Ivica Račan

Ivica Račan
Data i miejsce urodzenia	24 lutego 1944 ; Ebersbach/Sa.
Data i miejsce śmierci	29 kwietnia 2007 ; Zagrzeb
	Premier Chorwacji
Okres	od 27 stycznia 2000; do 23 grudnia 2003
Przynależność polityczna	Socjaldemokratyczna Partia Chorwacji
Poprzednik	Zlatko Mateša
Następca	Ivo Sanader
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ivica Račan (ur. 24 lutego 1944 w Ebersbach/Sa., zm. 29 kwietnia 2007 w Zagrzebiu^[1]) – chorwacki polityk i działacz partyjny, ostatni przewodniczący Związku Komunistów Chorwacji (SKH), założyciel i w latach 1990–2007 przewodniczący Socjaldemokratycznej Partii Chorwacji (SDP), od 2000 do 2003 premier Chorwacji.

Życiorys

Urodził się w Niemczech, gdzie jego matka została wysłana do obozu pracy w czasie II wojny światowej^[2]. W 1970 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie w Zagrzebiu. W latach 1967–1972 pracował w instytucie zajmującym się administracją publiczną, później był etatowym działaczem partii komunistycznej. Był członkiem prezydium komitetu centralnego SKH, dyrektorem szkoły politycznej Związku Komunistów Jugosławii (SKJ), a od 1986 do 1989 członkiem prezydium komitetu centralnego SKJ. W grudniu 1989 stanął na czele Związku Komunistów Chorwacji^[3].

W styczniu 1990 kierował chorwacką delegacją na kongresie SKJ, wszedł w konflikt ze Slobodanem Miloševiciem, na skutek czego jego delegacja wraz z delegacją słoweńską opuściły zjazd. W tym samym roku przekształcił SKH w Partię na rzecz Demokratycznych Zmian, a następnie w Socjaldemokratyczną Partię Chorwacji^[3].

W 1990 został wybrany do Zgromadzenia Chorwackiego, reelekcję uzyskiwał w wyborach w 1992, 1995, 2000 i 2003^[1]^[3].

W 1998 zawiązał koalicję SDP z Chorwacką Partią Socjalliberalną. Kierowany przez niego sojusz zwyciężył w wyborach w 2000^[3], odsuwając od władzy po raz pierwszy od uzyskania niepodległości Chorwacką Wspólnotę Demokratyczną. Od 27 stycznia 2000 do 23 grudnia 2003 sprawował urząd premiera, stojąc na czele dwóch kolejnych gabinetów^[4]. W 2003 socjaldemokraci przegrali kolejne wybory, powracając w następstwie do opozycji.

11 kwietnia 2007 zrezygnował z kierowania SDP^[3], zmarł kilkanaście dni później na skutek choroby nowotworowej^[5]^[2].

Odznaczenia

Wielki Order Królowej Jeleny (2008, pośmiertnie)^[6]

Przypisy

↑ ^a ^b Ivica Račan, sabor.hr [zarchiwizowane 2010-12-03] (chorw.).
↑ ^a ^b Ivica Racan, 63, Former Croatian Premier [online], nytimes.com, 1 maja 2007 [dostęp 2016-09-13] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Ivica Račan, sdp.hr [zarchiwizowane 2011-10-10] (chorw.).
↑ Prethodne Vlade [online], vlada.gov.hr [dostęp 2020-06-14] (chorw.).
↑ Croatia's former PM Racan dies of cancer [online], reuters.com, 29 kwietnia 2007 [dostęp 2016-09-13] (ang.).
↑ Odluka o posmrtnom odlikovanju Ivice Račana Veleredom kraljice Jelene s lentom i Danicom [online], narodne-novine.nn.hr, 16 kwietnia 2008 [dostęp 2025-03-18] (chorw.).

[sabor-1] Ivica Račan, sabor.hr [zarchiwizowane 2010-12-03] (chorw.).

[nytimes-2] Ivica Racan, 63, Former Croatian Premier [online], nytimes.com, 1 maja 2007 [dostęp 2016-09-13] (ang.).

[bio-3] Ivica Račan, sdp.hr [zarchiwizowane 2011-10-10] (chorw.).

[4] Prethodne Vlade [online], vlada.gov.hr [dostęp 2020-06-14] (chorw.).

[reuters-5] Croatia's former PM Racan dies of cancer [online], reuters.com, 29 kwietnia 2007 [dostęp 2016-09-13] (ang.).

[6] Odluka o posmrtnom odlikovanju Ivice Račana Veleredom kraljice Jelene s lentom i Danicom [online], narodne-novine.nn.hr, 16 kwietnia 2008 [dostęp 2025-03-18] (chorw.).

[a-7] Od czasu II wojny światowej do 25 czerwca 1991 Republika Chorwacji była częścią Jugosławii

[c-8] Nazwa państwa w latach 1963–1990, wcześniej Federalne Państwo Chorwacji (1943–1946) i Ludowa Republika Chorwacji (1946–1963)

[b-9] Jako premier (1945–1953), następnie jako przewodniczący Rady Wykonawczej (1953)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[A]

[B]

[C]

Premierzy Niepodległego Państwa Chorwackiego	Ante Pavelić (1941–1943) Nikola Mandić (1943–1945)
Przewodniczący Rady Wykonawczej Socjalistycznej Republiki Chorwacji^[A]^[B]	Vladimir Bakarić (1945–1953)^[C] Jakov Blažević (1953–1962) Zvonko Brkić (1962–1963) Mika Špiljak (1963–1967) Savka Dabčević-Kučar (1967–1969) Dragutin Haramija (1969–1971) Ivo Perišin (1971–1974) Jakov Sirotković (1974–1978) Petar Fleković (1978–1982) Ante Marković (1982–1986) Antun Milović (1986–1990)
Premierzy Republiki Chorwacji	Stjepan Mesić (1990)^[A] Josip Manolić (1990–1991)^[A] Franjo Gregurić (1991–1992) Hrvoje Šarinić (1992–1993) Nikica Valentić (1993–1995) Zlatko Mateša (1995–2000) Ivica Račan (2000–2003) Ivo Sanader (2003–2009) Jadranka Kosor (2009–2011) Zoran Milanović (2011–2016) Tihomir Orešković (2016) Andrej Plenković (od 2016)