Józef Wątróbski

Józef Szczepan Wątróbski
Jelito, Żyła
	podporucznik
Data i miejsce urodzenia	19 lutego 1914 ; Klecza Dolna
Data i miejsce śmierci	8 maja 1944 ; Łęg (Kraków)
	Przebieg służby
Lata służby	1939–1944
Siły zbrojne	Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne; Armia Krajowa
Jednostki	2 Pułk Strzelców Podhalańskich, 3 Dywizja Piechoty (PSZ), 1 Brygada Strzelców (PSZ), Podokręg Rzeszów AK
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Szczepan Wątróbski^[a] pseud.: „Jelito”, „Żyła” (ur. 19 lutego 1914 w Kleczy Dolnej, zm. 8 maja 1944 w Łęgu) – żołnierz Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, oficer Armii Krajowej, podporucznik piechoty, cichociemny.

Życiorys

Był synem Jana, rolnika, i Franciszki z domu Jabłońskiej. Ukończył gimnazjum w Wadowicach w 1938 roku, po czym – po odbyciu szkolenia wojskowego – został w lipcu 1939 roku przydzielony do 2 pułku strzelców podhalańskich.

We wrześniu 1939 roku walczył w 2 pułku strzelców podhalańskich i Ośrodku Zapasowym 22 Dywizji Piechoty Górskiej. 19 września przekroczył granicę polsko-węgierską. Był internowany na Węgrzech. W kwietniu 1940 roku dotarł do Francji, gdzie został skierowany do 3 Dywizji Piechoty. W czerwcu 1940 roku dostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 2 Batalionie Strzelców 1 Brygady Strzelców.

Po przeszkoleniu w dywersji został zaprzysiężony 4 sierpnia 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza i przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Zrzutu dokonano w nocy z 14 na 15 kwietnia 1944 roku w ramach operacji „Weller 11” dowodzonej przez kpt. naw. Stanisława Daniela. Początkowo dostał przydział do Podokręgu Rzeszów AK. W nocy z 7 na 8 maja 1944 roku został przerzucony na „melinę” w Łęgu pod Krakowem, w której znajdował się również magazyn broni. 8 maja pomieszczenie zostało otoczone przez Niemców. Wątróbski poległ w obronie magazynu, podobnie jak 2 inni cichociemni, również w nocy przerzuceni do Łęgu: Bronisław Kamiński i Włodzimierz Lech. Pochowany wraz z towarzyszami na cmentarzu w Luborzycy pod Krakowem.

Odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – pośmiertnie, 11 listopada 1944 roku.

Upamiętnienie

W Łęgu przy ul. Centralnej, na skwerze obok domów nr 3 i 4 w 1979 roku odsłonięto pomnik upamiętniający żołnierzy Armii Krajowej zgrupowania „Żelbet” oraz osoby cywilne poległe w czasie akcji 8 maja 1944 roku. Na rozległej prostokątnej podstawie ustawiony jest słup złożony z 4 granitowych ciosów. Na czole jednego z nich przytwierdzona jest mosiężna tablica z symbolem Polski Walczącej i napisem: SKOCZEK SPADOCHRONOWY / PPOR. "GOLF" / BRONISŁAW KAMIŃSKI / SKOCZEK SPADOCHRONOWY / PPOR. POWIŚLAK / WŁODZIMIERZ LECH / SKOCZEK SPADOCHRONOWY / PPOR. "JELITO"/ JÓZEF WĄTRÓBSKI/ SZER. "CHRYSTIAN" / LESZEK KOROL / SZER. TYGRYS / ZYGMUNT SZEWCZYK / SZER. "WALIGÓRA" / HENRYK WALCZAK / ŻOŁNIERZE ARMII KRAJOWEJ / ZGRUPOWANIA "ŻELBET" KRAKÓW / POLEGLI 8 MAJA 1944 / W WALCE Z ODDZIAŁAMI / ŻANDARMERII NIEMIECKIEJ. Z boku niżej położonego ciosu znajduje się tabliczka z napisem: PODCZAS AKCJI 8 MAJA 1944 R. / PONIOSŁY ŚMIERĆ OSOBY CYWILNE / ANNA STACHOWICZ LAT 50 / ELEONORA TYNOR LAT 75 / KAZIMIERZ TYNOR LAT 13. Na postumencie obok pomnika umieszczony jest znicz w kształcie obręczy z napisem: PREFABET KRAKÓW 1979^[1].
W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Józef Wątróbski.

Uwagi

↑ Według Tochmana (1994) drugie imię Wątróbskiego to Stanisław.

Przypisy

↑ Jerzy Woźniakiewicz: Pomnik martyrologii. 2008-05-28. [dostęp 2013-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-16)].

Bibliografia

Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica: Firma „Kasperowicz – Meble”, 1994, s. 139–140. ISBN 83-902499-0-1.
Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 430. ISBN 83-211-0537-8.
Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 200.

Linki zewnętrzne

Biogram na stronie elitadywersji.org

[1] Według Tochmana (1994) drugie imię Wątróbskiego to Stanisław.

[2] Jerzy Woźniakiewicz: Pomnik martyrologii. 2008-05-28. [dostęp 2013-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-16)].

[a]

[1]