Herb województwa sandomierskiego

Chorągiew ziemi sandomierskiej podczas bitwy pod Grunwaldem.

Herb województwa sandomierskiego – w polu pierwszym naprzemiennie ułożone po trzy pasy srebrne i czerwone, zaczynając od góry czerwonym; w polu drugim dziewięć złotych gwiazd sześcioramiennych ułożonych w prostokącie. Od herbu ziemi sandomierskiej wywodzi się herb ziemi sądeckiej, którym pieczętuje się dziś powiat nowosądecki.

Opisy w źródłach historycznych

Ziemia sandomierska trzecia w kolejności, w pierwszej części ma trzy jasne [przyp. w tekście występuje słowo glaucas, które oznaczać może także „lśniące”, „szarozielone”, „szarawe”, patrz: starogreckie γλαυκός] i czerwone pasy, w drugiej zaś trzy rzędy gwiazd, a w każdym z nich cztery gwiazdy w błękitnym polu.

Jan Długosz, Klejnoty Długosza

Woiewodztwo Sedomierskie używa ná choragwi Tarcżey, ná ktorey od połowice trzy polá cżerwone á trzy białłe: druga połowicá ma pole błekitne, ze trzemi rzedámi gwiazd.

Marcin Bielski, Kronika polska Marcina Bielskiego nowo wydana

[T]arcza na dwoje podzielona, z lewej strony w błękitnem polu 9 gwiazd, po trzy w rzędzie, z prawej zaś trzy czerwone pasy w białem polu.

Samuel Orgelbrand, Encyklopedia powszechna, tom 27

W Królestwie Kongresowym

Historyczny herb ziemi sandomierskiej stał się w XIX wieku herbem nowego województwa sandomierskiego w Kongresówce. Po zniesieniu województw służył za herb guberni sandomierskiej, by po jej likwidacji przez krótki czas stanowić element herbu guberni radomskiej.

W II Rzeczypospolitej

Według przygotowanego w 1928 roku projektu rozporządzenia prezydenta II Rzeczypospolitej herb dawnego województwa sandomierskiego miał stanowić część herbu województwa kieleckiego.

Współcześnie

Dawny herb województwa sandomierskiego na tarczy hiszpańskiej jest dziś herbem powiatu sandomierskiego. Można go też odnaleźć w herbach powiatów końskiego, przysuskiego, radomskiego, szydłowieckiego i tarnobrzeskiego oraz województwa świętokrzyskiego. Przed reformą administracyjną w 1999 roku identycznym herbem do tego używanego obecnie przez województwo świętokrzyskie posługiwało się województwo kieleckie.

Galeria

• 
  Herb ziemi sandomierskiej w Statucie Łaskiego (1506).
• 
  Herb województwa sandomierskiego na sklepieniu dawnej Izby Poselskiej na Zamku Królewskim w Warszawie.
• 
  Herb województwa sandomierskiego w Złotej koronie Kaspra Niesieckiego (1728).
• 
  Herb województwa sandomierskiego w herbarzu Kaspra Niesieckiego (1743).
• 
  Herb województwa sandomierskiego w XIX-wiecznym wydaniu herbarza Bartosza Paprockiego (1858).
• 
  Herb województwa sandomierskiego w herbarzu Bolesława Starzyńskiego (1875–1900).
• 
  Współczesna rekonstrukcja herbu województwa sandomierskiego z czasów I Rzeczypospolitej.
• 
  Herb województwa sandomierskiego i guberni sandomierskiej w czasach Kongresówki.

Bibliografia

• Projekt Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie nadania herbów województwom, AAN, PRM 59-10, s. 18-21

Linki zewnętrzne

• Irena Styczyńska - O herbie Ziemi Sądeckiej, "Almanach Sądecki" 1998, R.7, nr 2(23)