Gołąbek białocytrynowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gołąbek białocytrynowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Russula raoultii Quél. C. r. Assoc. Franç. Avancem. Sci. 14(2): 449 (1886) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
Gołąbek białocytrynowy (Russula raoultii Quél.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisali go w 1907 r. Lucien Quélet we Francji pod jodłami i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy[2]:
- Russula emetica f. raoultii (Quél.) Singer 1932
- Russula fragilis var. raoultii (Quél.) Jul. Schäff. 1940
- Russula ochroleuca var. raoultii (Quél.) Quél. 1888
- Russula raoultii var. meridionalis Bidaud, in Reumaux, Bidaud & Moënne-Loccoz 1996
W 1991 r. Alina Skirgiełło podała polską nazwę gołąbek Raula, w 2003 r. Władysław Wojewoda uznał ją za nieodpowiednią i zaproponował nazwę gołąbek białocytrynowy[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 2,8–6 cm, początkowo kulisty i dość mięsisty, potem szybko rozłożysty, bardzo kruchy, mniej lub bardziej nieregularny, ze środkiem mocno wklęsłym lub nawet w kształcie spodka. Brzeg zaokrąglony, tępy i często nieregularny, ale mocno falisty, mniej lub bardziej wyraźnie rowkowano- brodawkowaty. Powierzchnia zazwyczaj cytrynowożółta, ale blednąca od brzegu, a przy wilgotnej pogodzie może stać się całkiem blada, biaława, tylko na środku nieco ochrowa lub cyrtrynowa. Skórka dająca się oderwać daleko od brzegu, ale nie do środka, w stanie wilgotnym lepka, trochę szorstka, błyszcząca[4].
Średnio gęste lub rzadkie (np. w liczbie 4–7 na cm do 1 cm od brzegu), z dość licznymi blaszeczkami, nierozdwojone przy trzonie lub prawie nierozdwojone, z przodu zaokrąglone, przy trzonie wolne i niezaokrąglone, o szerokości 4- 7 mm szerokości, białe, później z lekkim kremowym refleksem. Krawędzie całe i jaśniejsze[4].
Wysokość 3–4 cm, grubość 0,5–1,4 cm, dość mięsisty, cylindryczny, często jednak nieco rozszerzany pod blaszkami i czasem nieco pogrubiony lub zwężony u zakrzywionej podstawy, początkowo pełny, potem trochę pusty i watowaty, często z komorami. Powierzchnia biała, z tendencją do lekkiego szarzenia lub brązowienia, początkowo błyszcząco-satynowa, pod lupą delikatnie pomarszczona ze szklisto-szarawymi liniami kontrastujący z białym tłem[4].
Dość gruby, ale w kapeluszu kruchy, w trzonie raczej miękki, biały. Ma słaby, kwaśny zapach i wyraźnie cierpki smak. Z gwajakolem reaguje energicznie i szybko, formalina wyraźnie, ale powoli zabarwia miąższ i korę trzonu na różowo[4].
Biały[4].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 30–60 × 6–11 µm. Bazydiospory 7–8,4 × 5,7–7 µm, o kształcie od szeroko jajowatego do niemal kulistego, pokryte brodawkami, połączonymi łącznikami, z nielicznymi grzebieniami, hilum widoczne. Cystydy wrzecionowate, 50–85 × 7–13 µm, w sulfowanilinie czerniejące. Dermatocystydy bez przegród[5]. Pod skórką duże i liczne przewody mleczne, w miąższu bardzo duże sferocyty (o średnicy 40–50 µm)[4].
- Gatunki podobne
Bardzo podobny jest gołąbek słoneczny (Russula solaris), który także ma brodawkowato-siateczkowate zarodniki, ale ich wysyp jest kremowy, ponadto ma barwę raczej szarawą, niż żółtą[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie i jest tutaj szeroko rozprzestrzeniony[6]. W Polsce do 2003 r. jedyne stanowisko podała Alina Skirgiełło w 1991 r.[3], ale w późniejszych latach podano następne[7].
Naziemny grzyb mykoryzowy, występujący w lasach liściastych i mieszanych[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-03-09] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-03-09] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 612, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g H. Romagnesi, Les Russules d’Europe et d’Afrique du Nord, Mycobank, 1977, s. 1–998 [dostęp 2024-03-08] (fr.).
- ↑ a b Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 85, ISBN 83-01-09137-1.
- ↑ Występowanie Russula raoultii na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-02-11] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-03-09] (pol.).