Henryk Węglowski
 Porucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
6 czerwca 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
19 maja 1942 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
4 Pułk Piechoty (LP), |
| Stanowiska |
dowódca kompanii |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
| Późniejsza praca |
lekarz |
| Odznaczenia | |
    
| |
.png){kind=small}
Henryk Węglowski (ur. 6 czerwca 1895 w Rzeszowie, zm. 19 maja 1942 w Dachau) – polski żołnierz, porucznik piechoty Wojska Polskiego, lekarz i działacz społeczny.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Piotra Węglowskiego i Marianny z Krogulskich. Uczęszczał do I Gimnazjum w Rzeszowie, działając równocześnie w skautingu, a następnie w Związku Strzeleckim. Od 1914 r. służył w Legionach Polskich. Po kryzysie przysięgowym wcielony do armii austriackiej. Brał udział w powstaniu śląskim[1]. W 1918 r. zgłosił się ochotniczo do 1 pułku piechoty Ziemi Rzeszowskiej[2], gdzie pełnił funkcję dowódcy kompanii. Zwolniony z wojska w 1921 r. w stopniu porucznika.
Po zwolnieniu z wojska rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, a po ich ukończeniu powrócił do Rzeszowa i podjął praktykę lekarską[3]. Jego żona, Maria Węglowska, również była lekarką.
Działalność społeczna[edytuj | edytuj kod]
Henryk Węglowski w czasie studiów w Krakowie był m.in. organizatorem Zrzeszenia Akademickich Kół Prowincjonalnych, jako przedstawiciel koła rzeszowskiego[4]. W latach 1922–1924 pełnił funkcję prezesa Akademickiego Koła Rzeszowiaków w Krakowie. Angażował się w tworzenie ruchu skautowskiego na ziemi sandomierskiej[5]. Po powrocie do Rzeszowa brał udział we władzach Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[6]. W 1933 roku został mianowany Komendantem Powiatowym Związku Strzeleckiego Rzeszowie[7]. Funkcje pełnił do 1936 roku. Od 1934 roku był członkiem zarządu, a następnie prezesem Związku Legionistów Polskich. Od 1935 roku był członkiem Komitetu Rozbudowy Miasta Rzeszowa.
Działalność polityczna i samorządowa[edytuj | edytuj kod]
Jako działacz rzeszowskiego BBWR był członkiem Rady Miejskiej (1927 – IX 1936), członkiem Zarządu Miejskiego (1927–1935), ławnikiem w Radzie Miejskiej (1935–1936), członkiem Tymczasowego Zarządu Powiatowego (1928–1930), członkiem Tymczasowej Rady Powiatowej (1930–1933), członkiem Rady Powiatowej (1933–1937). Brał udział w tworzeniu Obozu Zjednoczenia Narodowego – w 1937 roku wszedł w skład Zarządu Miejskiego OZN w Rzeszowie[8].
Aresztowanie i śmierć[edytuj | edytuj kod]
We wrześniu 1939 roku został schwytany przez Niemców wśród uciekających na Węgry. „Po długich badaniach i ścisłym odosobnieniu” został osadzony w więzieniu m.in. w „szlacheckiej celi”[9]. Zginął 19 maja 1942 roku w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Dachau.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Niepodległości (2 sierpnia 1931)[10]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)[11]
- Złoty Krzyż Zasługi (16 marca 1934)[12]
- Srebrny Krzyż Zasługi[11]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[11]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tadeusz Ochenduszko (opr.), 350 rocznica powstania I Liceum w Rzeszowie – Leksykon internetowy nauczycieli i wychowanków, Kuratorium Oświaty w Rzeszowie; www.ko.rzeszow.pl/zalaczniki/dokumenty/2105200801.doc
- ↑ 1 Pułku Piechoty Ziemi Rzeszowskiej przeistoczył się w 17 Pułk Piechoty (II RP)
- ↑ Tablica pamiątkowa 17 pułku piechoty, https://web.archive.org/web/20140809220440/http://www.rzeszow.pl/miasto-rzeszow/historia/plenerowa-lekcja-historii-ulicami-rzeszowa/tablica-pamiatkowa-17-pulku-piechoty
- ↑ Stanisław Malawski, Akademicka młodzież ludowa w II Rzeczypospolitej, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1974, s. 150.
- ↑ Adam F. Baran, Skauting na ziemi sandomierskiej (1912–1920), Wydawn. Diecezjalne 1998, s. 16.
- ↑ Ziemia Rzeszowska – czasopismo narodowe, 1926 nr 12.
- ↑ Zbigniew K. Wójcik, Rzeszów w latach drugiej wojny światowej: okupacja i konspiracja 1939–1944–1945, Instytut Europejskich Studiów Społecznych 1998, s. 21.
- ↑ Res Historica z. 8 (Wydawnictwo UMCS 1999), Tyt. nr 8 : Józef Piłsudski i piłsudczycy, s. 116.
- ↑ Franciszek Kotula, Czy były próby utworzenia proniemieckiego rządu polskiego po klęsce wrześniowej [w:] Najnowsze dzieje Polski: Materiały i studia z okresu II wojny światowej, Tom 3, Państwowe Wydawn. Naukowe 1959, s. 79.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ a b c Tablica pamiątkowa 17 pułku piechoty. rzeszow.pl. [dostęp 2017-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-27)].
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 64, poz. 97 „za obywatelską działalność na polu bezpieczeństwa publicznego”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Narodowe Archiwum Cyfrowe – Zdjęcia Henryka Węglowskiego, komendanta powiatowego Związku Strzeleckiego w Rzeszowie .
- Archiwum dr. Henryka Węglowskiego (1894–1942; legionista, społecznik), Archiwum Państwowe w Rzeszowie .
- Biuletyn Informacyjny Archiwum Państwowego. 1989, nr 3, s. 44–45.
- Encyklopedia Rzeszowa. – Rzeszów, 2004.
- Absolwenci Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Członkowie Polskich Drużyn Strzeleckich
- Członkowie rad powiatowych II Rzeczypospolitej
- Członkowie Towarzystwa „Sokół”
- Członkowie Związku Legionistów Polskich
- Członkowie Związku Strzeleckiego (1910–1914)
- Ludzie urodzeni w Rzeszowie
- Ławnicy gmin miejskich II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie)
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Ofiary KL Dachau
- Politycy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem
- Polscy działacze społeczni
- Polscy lekarze
- Polskie ofiary niemieckich obozów koncentracyjnych
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Urodzeni w 1895
- Zmarli w 1942
- Żołnierze Legionów Polskich 1914–1918