Jan Slaski (senator)

Jan Slaski
	; Jan Slaski (1935)
Data i miejsce urodzenia	7 grudnia 1895 ; Trzebcz
Data i miejsce śmierci	16 kwietnia 1940 ; Katyń
	poseł
Okres	od 1935; do 1938
Przynależność polityczna	Obóz Zjednoczenia Narodowego
	senator
Okres	od 1938; do 1939
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Slaski (Ślaski^[a], niewłaściwie Śląski) (ur. 7 grudnia 1895 w majątku Trzebcz, pow. chełmiński, zm. 16 kwietnia 1940 w Katyniu^[2]) – polski polityk i wojskowy, major kawalerii Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, poseł IV kadencji i senator V kadencji II RP, zamordowany w Katyniu.

Życiorys

Pochodził ze szlacheckiej rodziny Slaskich herbu Grzymała Ludwika Maurycego Slaskiego i Marii z domu Świackiej.

Ukończył Szkołę Podchorążych Kawalerii w Dobritz k. Berlina. W czasie I wojny światowej walczył na froncie rosyjskim i francuskim. Od stycznia do maja 1919 roku pracował w Organizacji Wojskowej Pomorza i w Wielkopolsce. Podczas powstania wielkopolskiego, organizował 2 pułk ułanów i był w nim dowódcą I szwadronu^[3]. Również jako dowódca szwadronu walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Za powstrzymanie nacierających Rosjan odznaczony krzyżem Virtuti Militari (nr 4317). Służbę zakończył w stopniu rotmistrza ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku.

Od 1922 roku gospodarował w rodzinnym majątku Trzebcz. Od 1929 roku był prezesem powiatowego Związku Kółek Rolniczych. Za jego sprawą doszło do połączenia pomorskiego Związku Ziemian (którego był prezesem) z pomorskim Towarzystwem Rolniczym. Był radcą Izby Przemysłowo-Handlowej w Gdyni i Pomorskiej Izby Rolniczej w Toruniu, a także prezesem Pomorskiego Związku Ziemian.

W 1935 wybrany posłem na Sejm RP IV kadencji (1935–1938) z listy BBWR, z okręgu nr 101 (Toruń miasto i powiat, Chełmno, Wąbrzeźno). W kolejnej, V kadencji był senatorem bezpartyjnym z województwa pomorskiego (od 11 września 1938).

Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 21. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii^[1].

W kampanii wrześniowej został przydzielony do Sztabu Naczelnego Wodza. W ręce sowieckie wpadł pod Tarnopolem 18 września 1939 roku^[4]. Więziony w Kamieńcu Podolskim, internowany w Kozielsku, następnie zamordowany w Katyniu.

Jan Slaski był żonaty z Marią z Horochów, z którą miał troje dzieci: Jana (ur. 1934), Iwonę Marię (ur. 1935) i Andrzeja (1938–2007)^[5]. Iwona Maria była żoną Krzysztofa Dąbrowskiego (1931–1979).

Został upamiętniony na tablicy pamiątkowej odsłoniętej 3 lipca 1999 w gmachu Senatu RP ku czci senatorów II RP, którzy zginęli w czasie II wojny światowej i okresie powojennych represji^[6]^[7].

5 października 2007 Minister Obrony Narodowej awansował go pośmiertnie na stopień podpułkownika. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 4317 (za czyny pod miejscowością Szczurowice^[8]; przyznany w 1921^[9]),
Krzyż Walecznych – czterokrotnie,
Złoty Krzyż Zasługi (8 lutego 1930)^[10],
Medal Niepodległości (25 lipca 1933)^[11].

Uwagi

↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Jan Ślaski”^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 603.
↑ Jan Slaski » Witryna edukacyjna Kancelarii Senatu [online], senat.edu.pl [dostęp 2020-04-06] .
↑ XV–lecie 16/2 Pułku Ułanów Wielkopolskich (1919–1934). 1934, s. 21.
↑ Sławomir Kalbarczyk – Z badań nad losami polskich parlamentarzystów represjonowanych przez władze sowieckie w latach 1939–1941, w: Okupacja sowiecka ziem polskich 1939–1941, pod red. Piotra Chmielowca, Rzeszów – Warszawa, 2005, s. 163.
↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 573.
↑ Odsłonięcie tablicy pamiątkowej. senat.pl. [dostęp 2015-03-06].
↑ Tablica Pamięci. senat.edu.pl. [dostęp 2015-03-06].
↑ XV–lecie 16/2 Pułku Ułanów Wielkopolskich (1919–1934). 1934, s. 42.
↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3106 z 30 czerwca 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 28, poz. 1123)
↑ M.P. z 1930 r. nr 33, poz. 55 „za zasługi na polu pracy narodowo-społecznej”.
↑ M.P. z 1933 r. nr 171, poz. 208 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

Bibliografia

Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
Kto był kim w drugiej Rzeczypospolitej. Jacek Majchrowski (red.). Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, 1994, s. 554. ISBN 83-7066-569-1.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945. Słownik biograficzny, tom II, część 2, Koszalin 1993
Ziemianie polscy XX wieku, cz. 2, Warszawa 1994

Linki zewnętrzne

Tabliczka majora Jana Slaskiego. katedrapolowa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
Lista osób zamordowanych w Katyniu, Miednoje i w Charkowie mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie, odczytana w trakcie uroczystych obchodów w dniach 9 -10 listopada 2007 r., s. 22, poz. 700 mianowanie na stopień podpułkownika. katedrapolowa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-29)].

[2] W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Jan Ślaski”^[1].

[CITEREFRybkaStepan2004603-1] Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 603.

[3] Jan Slaski » Witryna edukacyjna Kancelarii Senatu [online], senat.edu.pl [dostęp 2020-04-06] .

[4] XV–lecie 16/2 Pułku Ułanów Wielkopolskich (1919–1934). 1934, s. 21.

[5] Sławomir Kalbarczyk – Z badań nad losami polskich parlamentarzystów represjonowanych przez władze sowieckie w latach 1939–1941, w: Okupacja sowiecka ziem polskich 1939–1941, pod red. Piotra Chmielowca, Rzeszów – Warszawa, 2005, s. 163.

[CITEREFKsięga_Cmentarna_Katynia2000573-6] Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 573.

[7] Odsłonięcie tablicy pamiątkowej. senat.pl. [dostęp 2015-03-06].

[8] Tablica Pamięci. senat.edu.pl. [dostęp 2015-03-06].

[9] XV–lecie 16/2 Pułku Ułanów Wielkopolskich (1919–1934). 1934, s. 42.

[10] Dekret Wodza Naczelnego L. 3106 z 30 czerwca 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 28, poz. 1123)

[11] M.P. z 1930 r. nr 33, poz. 55 „za zasługi na polu pracy narodowo-społecznej”.

[12] M.P. z 1933 r. nr 171, poz. 208 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[a]

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]