Girolamo Mercuriale
Girolamo Mercuriale | |
Data i miejsce urodzenia |
30 września 1530 r. |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Tytuł naukowy |
profesor medycyny |
Girolamo Mercuriale, Hieronymus Mercurialis[1] (ur. 30 września 1530 r. w Forlì, zm. 13 listopada 1606 r. tamże) – włoski lekarz, prekursor pediatrii, dermatologii i medycyny sportowej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 30 września 1530 r. w Forlì[1]. Ukończył studia w zakresie medycyny[2] na uniwersytetach w Bolonii i Pawii[2][3][4], a w 1555 r. uzyskał doktorat. Następnie osiadł w rodzinnym Forli, a później przeniósł się do Rzymu, gdzie w 1562 r. znalazł się pod patronatem kardynała Alessandro Farnese[5]. Mercuriale spędził w Rzymie 7 lat, zajmując się praktyką medyczną i wykładaniem medycyny. Podczas pobytu nawiązał kontakty z wpływowymi osobistościami i uzyskał wolny dostęp do tamtejszych zasobnych bibliotek, z czego chętnie korzystał. Dzięki temu miał możliwość studiowania greckiej i rzymskiej literatury klasycznej i medycznej[5]. Utrzymywał również szerokie kontakty z humanistami: filologami, architektami i artystami, zainteresowanymi starożytną kulturą materialną i społeczną[6]. Bazując na przestudiowanym przez siebie dorobku starożytnych[5], napisał swoje dzieło De arte gymnastica, która traktowało o starożytnych sportach oraz poradach zdrowotnych[6]. Dzięki poświęceniu dużej ilości miejsca podstawom fizjoterapii, jest uważana za pierwsze dzieło traktujące o medycynie sportowej[5].
Dzięki swojej publikacji Mercuriale szybko zyskał rozgłos, co pozwoli mu otrzymać propozycję przeprowadzki do Padwy, co nastąpiło w 1569 r.[5], kiedy objął posadę na tamtejszym uniwersytecie (1569-1587)[6]. W tym okresie nadal zajmował się tłumaczeniem i interpretacją dzieł Hipokratesa. Bazując na dorobku starożytnych medyków, opublikował pracę poświęconą dermatologii[5] De Morbis Cutaneis, et Omnibus Corporis Humani Excrementis Tractatus (1572 r.). De Morbis (...) jest uważana za pierwszą publikację poświęconą tej dziedzinie medycyny. W swoim dziele zaproponował podział chorób dermatologicznych na dermatozy głowy (grzybice) i dermatozy pozostałych obszarów ciała (liszaje), które dalej dzielił według ich morfologii, barwy, budowy i wielkości[7]. Praca ta nie tylko opisywała leczenie schorzeń dermatologicznych, ale też opisywała zagadnienia funkcji wydzielniczych powłok skórnych i ich powiązań z patofizjologią. W swoim opisie bazował w sporej części na własnych konkluzjach swoich obserwacji, ale też odwoływał się do twierdzeń Hipokratesa i Galena[5].
Ponadto Mercuriale miał wkład w pediatrię (jest uważany za prekursora pediatrii)[1], położnictwo, okulistykę i inne dziedziny medyczne, w których bazował na własnych obserwacjach i adaptacji starożytnej wiedzy[5].
W 1576 r. weneckie władze ściągnęły Mercurialego, by wraz innym profesorem medycyny, Girolamo Capodivaccą, zajmował się zwalczeniem epidemii w Wenecji. Jako że obaj zgodzili się, że choroba nawiedzająca miasto nie była zakaźna, zniesiono kwarantanny i inne restrykcje, jednak zachorowalność gwałtownie wzrosła, co mocno zaszkodziło ich reputacjom. Swoje spostrzeżenia na temat tej epidemii opisał w pracy De pestilentia (1577 r.). Mercuriale pozostał w Padwie 10 kolejnych lat[5], po czym został profesorem uniwersytetów Bolonii (1587-1592) i Pizie (1592-1606)[6]. W 1606 r. wrócił do rodzinnego Forli, gdzie zmarł po kilku miesiącach[5] 13 listopada 1606 r.[1]
Autor przeszło 20 publikacji wydanych drukiem[6], m.in. bazujących na dorobku Hipokratesa i Galena[1]. Na podstawie jego wykładów jego uczeń Jan Chrościejewski opracował w 1583 r. publikację o chorobach dzieci[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Mercuriale Girolamo, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-11-17] .
- ↑ a b Girolamo Mercuriale, Oxford Reference, DOI: 10.1093/oi/authority.20110803100151757?p=emaila6fdmxyd0rgny&d=/10.1093/oi/authority.20110803100151757 [dostęp 2023-11-17] (ang.).
- ↑ MERCURIALE, Girolamo - Treccani [online], Treccani [dostęp 2023-12-01] (wł.).
- ↑ Richard F. Mould , Wybrane wydarzenia w historii medycyny, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień związanych z rakiem. Część 2 - Od Wesaliusza (1514–1564) do Johna Huntera (1728–1793, „NOWOTWORY Journal of Oncology”, 63 (4), 2013, s. 333, DOI: 10.5603/NJO.2013.0022 [dostęp 2023-12-01] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j Alberto Sanchez-Garcia , Elena Garcia-Vilarino , Historic Research about the First Dermatology Book and Its Author: Hieronymus Mercurialis, „Indian Dermatology Online Journal”, 10 (2), 2019, s. 212–213, DOI: 10.4103/idoj.IDOJ_377_18, ISSN 2229-5178, PMID: 30984610, PMCID: PMC6434761 [dostęp 2023-11-18] .
- ↑ a b c d e Nancy G Siraisi , History, Antiquarianism, and Medicine: The Case of Girolamo Mercuriale, „Journal of the History of Ideas”, 64 (2), 2003, s. 231-251, DOI: 10.1353/jhi.2003.0028 (ang.).
- ↑ Agnieszka Bukowczan-Rzeszut , Arszenik, mikroskop i lasery. Historia badań i leczenia skóry [online], www.mp.pl, 7 listopada 2023 [dostęp 2023-11-13] (pol.).
- ISNI: 0000000120998152
- VIAF: 22191701
- LCCN: n85801019
- GND: 120540339
- LIBRIS: mkz14g353vt19kp
- BnF: 12215597s
- SUDOC: 030816815
- SBN: RAVV060015
- NLA: 35593259
- NKC: nlk20010098847
- BNE: XX1029949
- NTA: 06840557X
- CiNii: DA14106189
- Open Library: OL804884A, OL4965091A
- PLWABN: 9810564411005606
- NUKAT: n2007005912
- J9U: 987007341517605171
- PTBNP: 95234
- CONOR: 163438691
- ΕΒΕ: 170801