Ekstaza świętego Antoniego
.jpg)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Data powstania |
ok. 1780 |
| Medium |
olej na płótnie |
| Wymiary |
67 × 46 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
.jpg)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Data powstania |
ok. 1771 |
| Medium |
olej na płótnie |
| Wymiary |
47,2 × 38,8 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Ekstaza świętego Antoniego (hiszp. Éxtasis de San Antonio Abad lub Muerte de san Antonio Abad) – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi (1746–1828)[1], dawniej przypisywany Franciscowi Bayeu[2].
Okoliczności powstania[edytuj | edytuj kod]
Istnieją dwie wersje tego obrazu, mniejsza o wymiarach 47,2 × 38,8 powstała ok. 1771 roku i znajduje się w kolekcji prywatnej w Szwajcarii[3][4] lub Madrycie[5]. Większa o wymiarach 67 × 46 cm powstała ok. 1780 roku i od 1925 znajduje się w Museo de Zaragoza. Obrazy są kopiami (z wariacjami) dzieła Corrado Giaquinto powstałego w latach 1741–1742[5]. Obraz Giaquinto znajdował się w kościele klasztornym bonifratrów (pod wezwaniem św. Jana Kalibity) na Wyspie Tyberyjskiej. W tym klasztorze zatrzymał się Goya, kiedy przebywał w Rzymie[1]. Zarówno Goya, jak i Francisco Bayeu wykonali kopie tego obrazu w swoim etapie kształcenia[2].
Opis obrazu[edytuj | edytuj kod]
Obraz przedstawia świętego Antoniego Wielkiego zwanego też Opatem lub Pustelnikiem. Święty siedzi na skale w swojej pustelni, kiedy ukazuje mu się anioł wskazujący ręką na niebo. Twarz świętego wyraża silne emocje[2], ekstazę spowodowaną spotkaniem z aniołem i poprzedzającą śmierć. U stóp świętego leżą miska na wodę, otwarta i zamknięta książka, a pomiędzy nimi czaszka – są to symbole ascetyzmu i pokuty[6]. Scena rozgrywa się o zmierzchu, w półmroku, światło bije od anioła i pada na świętego[7]. Dominują odcienie szarości, ochry zestawione z żółcią i ciemną zielenią. Pociągnięcia pędzlem są swobodne i energiczne, z precyzyjnymi i lekkimi impastami. Kompozycja jest diagonalna[2].
Wymiary dzieła wskazują na przeznaczenie do oratorium. Późniejsza wersja przejawia bardziej abstrakcyjną technikę, wskazuje na stylistyczny i techniczny rozwój malarza[5].
Atrybucja[edytuj | edytuj kod]
Atrybucja nie jest udokumentowana, brak podpisu autora. Obraz przypisywano takim malarzom jak Francisco Bayeu, Manuel Bayeu, Antonio González Velázquez, a także Goi. Museo de Zaragoza zakupiło większy obraz w 1925; przez długi czas był uważany za dzieło Francisca Bayeu powstałe ok. 1753[5]. W 1992 Carlos Barboza i Teresa Grasa w publikacji „Goya, en el camino” opowiedzieli się za autorstwem Goi[1]. Tę samą atrybucję podaje także „Guía del museo de Zaragoza” z 2003[2]. W 2016 na nowo podjęto badania prowadzone w Museo de Zaragoza nad dziełami o wątpliwej atrybucji. Do współpracy zaproszono Manuelę Menę, dyrektorkę działu konserwacji XVIII-wiecznego malarstwa oraz dzieł Francisca Goi w Muzeum Prado[5]. W warsztacie madryckiego muzeum obraz został odrestaurowany, m.in. oczyszczono pociemniały werniks[7], wykonano radiografie, reflektografie w podczerwieni i analizę pigmentów. W wyniku tych zabiegów i przeprowadzonych badań nad techniką i stylem obraz uznano za dzieło Goi. Obraz wrócił do Museo de Zaragoza w maju 2017[6].
Datowanie[edytuj | edytuj kod]
Według Manueli Meny wersja z Saragossy powstała ok. 10 lat później niż pierwsza, namalowana prawdopodobnie z natury w 1771 w Rzymie. Możliwa jest data 1781, kiedy Goya przyjechał do rodzinnej Saragossy z Madrytu. Z tego wczesnego okresu malarskiego Goi zachowało się niewiele dzieł. Styl późniejszej wersji przypomina trzecią serię kartonów do tapiserii, nad którymi Goya pracował w latach 1778–1780. Ten sam efekt malarski został osiągnięty przy użyciu mniejszej liczby pociągnięć pędzlem[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Teresa Grasa, Carlos Barboza: Goya, en el camino. Zaragoza: Heraldo de Aragón, 1992, s. 43. ISBN 84-7610-055-8.
- ↑ a b c d e Miguel Beltrán Lloris, Juan Ángel Paz Peralta: Guía del Museo de Zaragoza. Zaragoza: Gobierno de Aragón, 2003, s. 336. ISBN 84-7753-960-X.
- ↑ Manuela Mena. Los años de formación de Goya según Manuela Mena. „Descubrir el Arte”, 1 kwietnia 2015. [dostęp 2021-11-06]. (hiszp.).
- ↑ Pierre Gassier: Goya dans les collections suisses. Martigny: Fondation Pierre Gianadda, 1982, s. 44–45.
- ↑ a b c d e San Antonio Abad del Museo de Zaragoza es obra de Goya. Museo de Zaragoza. [dostęp 2021-11-06]. (hiszp.).
- ↑ a b Rut de las Heras Bretín: El Prado descubre un ‘goya’ guardado en el museo de Zaragoza. El País, 8 czerwca 2017. [dostęp 2021-11-06]. (hiszp.).
- ↑ a b c Paula Achiaga. El Prado descubre un nuevo Goya en el Museo de Zaragoza. „El Cultural”, 7 czerwca 2017. [dostęp 2021-11-06]. (hiszp.).