Helen Sawyer Hogg

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Helen Sawyer Hogg
Ilustracja
Tablica pamiątkowa Helen Sawyer Hogg w Canada Science and Technology Museum.
Państwo działania

 Stany Zjednoczone
 Kanada

Data i miejsce urodzenia

1905-08-01
Lowell (Massachusetts), Stany Zjednoczone

Data i miejsce śmierci

1993-01-28
Richmond Hill, Kanada

Specjalność: Astronomia
Obserwatorium

David Dunlap Observatory

Uczelnia

University of Toronto

Odznaczenia
Annie J. Cannon Award in Astronomy (1949)
Rittenhouse Medal (1967)
Klumpke-Roberts Award (1983)

Helen Battles Sawyer Hogg (ur. 1 sierpnia 1905, zm. 28 stycznia 1993)[1] – amerykańsko-kanadyjska astronomka, pionierka badań nad gromadami kulistymi i gwiazdami zmiennymi. Była pierwszą kobietą przewodniczącą kilku organizacji astronomicznych i znaczącą kobietą nauki w czasach, gdy wiele uniwersytetów nie przyznawało kobietom tytułów naukowych. Pisała artykuły astronomiczne dla czasopism Toronto Star i Journal of the Royal Astronomical Society of Canada. W ciągu sześćdziesięcioletniej kariery uważano ją za „wielkiego naukowca i wspaniałego człowieka”[2].

Wczesne życie[edytuj | edytuj kod]

Urodzona 1 sierpnia 1905 roku w Lowell w stanie Massachusetts, Helen była drugą córką bankiera Edwarda Everetta Sawyera i byłej nauczycielki Carrie Douglass Sawyer. Uzdolniona naukowo, w wieku 15 lat ukończyła Lowell High School, ale zdecydowała się zostać jeszcze przez rok, zanim w 1922 roku wyjechała do Mount Holyoke College[2].

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

Catherine Hogg po ukończeniu szkoły średniej zapisała się na studia chemiczne w Mount Holyoke College. Jednakże po uczestnictwie w zajęciach wprowadzających do astronomii prowadzonych przez dr Anne Sewell Young w 1925 roku, postanowiła zmienić kierunek swoich studiów na astronomię[2]. Decydującym momentem było dla niej obserwowanie zaćmienia Słońca, które odbyło się 24 stycznia 1925 roku, podczas gdy dr Sewell prowadziła zajęcia w terenie. Rok później do Mount Holyoke przybyła Annie Jump Cannon, astronom z Uniwersytetu Harvarda[3]. Hogg wymieniła te doświadczenia jako decydujące momenty, które doprowadziły ją do kariery w badaniu gwiazd[2].

W 1926 roku Hogg ukończyła studia licencjackie z astronomii magna cum laude w Mount Holyoke College[4] i jesienią tego samego roku otrzymała stypendium na studia magisterskie w Harvard Observatory, przy wsparciu dr Cannon[2]. Na Harvardzie pracowała z dr. Harlowem Shapleyem, dyrektorem programu studiów magisterskich z astronomii, a jej praca polegała na mierzeniu wielkości i jasności gromad kulistych. Hogg opublikowała kilka prac naukowych, pracując ciężko przez długie godziny, zgodnie z oczekiwaniami i etyką pracy dr. Shapleya[2].

W 1928 roku Hogg uzyskała tytuł magistra, a w 1931 roku doktora nauk astronomicznych w Radcliffe College, ponieważ wówczas Uniwersytet Harvarda nie przyznawał stopni naukowych kobietom[5]. Za swoje osiągnięcia w dziedzinie astronomii otrzymała tytuły doktora honoris causa sześciu uniwersytetów kanadyjskich i amerykańskich, w tym Mount Holyoke College i Uniwersytetu w Toronto[3][4].

Praca naukowa[edytuj | edytuj kod]

Podczas studiów doktoranckich Hogg uczyła astronomii w Mount Holyoke i Smith College[2]. Następnie przeniosła się do Dominion Astrophysical Observatory w Kolumbii Brytyjskiej, gdzie katalogowała cykliczne zmiany jasności gwiazd zmiennych, robiąc zdjęcia 72-calowym teleskopem zwierciadlanym. Jej przełomowa praca zaowocowała odkryciem 132 nowych gwiazd zmiennych w gromadzie kulistej Messier 2, które opublikowała w używanych do dziś katalogach astronomicznych[2][3]. Hogg dokonała tego wszystkiego jako wolontariuszka asystująca mężowi, ponieważ Dominium Astrophysical Observatory nie zaoferowało jej pracy.

W 1935 roku Hogg przeniosła się na Uniwersytet w Toronto, gdzie kontynuowała swoją pracę fotografując gromady kuliste i identyfikując tysiące gwiazd zmiennych. Opublikowała trzy katalogi, w tym Catalogue of 1116 Variable Stars in Globular Clusters w 1939 roku i wykorzystała relację okres pulsacji – jasność absolutna gwiazd zmiennych (cefeid) do lepszego zrozumienia wieku, wielkości i struktury Drogi Mlecznej[2].

Hogg była jedną z pierwszych astronomek, która pod koniec lat 30. XX wieku podróżowała i pracowała na całym świecie, aby rozwijać swoje badania, ponieważ obserwowane przez nią gromady kuliste były najlepiej widoczne z półkuli południowej[4].

W latach 1939–1941 Hogg była prezesem American Association of Variable Star Observers i pełniła obowiązki przewodniczącej wydziału astronomii w Mount Holyoke[2][3]. Następnie wróciła do Obserwatorium Davida Dunlapa, gdzie wykładała na Uniwersytecie w Toronto i awansowała na stanowisko asystenta, współpracownika i profesora zwyczajnego[2][4]. W trakcie swojej kariery naukowej Hogg opublikowała ponad 200 prac i była wiodącym autorytetem w dziedzinie astronomii[3].

Inna działalność[edytuj | edytuj kod]

Hogg nie ograniczała się do publikowania swojej specjalności astronomicznej – gwiazd zmiennych w gromadach kulistych. Pisała również kolumnę pt. Out of Old Books o historii astronomii w Journal of the Royal Astronomical Society of Canada[4][6] i przez 30 lat pisała cotygodniową kolumnę With the Stars w Toronto Star[5]. Hogg spopularyzowała astronomię dzięki swojej książce pt. The Stars Belong to Everyone z 1976 r.[7], ośmioodcinkowemu serialowi telewizyjnemu w kanadyjskiej telewizji edukacyjnej z 1970 r. oraz roli prezesa-założyciela Kanadyjskiego Towarzystwa Astronomicznego[2]. Aktywnie wspierała również kobiety w nauce[2].

Oprócz działalności popularyzatorskiej i uświadamiającej, Hogg przewodniczyła kilku kanadyjskim organizacjom astronomicznym i naukowym, a w latach 1968–1978 była członkiem zarządu Bell Telephone Company of Canada[2]. Była również dyrektorem programu astronomicznego National Science Foundation i pomagała w ustaleniu lokalizacji Narodowego Obserwatorium Radioastronomicznego oraz Narodowego Obserwatorium Kitt Peak w 1955 roku[2]. W 1960 r. została pierwszą kobietą przewodniczącą sekcji nauk fizycznych Royal Society of Canada, a także pierwszą kobietą przewodniczącą Royal Canadian Institute w latach 1964–1965[3].

Życie osobiste[edytuj | edytuj kod]

W 1930 roku Hogg poślubiła Franka Scotta Hogga, studenta astronomii na Harvardzie, a w 1931 roku para przeniosła się do Victorii, a następnie Ontario[2]. Mieli razem troje dzieci: Sally, urodzoną w 1932 roku, Davida, urodzonego w 1936 roku i Jamesa, urodzonego w 1937 roku[2]. Hogg kontynuowała swoją pracę obserwacyjną, zabierając śpiącą córkę w nocy do obserwatorium w koszyku, a dyrektor obserwatorium, dr J.S. Plaskett, udzielił Hogg dalszego wsparcia, przyznając jej grant badawczy w wysokości 200 dolarów na zatrudnienie na rok pełnoetatowej gosposi[2].

Po śmierci męża w 1951 roku, Hogg przejęła wiele jego obowiązków zawodowych, dodatkowo wychowując dzieci[2][5]. Później wyszła za mąż za F.E.L. Priestleya, kolegę i emerytowanego profesora języka angielskiego na Uniwersytecie w Toronto, który zmarł w 1988 roku[8][2].

Helen Sawyer Hogg zmarła na atak serca 28 stycznia 1993 roku w Richmond Hill[2]. Nekrolog został opublikowany w Journal of the Royal Astronomical Society of Canada w uznaniu jej znaczących zasług dla fizyki i astronomii[8][9].

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

The Helen Sawyer Hogg Observatory

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

  • Annie Jump Cannon Award in Astronomy (1949)[10];
  • Klumpke-Roberts Award (1984)[4];
  • Sandford Fleming Award (1985)[11];
  • Srebrny medal Rittenhouse Astronomical Society (1967)[6];
  • Canadian Centennial Medal (1967)[12];

Wyróżnienia i dedykacje[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Christine Clement, Helen Sawyer Hogg, 1905–1993, „Journal of the American Association of Variable Star Observers (JAAVSO)”, 1, 22, 1993, s. 83–86, ISSN 0271-9053, Bibcode: 1993JAVSO..22...83C [dostęp 2023-03-15] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-20] (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Benjamin F. Shearer, Barbara Smith Shearer (red.), Notable women in the physical sciences : a biographical dictionary, Westport, Conn.: Greenwood Press, 1997, ISBN 0-313-29303-1, OCLC 34894324.
  3. ↑ a b c d e f g Credits: Women in Science [online], Sdsc.edu [dostęp 2023-03-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-02] (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g Hinds, M. (2006). Helen Sawyer Hogg
  5. ↑ a b c Astronomy was Helen Hogg's lifetime work, old.post-gazette.com, 29 sierpnia 2022 [zarchiwizowane 2022-08-29].
  6. ↑ a b Out of Old Books – RASC [online], Royal Astronomical Society of Canada [dostęp 2023-03-15] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-10] (ang.).
  7. ↑ Helen Sawyer Hogg, The stars belong to everyone : how to enjoy astronomy, wyd. 1st ed, New York: Doubleday, 1976, ISBN 0-385-12302-7, OCLC 2372681.
  8. ↑ a b Christine Clement, Peter Broughton, Obituary – HOGG, HELEN – 1905–1993, „Journal of the Royal Astronomical Society of Canada”, 87, grudzień 1993, s. 351, ISSN 0035-872X, Bibcode: 1993JRASC..87..351C [dostęp 2023-03-15] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-29] (ang.).
  9. ↑ Paul Murdin (red.), Encyclopedia of astronomy and astrophysics, Bristol: Institute of Physics Pub., 2001, ISBN 0-333-75088-8, OCLC 44603315.
  10. ↑ Annie Jump Cannon Award in Astronomy [online], American Astronomical Society [dostęp 2023-03-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-12] (ang.).
  11. ↑ Helen Sawyer Hogg fonds - Discover Archives [online], University of Toronto Discover Archives [dostęp 2023-03-15] [zarchiwizowane z adresu 2022-11-12].
  12. ↑ Elizabeth H. Oakes, Encyclopedia of world scientists, New York: Facts on File, 2001, ISBN 0-8160-4130-X, OCLC 43701668 (ang.).
  13. ↑ (2917) Sawyer Hogg = 1980 RR [online], IAU Minor Planet Center [dostęp 2023-03-15] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
  14. ↑ The Canadian Science and Engineering Hall of Fame – Canada Science and Technology Museum, ingeniumcanada.org [zarchiwizowane 2017-12-12] (ang.).
  15. ↑ Helen Sawyer Hogg Scholarship in Astronomy [online], University of Waterloo [dostęp 2023-03-15] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-04] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Helen_Sawyer_Hogg&oldid=72918565”