Geografia Martyniki

Położenie wyspy

Martynika jest wyspiarskim terytorium zamorskim Francji, leżącym w Ameryce Środkowej, w archipelagu Małych Antyli (Wyspy Nawietrzne). Ta niewielka wyspa odkryta przez Krzysztofa Kolumba w 1493 roku cechuje się górskim krajobrazem i tropikalnym klimatem.

Powierzchnia, skrajne punkty i granice

Mapa Martyniki

Powierzchnia – 1 102 km²

Skrajne punkty: północny 14°53′N, południowy 14°22′N, zachodni 61°48′W, wschodni 60°48′W. Rozciągłość południkowa wynosi 55 km, a równoleżnikowa 48 km.

Martynika poprzez wody terytorialne Cieśniny Martyniki graniczy od północy z Dominiką, a od południa przez Kanał Saint Lucia z Saint Lucia.

Linia brzegowa – 290 km

Zdjęcie satelitarne wyspy

Ukształtowanie poziome

Na Martynikę składa się jedna wyspa, leżąca pomiędzy Morzem Karaibskim, a Oceanem Atlantyckim. Wyspa cechuje się dobrze rozwiniętą linią brzegową, gdzie występuje ogromna liczba zatok. Występują zarówno małe, jak i duże zatoki, które różnią się stopniem łagodności. Największą jest Fort-de-France i Galion. Wyspa posiada dużą liczbę półwyspów, do których zalicza się m.in. Caravelle. Wybrzeże jest przeważnie skaliste, związane w rzeźbą całej wyspy, w wielu miejscach występują klify. Wybrzeże cechują także niewielkie odcinki plaż, często wkomponowanych w wybrzeże klifowe.

Wybrzeże Martyniki

Budowa geologiczna i rzeźba

Martynika, leży na antylskim łuku wulkanicznym i jest wyspą pochodzenie wulkanicznego. Wyspę budują wyłącznie skały wylewne. W południowej części wyspy znajduje się trzeciorzędowy kompleks skał pochodzenia wulkanicznego, a w północnej, podłoże budują skały czwartorzędowe, gdzie uformowały się wulkany. Jedynie w środkowej części wyspy leży niewielki obszar, gdzie znajdują się wapienne osady pochodzące z miocenu. Wyspa jest aktywna wulkanicznie i sejsmicznie.

Martynika to wyspa wyżynno-górzysta i należy do śródziemnomorza amerykańskiego. Obszar wyspy urozmaicają liczne wzniesienia, gdzie największe wulkaniczne masywy znajdują się w północnej części Martyniki. Tam też wznosi się najwyższy szczyt wyspy – czynny wulkan Mont Pelée o wysokości 1397 m n.p.m. Obszary nizinne zajmują niewielką część wyspy, bo 30% jej powierzchni. Niziny skupiają się w centralnej części wyspy, a także występują w wąskim pasie nadbrzeżnym.

Klimat

Martynika leży w strefie klimatu równikowego, wybitnie wilgotnego. Wpływ na klimat mają północno-wschodnie pasaty i ciepłe prądy morskie, oraz poziom nasłonecznienia.

Mont Pelée

Temperatury są wysokie, typowe dla klimatu równikowego. Średnia roczna wynosi około 26 °C. W półroczu zimowym średnie temperatury wynoszą 24 °C, a latem 28 °C. Dobowe wahania są niewielkie, a na wyspie nie odnotowuje się temperatur ekstremalnych, które łagodzone sa przez wiatry. Maksymalne wartości w ciągu dnia sięga 30-33^pC.

Opady są obfite, typowe dla obszarów równikowych. Największe ilości występują po stronie zawietrznej, gdzie średnia roczna opadowa wynosi 3 000 mm, czasami dochodząc do nawet 5 000 mm. Najmniejsze opady występują po stronie zawietrznej, czyli w południowej i w południowo-zachodniej części wyspy. Średnia roczna wynosi około 1 500 mm. W półroczu zimowym występuje pora sucha, ale okres ten także nacechowany jest opadami. Największe opady występują w półroczu letnim. Region cechuje się wysoką wilgotnością powietrza. Martynika leży na trasie cyklonów tropikalnych.

Wody

Martynika posiada gęstą sieć krótkich rzek, które spływają ze zboczy górskich do Morza Karaibskiego i Atlantyku. Rzeki są zasobne w wodę i cechują się występowanie bystrzy i wodospadów. Najważniejsze to rzeki to: Lorrain i Lézarde.

Gleby

Martynika należy do karaibskiej krainy glebowej. Powszechnymi formacjami są czerwone gleby ferralitowe.

Las tropikalny na Martynice

Flora i fauna

Szata roślinna została w dużym stopniu zdegradowana. Duże pałacie wyspy zajmują tereny rolnicze i obszary miejskie. Lasy zajmują jedną czwartą powierzchnię wyspy. Naturalną formacją roślinną wyspy są tropikalne lasy wiecznie zielone, gdzie występują gatunki drzew częściowo tracące liście w okresie najmniejszych opadów. Liczne są także palmy. Wokół wyspy rosną rafy koralowe.

Świat zwierząt reprezentują zwierzęta antylskiej krainy neotropikalnej. Brak dużych ssaków, w lasach żyją małpy, gryzonie i wiele innych gatunków zwierząt. Liczne są także gady, owady i ptactwo. Wody przybrzeżne obfitują w wiele gatunków zwierząt morskich, jak skorupiaki czy też ryby.

Bibliografia

• Encyklopedia Geograficzna Świata: Ameryka Północna. Wydawnictwo OPRES Kraków 1996 ISBN 83-85909-20-6.
• Martynika, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2011-01-24] .