Hil Mosi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Hil Mosi
Ilustracja
Hil Mosi
Data i miejsce urodzenia

22 kwietnia 1885
Szkodra

Data i miejsce śmierci

22 lutego 1933
Tirana

Minister edukacji Albanii
Okres

od 16 października 1921
do 6 grudnia 1921

Poprzednik

Sotir Peçi

Następca

Haki Tefiku

Minister robót publicznych Albanii
Okres

od 16 listopada 1927
do 10 maja 1928

Poprzednik

Ferit Vokopola

Następca

Salih Vuçitërni

Minister edukacji Albanii
Okres

od 6 marca 1930
do 7 grudnia 1932

Poprzednik

Abdurrahman Dibra

Następca

Mirash Ivanaj

Multimedia w Wikimedia Commons

Hil Mosi ps. Sakoli, Vllaznija (ur. 22 kwietnia 1885 w Szkodrze, zm. 22 lutego 1933 we Tiranie[1]) – albański działacz niepodległościowy, polityk i poeta, dwukrotny minister edukacji (1921, 1930-1932), minister robót publicznych (1927-1928).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny katolickiej. Był jednym z trzech synów działacza niepodległościowego Marka Mosiego[2]. Po ukończeniu włoskiej szkoły w Szkodrze, uczył się w kolegium jezuickim, a następnie w szkole pedagogicznej w Klagenfurt am Wörthersee[3]. W czasie pobytu w Austrii związał się z albańskim ruchem narodowym, współpracował ze stowarzyszeniem kulturalnym Dija, pisał także do prasy (używał pseudonimu Vllaznija). Wtedy też powstały pierwsze opowiadania Mosiego, które publikował pod pseudonimem Sakoli[1].

Po ogłoszeniu konstytucji osmańskiej w 1908 powrócił do Szkodry, gdzie wstąpił do oddziału Mihala Grameno[3]. W tym czasie rozpoczął współpracę z klubem patriotycznym Gjuha shqipe (Język albański), a następnie założył stowarzyszenie Gegnija. Był także jego przedstawicielem na kongresie monastyrskim, gdzie debatowano nad jednolitym standardem zapisu języka albańskiego, a także sekretarzem kongresu[3]. W latach 1909–1912 był członkiem komitetu powstańczego w północnej Albanii. W oddziale Risto Siliqiego walczył przeciwko osmańskim oddziałom ekspedycyjnym. Od 1913 wspólnie z Siliqim wydawał w Szkodrze czasopismo Shqypnija e Re (Nowa Albania). W 1913 z powodu złego stanu zdrowia wyjechał na kurację do Triestu[3]. Po powrocie do Szkodry tworzył klub patriotyczny Lidhja Kombetare (Liga Narodowa)[3]. W lutym 1914 został zaproszony przez Esada Paszę Toptaniego, aby stanął na czele Głównej Dyrekcji Bezpieczeństwa Albanii, ale Mosi nie przyjął tej oferty[3].

W 1915 po zajęciu Szkodry przez oddziały czarnogórskie, Mosi został internowany w Podgoricy[3]. Powrócił do Szkodry w roku 1916. W czasie austriackiej okupacji Szkodry (1916-1918) był szefem policji w mieście, w tym czasie organizował sieć szkół albańskich[3]. W 1920 należał do założycieli komitetu Mbrojtja Kombetare (Obrona Narodowa). Mosi został wybrany przewodniczącym stowarzyszenia. W tym czasie zajął się także pracą naukową – opracowywał źródła historyczne do dziejów średniowiecznej Albanii[1].

W niepodległym państwie albańskim[edytuj | edytuj kod]

W 1920 po raz pierwszy został wybrany deputowanym do parlamentu i dyrektorem departamentu w ministerstwie edukacji. W 1921 na krótko objął kierownictwo resortu. W październiku 1921 reprezentował Albanię w Lidze Narodów[3]. Po przewrocie dokonanym przez Fana Noliego w 1924, objął stanowisko prefekta Korczy i Gjirokastry[1]. Upadek rządu Noliego skłonił go do emigracji[2]. Wrócił do kraju w sierpniu 1925, po ogłoszeniu amnestii[3]. Przez krótki okres sprawował urząd ministra prac publicznych, w latach 1929-1930 funkcję prefekta Korczy, by w 1930 objąć po raz drugi tekę ministra edukacji, którą to funkcję pełnił do grudnia 1932.

Był żonaty (żona Vitoria), miał pięć córek i syna[3]. Zmarł w swoim domu w Tiranie, pochowany na cmentarzu katolickim Rrmajt w Szkodrze[2]. Imię Mosiego noszą ulice w Szkodrze i w Prisztinie.

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Dorobek Hila Mosiego obejmuje zarówno artykuły publicystyczne, jak również krótkie teksty prozą, wiersze i tłumaczenia[1]. Używał pseudonimów: Zog Sakolli, Sakoli, Zog Dushmani, Lirijasi i Speci. W 1908 ukazał się najbardziej znany zbiór wierszy Mosiego pt. Natyra (Natura). W 1913 wydał w Trieście zbiór utworów patriotycznych Zani i Adtheut (Głos Ojczyzny). W jego dorobku translatorskim znajdują się dzieła Goethego, Schillera, Heinego i Lessinga.

  • 1915: Lotët e dashtnisë : vjersha dashtnore 1915
  • 1925: Libër kangësh për shkollat popullore të Shqipnis
  • 1927: Lule prendvere : vjersha dashtnore & ballada
  • 1931: Hymni i Djelmnis Shqiptare
  • 1931: Hymni i milicjes
  • 1965: Kanga e bylbylit : vjersha për fëmijët e moshës së re shkollore
  • 1986: Vepra letrare

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e Robert Elsie: Historical Dictionary of Albania. Plymouth: Scarecrow Press, Inc., 2010, s. 9–10, seria: Historical Dictionaries of Europe, No. 75. ISBN 978-0-8108-6188-6. (ang.).
  2. ↑ a b c Hilë Mosi, patriot dhe demokrat. = 2023-01-21 [online], shkodradaily.com, 2013 (alb.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Hile Lushaku. Jeta e panjohur e Hile Mosit. „Gjurmime Albanologjike - Seria e shkencave historike”. 38 (1), s. 97–108, 2008. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Ministrowie edukacji Albanii
Księstwo Albanii
Republika Albanii
Królestwo Albanii
Królestwo Albanii (protektorat włoski i okupacja niemiecka)
Ludowa Republika Albanii
Republika Albanii

Albania

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hil_Mosi&oldid=73128820”