Janusz Wiśniowiecki (1599–1636)
.PNG)
| |
 Korybut | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Dzieci |
Dymitr Jerzy Wiśniowiecki, Konstanty Krzysztof Wiśniowiecki, Anna, Barbara Katarzyna |
Janusz Wiśniowiecki (ur. czerwiec 1599[1] zm. 9 listopada 1636) – książę, koniuszy wielki koronny, starosta krzemieniecki. Najstarszy syn Konstantego Wiśniowieckiego i jego pierwszej żony Anny Zahorowskiej.
Był starannie wykształcony, także za granicą, gdzie najdłużej przebywał we Włoszech. W trakcie zagranicznych wojaży brał również udział w kampaniach militarnych. Przez pewien czas służył w armii księcia sabaudzkiego Karola Emanuela I. Podczas swojej drugiej podróży na Zachód przystąpił do armii hiszpańskiej Ambrosio Spinoli, pod którego rozkazami brał udział w zwycięskim dla Hiszpanów oblężeniu Bredy (1624-1625)[2].
Także w kraju Janusz Wiśniowiecki interesował się sprawami militarnymi, kilkukrotnie brał udział w walkach z Tatarami, dowodząc własnymi wojskami. Wielokrotnie wybierany posłem z sejmiku łuckiego, należał do stronnictwa "zamoyszczyków" – przyjaźnił się z podkanclerzem Tomaszem Zamoyskim[2]. Do znaczenia doszedł po śmierci Jerzego Zbaraskiego (1631), ostatniego przedstawiciela tego rodu, po którym Janusz odziedziczył wraz z siostrą Heleną znaczne dobra na Wołyniu, ze Zbarażem na czele. Majętności te pozwoliły mu na wystawne życie, choć wkrótce obciążył je znacznymi długami. W odróżnieniu od innych przedstawicieli swego rodu był człowiekiem ugodowym i spokojnym. Cenił wysoką kulturę, której był hojnym mecenasem. Jego protegowanym był poeta Samuel Twardowski, który wydawał dzięki Januszowi swe dzieła, a w testamencie otrzymał od księcia wieś Zarubińce[2].
19 września 1627 roku wziął w Wilnie ślub z Katarzyną Eugenią Tyszkiewicz, z którą doczekał się dwóch synów: Dymitra Jerzego Wiśniowieckiego i Konstantego Krzysztofa Wiśniowieckiego.
Książę nie był dobrego zdrowia, choć nie wiadomo dokładnie na jakie konkretnie dolegliwości cierpiał. Zmarł 9 listopada 1636 pozostawiając spore długi. Po jego śmierci Samuel Twardowski napisał o nim panegiryk Książę Wiśniowiecki Janusz[3].
- ↑ Zapiska Janusza Wiśniowieckiego, Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie: Archiwum Radziwiłłów, Dz. XV, 276 s. 35.
- ↑ a b c Ilona Czamańska: Wiśniowieccy. Monografia rodu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007, s. 232-237. ISBN 83-7177-229-7.
- ↑ Wydanie krytyczne w oprac. Romana Krzywego: Warszawa, 2014