Saragossa

| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Wspólnota autonomiczna | |||||
Prowincja | |||||
Comarca | |||||
Alkad |
Pedro Santisteve | ||||
Powierzchnia |
973,78 km² | ||||
Wysokość |
199 m n.p.m. | ||||
Populacja (2016) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
976 | ||||
Kod pocztowy |
50001-50020 | ||||
Tablice rejestracyjne |
Z | ||||
Położenie na mapie Hiszpanii ![]() | |||||
Położenie na mapie Aragonii ![]() | |||||
Położenie na mapie Europy ![]() | |||||
![]() | |||||
Strona internetowa | |||||
Portal ![]() |
Saragossa (hiszp. Zaragoza) – miasto w północno-wschodniej Hiszpanii, w środkowym biegu Ebro. Stolica Aragonii, znana z mauretańskiego pałacu i barokowej katedry.
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
Obecna nazwa miasta pochodzi od łacińskiego Caesaraugusta; po zdobyciu miasta w VIII wieku Maurowie przekształcili ją na Medina Albaida Sarakosta, a Hiszpanie po odbiciu miasta zmodyfikowali na Zaragoza (w języku kastylijskim i aragońskim).
Historia[edytuj | edytuj kod]
- Osada założona przez Iberów o.k. 25 r. p.n.e. (Salduba), później kolonia rzymska (Caesaraugusta) nazwana na cześć Cezara Oktawiana Augusta jego imieniem
- Od V w. zajmowana kolejno przez Wandalów, Swewów i Wizygotów
- Od 714 w rękach Maurów, w 778 oblegana przez Karola Wielkiego
- Od 1039 stolica państwa muzułmańskiego, którym władała dynastia Beni-Kasim. Miasto było wówczas przystanią naukowców i poetów. Chrześcijański bohater Cyd (El Cid) walczył od 1085 przez pięć lat, jako najemny dowódca wojsk mauretańskich, odnosząc wiele zwycięstw w wojnach przeciwko chrześcijanom
- W 1118 zdobyta przez Alfonsa I Walecznego i ustanowiona stolicą Aragonii aż do zjednoczenia z Kastylią przez małżeństwo Ferdynanda Aragońskiego z Izabelą Kastylijską w 1479
- Od 1318 siedziba arcybiskupa
- XIV–XVI wiek – ważny ośrodek handlowy i przyspieszony rozwój miasta
- W 1474 założenie uniwersytetu
- W 1529 układ hiszpańsko-portugalski o podziale stref wpływów na półkuli wschodniej (Filipiny/Moluki) – dopełnienie traktatu z 1494 z Tordesillas
- 1710 bitwa pod Saragossą w trakcie hiszpańskiej wojny sukcesyjnej – w jej wyniku możliwe było zajęcie opuszczonego Madrytu przez arcyksięcia Karola VI Habsburga
- W latach 1808 i 1809 dwukrotnie oblegana i po niezwykle zaciętej obronie pod dowództwem generała José de Palafoxa zdobyta przez wojska napoleońskie. U boku Francuzów walczyły oddziały polskiej Legii Nadwiślańskiej pod dowództwem J. Chłopickiego
- W czasie hiszpańskiej wojny domowej 1936-39 opanowana przez wojska generała Franco (w sierpniu i wrześniu 1937 operacja zaczepna wojsk republikańskich, w której wyróżniła się polska XIII Brygada im. Jarosława Dąbrowskiego; głównych celów, tj. zdobycia Saragossy i odciążenia Frontu Północnego, nie osiągnięto)
- Expo 2008 poświęcone wodzie i zrównoważonemu rozwojowi
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Nuestra Señora del Pilar – bazylika o czterech wieżach i jedenastu kopułach, zbudowana na przełomie XVII/XVIII w. We wnętrzu wspaniały ołtarz z ozdobną galeryjką. W kaplicy otoczona wielką czcią figura Najśw. Marii Panny na Kolumnie (El Pilar). Ukazała się podobno św. Jakubowi w 40 r. Na suficie freski Goi. Katedra jest celem wielu pielgrzymek, szczególnie połączonych z Fiesta de la Raza, uroczystościami przypominającymi odkrycie Ameryki (12 października).
- La Catedral del Salvador (La Seo) – stara katedra, jej budowę rozpoczęto w XII w. a zakończono w XVII w. Wskutek długiego okresu budowy dostrzega się wiele stylów: od gotyku i mauretańskiego do baroku[1]. We wnętrzu piękna krata w prezbiterium oraz gotyckie stalle. Wśród rzeźb głównego ołtarza widnieją postacie Krzyżaków.
- La Lonja – giełda, renesansowa budowla z XVI w. Wewnątrz wspaniałe reliefy i ornamenty kamienne. W architekturze budynku widać wpływy florenckie[2].
- Aljafería – alkazar z XI wieku, znacznie przebudowany w następnych stuleciach. Zachowały się mauretański dziedziniec, meczet, pałac królów katolickich. Siedziba Las Cortes de Aragón - Kortezów Aragonii (lokalny parlament). Najokazalszy obiekt mauretański poza Andaluzją.
- Puente de Piedra – siedmiołukowy most nad rzeką Ebro (z XV wieku)[3]
- ruiny rzymskie - z rzymskiego okresu dziejów miasta zachowały się resztki murów, teatru, łaźni, forum oraz portu rzecznego.
- Alma Mater Museum – muzeum diecezjalne mieszczące się w pałacu biskupim
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Według danych hiszpańskiego Ministerstwa Rozwoju tzw. Wielki Zespół Miejski Zaragozy (hiszp. Grande Área Urbana) ma 746 152 mieszkańców na powierzchni 2295 km², w latach 2001–2011 nastąpił wzrost ludności o 95 031 osób, co stanowi wzrost o 14.6%[4].
- Rozwój populacji centrum administracyjnego Saragossy (1842–2011)

Klimat[edytuj | edytuj kod]
Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Średnie temperatury w dzień [°C] | 10.5 | 13.1 | 17.3 | 19.6 | 24.1 | 29.3 | 32.4 | 31.7 | 27.1 | 21.4 | 14.8 | 10.8 | 21,0 |
Średnie dobowe temperatury [°C] | 6.6 | 8.2 | 11.6 | 13.8 | 18.0 | 22.6 | 25.3 | 25.0 | 21.2 | 16.2 | 10.6 | 7.0 | 15,5 |
Średnie temperatury w nocy [°C] | 2.7 | 3.3 | 5.8 | 7.9 | 11.8 | 15.8 | 18.3 | 18.3 | 15.2 | 11.0 | 6.3 | 3.2 | 10,0 |
Opady [mm] | 21 | 22 | 19 | 39 | 44 | 26 | 17 | 17 | 30 | 36 | 30 | 21 | 322 |
Średnia liczba dni z opadami | 4.0 | 3.9 | 3.7 | 5.7 | 6.4 | 4.0 | 2.6 | 2.3 | 3.2 | 5.4 | 5.1 | 4.8 | 51,1 |
Wilgotność [%] | 75 | 67 | 59 | 57 | 54 | 49 | 47 | 51 | 57 | 67 | 73 | 76 | 61 |
Średnie usłonecznienie (w godzinach) | 131 | 165 | 217 | 226 | 274 | 307 | 348 | 315 | 243 | 195 | 148 | 124 | 2694 |
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología[5] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 249 m n.p.m., 1981–2010) |
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Ośrodek przemysłowy, handlowy, naukowy, kulturalny i turystyczny. Fabryka koncernu Opel zatrudniająca 6700 osób, w której produkowane są modele Corsa, Meriva i Combo.
16 km na zachód od Saragossy znajduje się port lotniczy Saragossa (IATA: ZAZ, ICAO: LEZG), który służy jako lotnisko cywilne i baza Hiszpańskich Sił Powietrznych. Lotnisko było wykorzystywane przez NASA jako lądowisko awaryjne dla promów kosmicznych w przypadku TAL (Transoceanic Abort Landing).
Wystawa Światowa 2008[edytuj | edytuj kod]
W Saragossie w dniach 14.06.2008–14.09.2008 odbywała się Wystawa Światowa Expo Zaragoza 2008. Dzięki organizacji wystawy Saragossa zyskała nowoczesną infrastrukturę i prestiż[6]. Pojawiły się jednak również głosy krytyki: przed Expo 2008 znacznie wzrosły ceny nieruchomości, a w zakolu rzeki, w którym usytuowano tereny wystawowe, wycięto wiele drzew [1].
Urodzeni w Saragossie[edytuj | edytuj kod]
- Eva Bes, hiszpańska tenisistka
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Dalian, Chiny
Campinas, Brazylia
Córdoba, Argentyna
Pau, Francja
Skopje, Macedonia Północna
Biarritz, Francja
Móstoles, Hiszpania
Betlejem, Palestyna
León, Nikaragua
La Plata, Argentyna
Zaragoza, Gwatemala
Tijuana, Meksyk
Ponce, Portoryko
Coimbra, Portugalia
Zamboanga, Filipiny
Kioto, Japonia
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ zob. zdjęcia La Seo w Wikimedia Commons
- ↑ zob. zdjęcia La Lonja w Wikimedia Commons
- ↑ zob. zdjęcia Puente de Piedra w Wikimedia Commons
- ↑ Áreas urbanas +50, Ministerio de Fomento de España (pol.) Ministerstwo Rozwoju
- ↑ Valores climatológicos normales. Zaragoza Aeropuerto – Agencia Estatal de Meteorología.
- ↑ strona Expo Saragossa [dostęp: 19.08.2015]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Turismo de Aragón. Senderos de Aragon - Szlaki Aragonii (hiszp.)
- Asociación Cultural „Los Sitios de Zaragoza” - Stowarzyszenie Kulturalne „Miejsca w Saragossie” (hiszp.)