Niepodległe Państwo Chorwackie

Nezavisna Država Hrvatska
← 1941–1945 →
Flaga Niepodległego Państwa Chorwackiego Herb Niepodległego Państwa Chorwackiego
Hymn: Lijepa naša domovino (Piękna nasza ojczyzno)
Język urzędowy	chorwacki1
Stolica	Zagrzeb
Ustrój polityczny	dyktatura monopartyjna
Typ państwa	monarchia (1941-43) republika (1943-45)
Ostatnia głowa państwa	poglavnik Ante Pavelić (1941-1945) król Tomisław II Sabaudzki (1941-43) prezydent Nikola Mandić (1943-45)
Zależne od	Rzeszy Niemieckiej i faszystowskich Włoch
Ostatni szef rządu	premier Nikola Mandić (1943-45)
Powierzchnia  • całkowita	b.d.. na świecie 92 500 km²
Liczba ludności (1941)  • całkowita   • gęstość zaludnienia  • narody i grupy etniczne	b.d.. na świecie 6 300 000 osób/km² Chorwaci, Serbowie, Bośniacy, Słoweńcy, Żydzi, Romowie
Jednostka monetarna	kuna
Secesja	od Jugosławii 10 kwietnia 1941
Przyłączenie	do Jugosławii jako Socjalistyczna Republika Chorwacji oraz Socjalistyczna Republika Bośni i Hercegowiny listopad 1945
Religia dominująca	Katolicyzm
Strefa czasowa	UTC +1 – zima UTC +2 – lato

Niepodległe Państwo Chorwackie, inna nazwa Niezależne Państwo Chorwackie (chor. Nezavisna Država Hrvatska, w skrócie NDH) – państwo utworzone przez ustaszów w 1941 roku, po zajęciu Królestwa Jugosławii przez siły państw Osi i ich sojuszników.

Powstanie

Po klęsce Królestwa Jugosławii, w kwietniu 1941 roku, zwycięska III Rzesza i Zjednoczone Królestwo Włoch zezwoliły przywódcy ustaszów, Ante Paveliciowi, na proklamowanie Niepodległego Państwa Chorwackiego. 10 kwietnia została ogłoszona niepodległość, 15 kwietnia 1941 NDH przystąpiło do paktu trzech. Już 18 maja 1941 Benito Mussolini pozbawił jednak złudzeń chorwackich polityków, gdy narzucił traktat rzymski. Włochy miały dominować w Chorwacji, którą dodatkowo pozbawiły jeszcze części Dalmacji.

Państwo w 1941 roku liczyło ok. 6,3 mln ludności i zajmowało łączny obszar 92,5 tys. km kw.

W skład nowego państwa, oprócz większości współczesnej Chorwacji, weszły Bośnia i Hercegowina oraz Srem. Niemcy i Włochy podzieliły NDH na strefy wpływów.

Terror i opór

W NDH nasilił się terror skierowany głównie przeciwko prawosławnym Serbom oraz Żydom i Cyganom. W trakcie masowych eksterminacji na terenie NDH, m.in. w obozach koncentracyjnych, zginęło blisko 350 tys. ludzi, z czego prawie 300 tys. było Serbami.

Jednocześnie już w lipcu 1941 r. rozpoczął działania zbrojne partyzancki ruch oporu, w którego skład wchodzili przedstawiciele różnych narodowości. Pod koniec 1941 na terenie Chorwacji większość partyzantów stanowili Serbowie (77%), zaś Chorwaci tylko 21,5%. Lecz udział Chorwatów w partyzantce stale się zwiększał i już od sierpnia 1942 do września 1943 r. wzrósł od 32% do 34%, zaś w 1944 r. Chorwaci stanowili już 60,4% partyzantki w Chorwacji, Serbowie – 28,6%, Muzułmanie – 2,8% i pozostali 8,2%.

Upadek NDH

Po kapitulacji Włoch w 1943 r. Niemcy zajęły także włoską – zachodnią – strefę wpływów, zaś NDH uzyskało terytoria na wybrzeżu adriatyckim które po podboju Jugosławii zagarnęły Włochy. Jednocześnie powiększał się obszar opanowany przez oddziały Armii Jugosłowiańskiej Josipa Broza Tity, które w maju 1945 r. położyły kres istnieniu Niepodległego Państwa Chorwackiego.

Galeria

• 

  Niepodległe Państwo Chorwackie: mapa fizyczna 1941-1943

• 

  Znaczek poczty NDH (5 kun), 1941

Zobacz też

• Hrvatsko domobranstvo
• Niemiecko-Chorwacka Policja
• Chorwacki Legion Lotniczy
• Lotnictwo NDH
• Marynarka Wojenna NDH
• Jasenovac (obóz koncentracyjny)
• Zbrodnia w Gudovacu
• Zbrodnie w Glinie
• Zbrodnia w Prkosie
• Srbosjek

Linki zewnętrzne

• Nezavisna Država Hrvatska („Niepodległe Państwo Chorwackie”)