Niepodległe Państwo Chorwackie
Niepodległe Państwo Chorwackie, inna nazwa: Niezależne Państwo Chorwackie (chor.: Nezavisna Država Hrvatska, w skrócie: NDH)[1] – marionetkowe państwo utworzone przez ustaszów w 1941 roku, po zajęciu Królestwa Jugosławii przez siły państw Osi i ich sojuszników.
Spis treści
Powstanie[edytuj]
Po klęsce Królestwa Jugosławii, w kwietniu 1941 roku, zwycięska III Rzesza i Zjednoczone Królestwo Włoch zezwoliły przywódcy ustaszów, Ante Paveliciowi, na proklamowanie Niepodległego Państwa Chorwackiego. 10 kwietnia została ogłoszona niepodległość, 15 kwietnia 1941 NDH przystąpiło do paktu trzech[2]. Już 18 maja 1941 Benito Mussolini pozbawił jednak złudzeń chorwackich polityków, gdy narzucił traktat rzymski. Włochy miały dominować w Chorwacji, którą dodatkowo pozbawiły jeszcze części Dalmacji.
Państwo w 1941 roku liczyło ok. 6,3 mln ludności i zajmowało łączny obszar 92,5 tys. km kw.
W skład nowego państwa, oprócz większości współczesnej Chorwacji, weszły Bośnia i Hercegowina oraz Srem. Najdalej na wschód wysuniętą częścią państwa był Zemun, jedna z dzielnic Belgradu.
Niemcy i Włochy podzieliły NDH na strefy wpływów.
Terror i opór[edytuj]
W NDH nasilił się terror skierowany głównie przeciwko prawosławnym Serbom oraz Żydom i Cyganom. W trakcie masowych eksterminacji na terenie NDH, m.in. w obozach koncentracyjnych, zginęło blisko 350 tys. ludzi, z czego prawie 300 tys. było Serbami.
Jednocześnie już w lipcu 1941 r. rozpoczął działania zbrojne partyzancki ruch oporu, w którego skład wchodzili przedstawiciele różnych narodowości[3]. Pod koniec 1941 na terenie Chorwacji większość partyzantów stanowili Serbowie (77%), zaś Chorwaci tylko 21,5%. Lecz udział Chorwatów w partyzantce stale się zwiększał i już od sierpnia 1942 do września 1943 r. wzrósł od 32% do 34%, zaś w 1944 r. Chorwaci stanowili już 60,4% partyzantki w Chorwacji, Serbowie – 28,6%, Muzułmanie – 2,8% i pozostali[4] 8,2%[5].
Upadek NDH[edytuj]
Po kapitulacji Włoch w 1943 r. Niemcy zajęły także włoską – zachodnią – strefę wpływów, zaś NDH uzyskało terytoria na wybrzeżu adriatyckim które po podboju Jugosławii zagarnęły Włochy. Jednocześnie powiększał się obszar opanowany przez oddziały Armii Jugosłowiańskiej Josipa Broza Tity, które w maju 1945 r. położyły kres istnieniu Niepodległego Państwa Chorwackiego.
Galeria[edytuj]
-
Niepodległe Państwo Chorwackie: mapa fizyczna 1941-1943
-
Znaczek poczty NDH (5 kun), 1941
Zobacz też[edytuj]
- Hrvatsko domobranstvo
- Niemiecko-Chorwacka Policja
- Chorwacki Legion Lotniczy
- Lotnictwo NDH
- Marynarka Wojenna NDH
- Jasenovac (obóz koncentracyjny)
- Zbrodnia w Gudovacu
- Zbrodnie w Glinie
- Zbrodnia w Prkosie
- Srbosjek
Przypisy
- ↑ H.Kuberski: Powstanie Niepodległego Państwa Chorwackiego (kwiecień-sierpień 1941), “Dzieje Najnowsze”, Rocz. XLIV – 2012, 1, s. 71-72.
- ↑ Tablice Historyczne Lech Bielski, Mariusz Trąba, wyd. 1999 r., str. 252-253
- ↑ V.Strugar: Wojna i rewolucja narodów Jugosławii 1941-1945. Wyd MON, 1967, s. 64-65.
- ↑ Słoweńscy, Czarnogórcy, Włosi, Węgrzy, Czesi, Żydzi i b. Volksdeutche i.
- ↑ Goldstein. Serbs and Croats in the national liberation war in Croatia., p. 266-267.
