Jan Chełmiński
 Jan Chełmiński, Marszałek Ney i Napoleon z wojskami podczas kampanii rosyjskiej | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
Jan Władysław Chełmiński lub Jan V. Chelminsky (ur. 27 stycznia 1851 w Brzustowie, zm. w 1925 w Nowym Jorku) – polski malarz.
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Jego rodzicami byli Maksymilian Chełmiński herbu Nałęcz (1821–1878), nadleśniczy Lasów Rządowych Radzice i Kazimiera Glinka-Janczewska herbu Trzaska (1821–?)[1], córka Kazimierza Glinka-Janczewskiego (1799–1880) i Felicji Ewy Budkiewicz (1807–1844)[2]. Urodził się 27 stycznia 1851 w Brzustowie (gmina Inowłódz) a ochrzczony został 19 października 1851 w kościele św. Marcina w Białobrzegach[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Naukę rysunku rozpoczął u Juliusza Kossaka w Warszawie, jesienią roku 1873 wyjechał do Monachium (na początku października 1873 zgłosił się do Akademii Sztuk Pięknych – Antikenklasse)[3], gdzie od 14 kwietnia 1875 na tamtejszej Akademii studiował w pracowniach Alexandra Strähubera i Alexandra von Wagnera (Technische Malklasse)[3]. Uczęszczał również na prywatne lekcje do Józefa Brandta i batalisty Franza Adama. W 1882 ukończył studia i pozostał w Monachium, skąd w 1888 wyjechał do Londynu. W 1893 otrzymał obywatelstwo brytyjskie i zaczął używać angielskiej pisowni swojego nazwiska Jan V. Chelminsky. Przez jedenaście lat przebywał w Wielkiej Brytanii zamieszkując w różnych miastach. W 1897 podczas pobytu w Paryżu założył Towarzystwo Opieki nad Sztuką Polską; ponownie pojawił się tam na krótko w 1899 udając się do Petersburga, gdzie mieszkał szesnaście lat. W 1915 emigrował do Nowego Jorku, gdzie spędził resztę życia.
Jego obrazy przedstawiają głównie sceny wojskowe i batalistyczne, w większości z czasów wojen napoleońskich i Księstwa Warszawskiego (między innymi cykl Wojsko Księstwa Warszawskiego). Pozostałe prace to głównie obrazy rodzajowe, polowania, a także ilustracje książkowe.
Literatura dodatkowa[edytuj | edytuj kod]
- Feliks Kopera: Chełmiński Jan. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 279. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Andrei Mochola: Jan Chełmiński. [w:] Brzustów - Moje Strony [on-line]. [dostęp 2021-05-14].
- ↑ Jarosław Marczak: Kazimierz Glinka-Janczewski (1799-1880). [w:] Biogramy [on-line]. [dostęp 2021-05-14].
- ↑ a b I. Królewska Akademia Sztuk Pięknych..., [w:] H. Stępień, M. Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914 (materiały źródłowe), wyd. II, Kraków: Agencja Wydawniczo-Reklamowa Chors, 1994, s. 11, ISBN 83-903086-1-4.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- CHEŁMIŃSKI Jan (1851-1925)
- The Army of the Grand Duchy of Warsaw by Jan Chelminski (ang.)
- Jan Chelminski (1851-1925). kosciuszkofoundation.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-06)]. (ang.).
- Jan Chełmiński (1851-1925)
- Jan Chełmiński – życie i twórczość
- Akt chrztu Jana Chełmińskiego
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jan Chełmiński, artyzm.com
- Jan Chełmiński. arsenal.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-14)]., Album Stowarzyszenia Regimentów i Pułków Polskich 1717-1831
- Jan Chełmiński, KONIE I STAJNIE
- Galeria Jana Chełmińskiego. brzustow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-05)]., Brzustów - Moje Strony