Janina Bobińska-Paszkowska
| |
| Imię i nazwisko |
Janina Matylda Bobińska-Paszkowska |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
14 marca 1884 |
| Data i miejsce śmierci |
21 listopada 1973 |
| Alma Mater |
Szkoła Sztuk Pięknych w Warszawie |
| Dziedzina sztuki |
malarstwo |
| Odznaczenia | |
| |
Janina Matylda Bobińska-Paszkowska, primo voto Brzezińska (ur. 14 marca 1884 w Warszawie, zm. 21 listopada 1973 tamże) – polska malarka, portrecistka.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się 14 marca 1884 roku w Warszawie[1], w rodzinie Jana Bobińskiego i Stanisławy z Tołwińskich[1][2]. Jej bratem był Stanisław Bobiński[1]. Po ukończeniu pensji Henryki Czarnockiej[1], od 1904 roku studiowała w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni Konrada Krzyżanowskiego[1][3]. W 1907 roku została pierwszą kobietą, która uzyskała absolutorium na tej uczelni[1]. Następnie wyjechała z mężem - malarzem Janem Brzezińskim[1], do Paryża, gdzie kontynuowała naukę[1][2]. We Francji z powodzeniem wystawiała prace[2], w 1908 roku uzyskując pierwszą nagrodę – dwuletnie stypendium i członkostwo rzeczywiste – w konkursie Cercle International des Artistes[1]. Następnie wyjechała z mężem i artystami Michałem Borucińskim, Zofią Katarzyńską i Tadeuszem Pruszkowskim do Bretanii, po czym grupa zwiedziła także Prowansję[1]. Jej obrazy Procesja w Bretanii na Święto Morza i Opowieść fal zostały następnie wystawione podczas Salonu Jesiennego[1].
Po powrocie do Warszawy zdobyła kilka nagród za projekty plakatów, wraz z mężem wygrała także konkurs Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości na polichromie kościoła w Radomsku, które małżeństwo ukończyło w 1914 roku[1]. W Radomsku poznała rzeźbiarza Józefa Paszkowskiego, za którego wyszła za mąż w 1918 roku, po unieważnieniu pierwszego związku[1]. Z początku mieszkała w Częstochowie, po czym w 1920 roku wyjechała do Zakopanego, gdzie z Paszkowskim otwarła wytwórnię zabawek ludowych[1]. W 1923 roku osiadła w Warszawie, gdzie prowadziła salon artystyczny[1][3]. Przyjaźniła się m.in. z Pią Górską, Molly Bukowską, Zofią Katarzyńską-Pruszkowską, Kazimierą Alberti, Teodorem Ziomkiem i Konradem Winklerem[1]. Jej małżeństwo z Paszkowskim, z którym miała syna Lecha[1][4], rozpadło się w drugiej połowie lat 20. XX w.[1] Bobińska-Paszkowska samotnie wychowywała syna[4].
Tworzyła sceny rodzajowe, portrety[1][3] (szczególnie kobiece[1]), pejzaże i martwe natury[1][3]. Z czasem zaczęła stosować wyraźniejszy kontrast i pastelowe kolory, upraszczając formę w duchu włoskiego renesansu i neoklasycyzmu[1]. Jej prace prezentowane były wielokrotnie w Zachęcie[4], w tym w 1928 i 1931 roku w ramach wystaw indywidualnych[1][2]. Została dwukrotnie wyróżniona podczas Salonu Dorocznego: w 1928 roku wyróżnieniem za pracę Z grzybobrania, a o dekadę później srebrnym medalem za obraz Kąpiel synka[1]. Z kolei w 1937 roku otrzymała nagrodę podczas Wystawy Konkursowej Morskiej[1][2]. Brała także udział w wielu wystawach poza Warszawą, w tym w Zakopanem, w siedzibie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, podczas Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu[1], w Amsterdamie, Budapeszcie i Paryżu[2]. W październiku 1939 roku miała odbyć się w Zachęcie jej wystawa retrospektywna; większość przygotowanych do wystawienia prac została zniszczona podczas II wojny światowej[1].
Po II wojnie światowej Bobińska-Paszkowska kontynuowała pracę twórczą[1]. Wystawiała m.in. z grupą „Zachęta”, wzięła udział w I Ogólnopolskiej Wystawie Grafiki Artystycznej i Rysunku w Warszawie (1956)[1]. 11 lipca 1955 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki” została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi[5].
Należała do Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, Związku Zawodowego Polskich Artystów Malarzy, Bloku Związku Zawodowego Artystów Plastyków i Międzynarodowego Stowarzyszenia Kobiet Pracujących Zawodowo, a także współzałożyła Sekcję Morską Polskiego Towarzystwa Artystycznego[1].
Zmarła 21 listopada 1973 roku w Warszawie, spoczywa na cmentarzu Służewskim[1].
Jej prace znajdują się w zbiorach m.in. Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie i w Domu Polskim w Melbourne[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af Maria Zakrzewska, Janina Matylda Paszkowska (z domu Bobińska, 1.v. Brzezińska), Internetowy Polski Słownik Biograficzny, 1980 [dostęp 2022-03-15] (pol.).
- ↑ a b c d e f Bobińska-Paszkowska, Janina, [w:] Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania, Warszawa: Drukarnia Wydawnicza, 1939, s. 20.
- ↑ a b c d Janina Bobińska-Paszkowska [online], Desa Unicum [dostęp 2022-03-16].
- ↑ a b c Portret Stanisławy Mazaraki z Brzezinskich [online], Muzeum Narodowe w Warszawie - Zbiory Cyfrowe [dostęp 2022-03-17] (pol.).
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 - wymieniona jako Paszkowska Janina c. Jana.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- prace Bobińskiej-Paszkowskiej w archiwum cyfrowym Muzeum Narodowego w Warszawie