Golec zwyczajny
Salvelinus alpinus[1] | |||||
(Linnaeus, 1758) | |||||
Systematyka | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Typ | |||||
Podtyp | |||||
Gromada | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj | |||||
Gatunek |
golec zwyczajny | ||||
| |||||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||||
Golec zwyczajny[3], golec[4], pstrąg alpejski[5] (Salvelinus alpinus) – gatunek ryby z rodziny łososiowatych (Salmonidae).
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Anadromiczna ryba wędrowna. Występuje w arktycznych morzach Europy, Azji i Ameryki Płn. Różne osiadłe formy występują w jeziorach w Skandynawii, na Wyspach Brytyjskich oraz w Alpach, w jeziorach Ładoga i Onega, na Spitsbergenie i w Islandii, w Quebecu w Kanadzie, w stanach Maine i New Hampshire w USA oraz w wielu innych miejscach. Tworzy liczne podgatunki, m.in. występująca w jeziorach przedalpejskich i alpejskich palia alpejska (S. a. salvelinus) i dawatczan[3] (S. a. erythrinus) ze zlewiska Bajkału. Zazwyczaj przebywa na głębokości 30–70 m.
Sprowadzony do hodowli w Polsce po raz pierwszy prawdopodobnie w 1603, ponownie w 1840, ale bez powodzenia[6]. Po 2000 roku w Polsce podjęto hodowlę tego gatunku[7].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Zwykle osiąga długość 50–60 cm i 1,5–2 kg masy ciała. Maksymalnie dorasta do 107 cm i 15 kg. Łuski są bardzo drobne. Młode osobniki mają 13–15 poprzecznych prążków na bokach. Starsze mają jasnoniebieski grzbiet i szaroniebieskie lub zielonkawe boki usiane licznymi czerwonawymi lub pomarańczowymi plamkami, brzuch jasnoczerwony, spód głowy żółty. Przednie krawędzie płetw piersiowych, brzusznych i odbytowej są mlecznobiałe. Poza okresem godowym boki bledną a brzuch staje się srebrzysty. Z pstrągiem daje bezpłodną hybrydę.
Odżywianie
[edytuj | edytuj kod]W wodach słodkich zjada głównie bezkręgowce. W morzu żywi się głównie rybami.
Rozród
[edytuj | edytuj kod]Dojrzewa płciowo w wieku 6–7 lat. Tarło odbywa się jesienią. Młode osobniki spędzają w rzekach 3 lub 4 lata. Spływ smoltów do morza odbywa się zimą, pod lodem. Często kończy się on w czerwcu.
Znaczenie gospodarcze
[edytuj | edytuj kod]Szczególnie duże znaczenie posiada w regionach arktycznych. Chętnie łowiona przez wędkarzy na spinning i muchę.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Salvelinus alpinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Salvelinus alpinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
- ↑ Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
- ↑ Wykaz oznaczeń handlowych gatunków ryb oraz wodnych bezkręgowców wprowadzanych do obrotu na rynek polski. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2012. [dostęp 2012-11-04]. (pol.).
- ↑ A. Witkowski, J. Grabowska. The non-indigenous freshwater fishes of Poland: Threats for native ichthyofauna and consequence for fishery: A review. „Acta Ichthyologica et Piscatoria”. 42 (2), s. 77–87, 2012. DOI: 10.3750/AIP2011.42.2.01. (ang.).
- ↑ Jerzy Antychowicz, Witold Mazur. Najgroźniejsze choroby ryb łososiowatych w Polsce. „Magazyn Weterynaryjny”. 17 (5), s. 520–524, 2008. (pol.). (pdf)
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
- Josef Reichholf, Gunter Steinbach, Claus Militz: Wielka encyklopedia ryb: słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiśniewolski Wiesław (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.
- Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-441-7.
- Salvelinus alpinus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 21 września 2009]