[4].

Cechy mikroskopijne

Zarodniki 7,5–9,5 × 5,5–7 μm, w widoku z boku elipsoidalne, 5-6-kątowe. Podstawki 26–34 × 6,5–12 μm, 4–zarodnikowe, ze sprzążkami. Cystyd brak. Strzępki skórki kapelusza cylindryczne, o szerokości 3–9,5 μm. Strzępki skórki i górnej warstwy tramy zawierają wewnątrzkomórkowy brązowy pigment[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Dzwonkówka niewielka znana jest tylko w niektórych krajach Europy[5]. W literaturze naukowej na terenie Polski do 2003 r. podano tylko jedno stanowisko (Babiogórski Park Narodowy, 1979, wysokość max.805 m n.p.m.). Jej rozprzestrzenienie, częstość występowania i stopień zagrożenia w Polsce nie są znane[3].

Owocniki rosną na ziemi, pojedynczo lub w niewielkich grupkach na łąkach, zwłaszcza na glebie lekko kwaśnej lub obojętnej. Pojawiają się od sierpnia do października[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum. [dostęp 2019-01-02]. (ang.).
  2. Species Fungorum. [dostęp 2019-01-02]. (ang.).
  3. a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f Flora Agaricina Neerlandica. Critical monographs on the families of agarics and boleti occuring in the Netherlands. 1: Entolomataceae. 1, 1988, s.137
  5. Discover Life Maps. [dostęp 2019-01-02].