Groszek liściakowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Groszek liściakowy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Podrodzina

bobowate właściwe

Rodzaj

groszek

Gatunek

groszek liściakowy

Nazwa systematyczna
Lathyrus nissolia L.
Sp.Pl. 2: 729. 1753[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Groszek liściakowy[5] (Lathyrus nissolia L.) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych. Występuje w zachodniej i południowej Europie (północna granica współczesnego zasięgu biegnie przez Wielką Brytanię, Niemcy, Polskę i Ukrainę), na Bliskim Wschodzie (od Turcji po Izrael na południu i Iran na wschodzie), w Afryce Północnej (od Maroka po Tunezję)[3]. W florze Polski obecny od 1903 roku[6], współcześnie uznany za gatunek zadomowiony (agriofit)[5], występujący zarówno na siedliskach antropogenicznych, jak i półnaturalnych[6]. Uznawany jest za chwast, jest trujący dla kręgowców, ale też stanowi potencjalne źródło genów odporności na suszę dla grochu zwyczajnego[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kwiat
Pokrój
Roślina zielna, naga lub rzadko owłosiona[7], zielona lub szarozielona, wzniesiona, osiągająca zwykle do 50 cm wysokości[8], czasem do 90 cm[7].
Łodyga
Wzniesiona, czterokanciasta, pojedyncza lub rozgałęziona w nasadzie[8].
Liście
Pozbawione są listków i wąsów czepnych – składają się tylko z ogonka liściowego stanowiącego liściak. Jest on spłaszczony, podobny do liścia traw – długi na 3,5–14 cm i szeroki na 1,5–8,5 mm. Wzdłuż liściaka biegnie pięć równoległych wiązek przewodzących. Przylistki drobne, w postaci szczecinek do długości do 2 mm, często przy tym przyległe do łodygi lub liściaka[8].
Kwiaty
Pojedyncze, czasami podwójne kwiaty motylkowate, na cienkich szypułach osiągających do nieco ponad 10 cm długości. Same kwiaty mają ok. 8 mm, czasem do 12 mm długości. Wsparte są przysadkami o długości do ok. 1,5 mm. Kielich jest rurkowaty, czasem nieco rozszerzony przy końcu, nagi lub pokryty krótkimi włoskami. Ząbki dolne długości rurki, górne – nieco krótsze (według Flora Europaea ząbki równe i wszystkie krótsze od kielicha[7]). Korona kwiatu purpurowa, czasem nieco fioletowa, z ciemniejszymi żyłkami. Żagielek nieco tylko dłuższy od skrzydełek, ma kształt jajowaty, na szczycie wycięty. Zalążnia pokryta krótkimi włoskami zawiera 10 do 17 zalążków. Szyjka słupka skręcona i spłaszczona, w dole nieco owłosiona[8].
Owoce
Nagie lub owłosione, odstające poziomo lub zwisające strąki o długości 2,5–6 cm i szerokości 3–8 mm. Mają kształt równowąski i nad nasionami, których jest od 5 do 14, są nieznacznie wybrzuszone. Dojrzałe strąki mają barwę jasnobrązową[8][7]. Nasiona są kulistawo-walcowate, na powierzchni brodawkowate, brunatne lub brunatnooliwkowe, z ciemniejszymi plamkami[8].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Roślina jednoroczna. Rośnie w miejscach trawiastych, w zaroślach i na polach[8], na przydrożach, przytorzach i trawiastych skrajach lasów[9]. Często w miejscach zaburzonych działalnością człowieka[9]. Preferuje podłoża zasobne w kredę lub gliny obfitujące w węglan wapnia[9]. Kwitnie w czerwcu i lipcu[8].

Liczba chromosomów 2n=14[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-08-20] (ang.).
  3. ↑ a b c Taxon: Lathyrus nissolia L.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2017-08-20].
  4. ↑ Lathyrus nissolia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.
  6. ↑ a b B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.
  7. ↑ a b c d T.G. Tutin, V.H. Heywood, N.A. Burges, D.M. Moore, D.H. Valentine, S.M. Walters, D.A. Webb: Flora Europaea. Vol. 2. Cambridge, London, New York, New Rochelle, Melbourne, Sydney: Cambridge University Press, 1981, s. 143.
  8. ↑ a b c d e f g h Szafer W., Pawłowski B.: Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. VIII. Warszawa: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959, s. 180-181.
  9. ↑ a b c Lathyrus nissolia. [w:] Online Atlas of the British and Irish Flora [on-line]. [dostęp 2017-08-20].
  10. ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Groszek_liściakowy&oldid=72987686”