Herostrates

Herostrates Ἡρόστρατος
Data i miejsce śmierci	356 p.n.e. Efez
Zawód, zajęcie	szewc
Narodowość	Grek

Herostrates albo Herostratos (gr. Ἡρόστρατος) – szewc żyjący w IV wieku p.n.e. w Efezie, owładnięty obsesją zyskania wiecznej sławy. Uznał, że miejsce w historii może mu zapewnić tylko wielka zbrodnia.

W 356 p.n.e. podpalił efeski Artemizjon, jeden z siedmiu cudów świata. Został skazany na śmierć, a jego imię miało być wymazane ze wszystkich pisanych dokumentów (damnatio memoriae). Procedura ta nie została jednak przeprowadzona wystarczająco dokładnie, gdyż historia o podpalaczu przetrwała w formie wzmianki, której autorem był Teopomp.

Uznawany za pierwszego terrorystę w dziejach ludzkości, Herostrates stał się synonimem człowieka dążącego za wszelką cenę do osiągnięcia sławy, nawet za cenę wielkiego przestępstwa. W psychologii taką postawę określa się terminem „kompleksu Herostratesa”. Współcześnie kompleks Herostratesa jest często przypisywany ludziom, którzy popełnili brutalne, poważne, a przede wszystkim nośne medialnie przestępstwa, jak np. Anders Breivik, Nikolas Cruz czy Lee Harvey Oswald.

Herostrates zapisał się również w polskiej literaturze. Do jego postaci bezpośrednio odwołuje się Jan Lechoń w wierszu Herostrates, określając w ten sposób siebie, zrywającego z martyrologią narodu polskiego i tendencjami romantycznymi.

Linki zewnętrzne

• Smith, William, Dictionary of Greek and Roman Antiquities, t. 2, 1870, s. 439