Jan Bogdan Tarnowski
| |
 herb Leliwa -Tarnowski hrabia | |
| hrabia | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Ojciec |
Jan Feliks Tarnowski (1777-1842) |
| Matka |
Waleria ze Strojnowskich (1782-1849). |
| Żona |
Gabriela z Małachowskch (1800-1862). |
| Dzieci |
synowie: Jan Dzierżysław (1835-1894), Stanisław Kostka (1837-1917), Juliusz Stefan (1840-1863), Kazimierza Kajetana (ur. 1843), |
| Rodzeństwo |
bracia: Kazimierz (1801-1803), Walerian Spicymir (1811-1861), Tadeusz Antoni (1818-1890) |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| poseł na Sejm Ustawodawczy (1848) | |
| Okres | |
| Przynależność polityczna |
"Stowarzyszenie" – demokraci polscy |
Jan Bogdan Tarnowski, hrabia herbu Leliwa (ur. 20 sierpnia 1805 w Horochowie – zm. 28 stycznia 1850 w Sulejowie), ziemianin, poseł do Sejmu Ustawodawczego w Kromieryżu.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Otrzymał staranne wykształcenie domowe i ukończył Liceum Krzemienieckie (1823) na Ukrainie[1] pod opieką wybitnego pedagoga i anglisty Juliana Antonowicza (1750–1824)[2]. Zdaniem tego ostatniego Tarnowskiemu opatrzność dała mu urodzenie, które go do towarzystw znakomitych wprowadzać będzie; być może nawet zdarzy mu się w obliczu narodu i Monarchy mówić[3]. W latach 1823–1825 mieszkał w Paryżu i uzupełniał edukację w zakresie architektury[4]. W 1831 za udział w powstaniu listopadowym pozbawiony przez władze rosyjskie majątków odziedziczonych po matce na Wołyniu, m.in. Horochowa przeniósł się do Galicji[4].
Ziemianin, w latach 1842-1850 właściciel dominium w Dzikowie (obejmującego miasto Tarnobrzeg, wsie: Dęba, Dzików, Furmany, Grabiny, Miechocin, Przyszów, Sielec, Tarnowska Góra, Trześń, Wielowieś, Zakrzów, Żupawa, części wsi Grębów i Sobów oraz przysiółków Jeziorko i Rogalin) oraz dóbr Koćmierzów[5]. Wraz ze swym ojcem był współorganizatorem muzeum i biblioteki w pałacu w Dzikowie[6]. Był także projektantem niektórych założeń ogrodowych w Dzikowie (obecnie Tarnobrzeg), oraz założycielem szpitala oraz kasy pożyczkowej w Dzikowie[4].
Członek Stanów Galicyjskich (1845-1850). Aktywny politycznie w okresie Wiosny Ludów. Poseł do Sejmu Konstytucyjnego w Wiedniu i Kromieryżu (17 lipca 1848 – 7 marca 1849), wybrany w galicyjskim okręgu wyborczym Rozwadów[7][8]. W parlamencie należał do „Stowarzyszenia” skupiającego demokratycznych posłów polskich. Pełnił w nim funkcję wiceprzewodniczącego przy Sewerynie Smarzewskim[9]. Ze względu na nieznajomość języka niemieckiego nie zabierał głosu w obradach parlamentu[4][10].
Zmarł podczas podróży z Warszawy do Dzikowa w Sulejowie[11]. Pochowany w krypcie Tarnowskich w kościele oo. Dominikanów w Tarnobrzegu[12].
Rodzina i życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie ziemiańskiej, syn senatora Królestwa Polskiego Jana Feliksa Tarnowskiego (1777-1842) i Walerii ze Strojnowskich (1782-1849). Miał braci: Kazimierza (1801-1803), Waleriana Spicymira (1811-1861), Tadeusza Antoniego (1818-1890) oraz siostry: Rozalię (1803-1804), Marię Felicję (1807-1870) żonę Onufrego Małachowskiego, Walerię Bronisławę (1810-1815), Rozalię Wiktorię (1814-1815), Annę (1816-1893), Ożenił się w 1829 z Gabrielą Małachowską (1800-1862). Mieli dzieci, czterech synów: Jana Dzierżysława (1835-1894), Stanisława Kostkę (1837-1917), Juliusza Stefana (1840-1863), Kazimierza Kajetana (ur. 1843), pięć córek: Mariannę Walerię (ur. 1830), Walerię (1830-1914) żonę Franciszka Mycielskiego, Karolinę (1832-1888) żonę Jana Józefa Tarnowskiego, Gabrielę (ur. 1833), Zofię Marię (ur. 1836), Annę (ur. 1845)[12][13][14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Tarnowski, Jan Bogdan Graf – Parlamentarier 1848-1918 online [1.12.2019]
- ↑ Irmina Kotlarska, Rola autorytetu nauczyciela domowego w kształtowaniu kompetencji komunikacyjnej arystokraty w I połowie XIX wieku na przykładzie „Dziennika nauczyciela domowego” z lat 1814–1823 Juliana Antonowicza, "Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, t. 41, 2015, s.125-140, ISSN 0076-0390
- ↑ Cytat z dziennika Juliana Antoniewicza za Irmina Kotlarska, Rola autorytetu nauczyciela domowego w kształtowaniu kompetencji komunikacyjnej arystokraty w I połowie XIX wieku ..., s.137
- ↑ a b c d Rys życia Jana Bogdana Tarnowskiego, wydał Walery Wielogłowski, Kraków 1850, s. 9.
- ↑ Krzysztof Ślusarek, W przededniu autonomii Własność ziemska i ziemiaństwo zachodniej Galicji w połowie XIX wieku, Warszawa 2013, s. 119, 377-378.
- ↑ Katarzyna Paduch, Jan Feliks Tarnowski i jego dzikowska biblioteka na przełomie XVIII i XIX wieku, "Saeculum Christianum" – pismo historyczno-społeczne t. 20, 2013, s. 140
- ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848–1918, Warszawa 1996, s. 348.
- ↑ Spis szczegółowy Deputowanych Galicji na sejm walny do Wiednia, "Jutrzenka" nr 74 z 28 czerwca 1848, s. 304
- ↑ Protokoły Koła Polskiego w wiedeńskiej Radzie Państwa (lata 1867–1868), oprac. Zbigniew Fras i Stanisław Pijaj, Kraków 2001, s. 27
- ↑ Stanisław Grodziski, Hrabia-profesor. Szkice z dziejów krakowskiego konserwatyzmu, "Krakowskie studia z historii państwa i prawa", tom 3, 2010, pod redakcją Wacława Uruszczaka, Doroty Malec, s. 33
- ↑ Nekrologi "Kuriera Warszawskiego" 1821-1939, oprac. Andrzej Tadeusz Tyszka, t. 2 1846-1852, Warszawa 2004, s. 152
- ↑ a b Jan Bogdan hr. Tarnowski z Tarnowa h. Leliwa – M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego – online [1.12.2019]
- ↑ Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 931-940.
- ↑ Kasper Niesiecki, Herbarz Polski, t. 11 Lipsk 1845, s. 439