Foka

Foka
	Phoca
	Linnaeus, 1758
	; Przedstawiciel rodzaju – foka pospolita (P. vitulina)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Infrarząd	Arctoidea
Parvordo	płetwonogie
Rodzina	fokowate
Rodzaj	foka
	Typ nomenklatoryczny
	Phoca vitulina Linnaeus, 1758
Synonimy
	Ambysus Rafinesque, 1815; Arctias Rafinesque, 1815; Calocephalus F. Cuvier, 1826; Halicyon J.E. Gray, 1864; Haliphilus J.E. Gray, 1866;
	Ambysus Rafinesque, 1815; Arctias Rafinesque, 1815; Calocephalus F. Cuvier, 1826; Halicyon J.E. Gray, 1864; Haliphilus J.E. Gray, 1866;
Gatunki
	4 gatunki (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	4 gatunki (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Foka^[6] (Phoca) – rodzaj dużych, morskich ssaków z rodziny fokowatych (Phocidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w północnym Oceanie Atlantyckim i Spokojnym, w przybrzeżnych wodach Ameryki Północnej, północnej Europy i wschodniej Azji^[7]^[8]^[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała samic 120–170 cm, samców 140–190 cm; masa ciała samic 65–120 kg, samców 85–140 kg; nowo narodzone foki mierzą 75–100 cm i ważą 7–12 kg^[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Phoca: gr. φωκη phōkē „foka”^[10].
Ambysus: etymologia niejasna, Rafinesque nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej^[11].
Arctias: gr. αρκτος arktos „niedźwiedź”; przyrostek -ιας -ias „specjalna cecha”^[12].
Calocephalus: gr. καλος kalos „piękny”; -κεφαλος -kephalos „-głowy”, od κεφαλη kephalē „głowa”^[13]. Gatunek typowy: Phoca vitulina Linnaeus, 1758.
Halicyon: gr. ἁλι- hali- „morski”, od ἁλς hals, ἁλος halos „morze”; κυων kuōn, κυνος kunos „pies”^[14]. Gatunek typowy: Halicyon richardii^[b] J.E. Gray, 1864.
Haliphilus: gr. ἁλι- hali- „morski”, od ἁλς hals, ἁλος halos „morze”; φιλος philos „miłośnik”, od φιλεω phileō „kochać”^[14]. Gatunek typowy: Halichoerus antarcticus Peale, 1848 (= Phoca vitulina Linnaeus, 1758).

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[7]^[15]^[6]:

Phoca vitulina Linnaeus, 1758 – foka pospolita
Phoca largha Pallas, 1811 – foka plamista

Opisano również gatunki wymarłe:

Phoca moori Newton, 1890^[16] (Europa)
Phoca procaspica Gadzhiev, 1961^[17] (Azja)

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Nomen nudum.
↑ Podgatunek P. vitulina.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 38. (łac.).
↑ ^a ^b C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 60. (fr.).
↑ F. Cuvier: Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d’après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu'en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. T. 39. Paris; Strasbourg: F. G. Levrault; Le Normant, 1826, s. 544. (fr.).
↑ J.E. Gray. Notes on seals (Phocidae), including the description of a new seal (Halicyon richardii) from the West Coast of North America. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 28, 1864. (ang.).
↑ J.E. Gray. Observations on the „Prodrome of a Monograph of the Pinnipedes, by Theodore Gill”. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third series. 17 (102), s. 446, 1866. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 154. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 446. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b B. Stewart: Family Phocidae (Earless Seals). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 180–182. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Phoca. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-22]. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 532.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 92.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 116.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 154.
↑ ^a ^b Palmer 1904 ↓, s. 307.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Higher Taxonomy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-05-08]. (ang.).
↑ E.T. Newton. On some new mammals from the Red and Norwich Crags. „Quarterly Journal of the Geological Society”. 46 (1–4), s. 446, 1890. DOI: 10.1144/GSL.JGS.1890.046.01-04.29. (ang.).
↑ J.S. Zijlstra: procaspica Gadzhiev, 1961. Hesperomys project. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[uwaga1-2] Nomen nudum.

[16] Podgatunek P. vitulina.

[Linnaeus-1] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 38. (łac.).

[Rafinesque-3] C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 60. (fr.).

[Cuvier-4] F. Cuvier: Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d’après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu'en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. T. 39. Paris; Strasbourg: F. G. Levrault; Le Normant, 1826, s. 544. (fr.).

[gray1864-5] J.E. Gray. Notes on seals (Phocidae), including the description of a new seal (Halicyon richardii) from the West Coast of North America. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 28, 1864. (ang.).

[gray1866-6] J.E. Gray. Observations on the „Prodrome of a Monograph of the Pinnipedes, by Theodore Gill”. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third series. 17 (102), s. 446, 1866. (ang.).

[Cichocki&inni-7] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 154. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 446. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Stewart-9] B. Stewart: Family Phocidae (Earless Seals). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 180–182. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-10] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Phoca. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-22]. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655688_532]-11] Palmer 1904 ↓, s. 532.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655248_92]-12] Palmer 1904 ↓, s. 92.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655272_116]-13] Palmer 1904 ↓, s. 116.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655310_154]-14] Palmer 1904 ↓, s. 154.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA307_307]-15] Palmer 1904 ↓, s. 307.

[mdd-17] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Higher Taxonomy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-05-08]. (ang.).

[new-18] E.T. Newton. On some new mammals from the Red and Norwich Crags. „Quarterly Journal of the Geological Society”. 46 (1–4), s. 446, 1890. DOI: 10.1144/GSL.JGS.1890.046.01-04.29. (ang.).

[zij-19] J.S. Zijlstra: procaspica Gadzhiev, 1961. Hesperomys project. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[b]

[15]

[16]

[17]