Wyspy Nanpō

Wyspy Nanpō (jap. 南方諸島 Nanpō-shotō, Nampō-shotō; dosł. Wyspy Południowe lub Archipelag Południowy) – zbiorcza nazwa łańcucha wysp, rozciągającego się południkowo ok. 1500 km na południe od czterech głównych Wysp Japońskich, a dokładnie od półwyspu Izu i zatoki Sagami w głąb Pacyfiku, aż do Marianów Północnych^[1]. Południowa część, obejmująca m.in. Ogasawara-shotō i Kazan-rettō geograficznie stanowi część Mikronezji w Oceanii^[2]^[3]. Administracyjnie wchodzą one w skład prefektury Tokio.

Wyliczając od północy, na łańcuch ten składają się trzy główne archipelagi: Izu, Ogasawara, Kazan (nosi także nazwę Iō). Niektóre mapy i źródła traktują archipelagi Ogasawara i Kazan jako jeden archipelag o nazwie Ogasawara, który według klasyfikacji japońskiej dzieli się na dwa mniejsze archipelagi: Ogasawara-guntō i Iō-rettō. Odległość od wysuniętej najdalej na południe Minami Iō-tō do wyspy Farallon de Pajaros w archipelagu Marianów Północnych wynosi ok. 1000 km. Archipelag Ogasawara-guntō dzieli się na małe archipelagi: Mukojima-rettō, Chichijima-rettō i Hahajima-rettō^[4].

Pomiędzy Geospatial Information Authority of Japan (GSI) a Hydrographic and Oceanographic Department należącym do Japan Coast Guard (JCG – Japońska Straż Wybrzeża) panują pewne rozbieżności dot. zasięgu i nazewnictwa wysp i archipelagów. W załączonym dokumencie w języku japońskim, sporządzonym przez JCG, znajduje się szczegółowy opis dotyczący m.in. grupy wysp Nanpō. Na stronie 9 jest zamieszczona mapa nr 1 pokazująca obszary, gdzie niektóre nazwy nie zostały jeszcze usystematyzowane. Dotyczy to zarówno Nanpō, jak i Archipelagu Południowo-Zachodniego (Nansei-shotō – Riukiu). Z kolei na mapie nr 10 na stronie 14 zaznaczono różnice stanowisk obu agencji rządowych: kolorem pomarańczowym – GSI, a kolorem niebieskim – JCG.

GSI wyróżnia dwa główne obszary: Izu-shotō i Ogasawara-shotō. Ten drugi obszar dzieli z kolei na: Kazan-rettō, Ogasawara-guntō, Minami Tori-shima, Oki-no-Tori-shima.

JCG sugeruje identyczny podział i nazewnictwo, ale traktuje cały obszar wielkiego trójkąta jako Nanpō-shotō^[5].

Izu-shotō
- Ōshima (Izu Ōshima) 大島, pow. 90,73 km²^[6]
- To-shima 利島, pow. 4,12 km²^[7]
- Nii-jima 新島, pow. 22,97 km²^[7] i położona nieopodal Shikine-jima 式根島, pow. 3,67 km²^[7]
- Kōzu-shima 神津島, pow. 18,24 km²^[7]
- Miyake-jima 三宅島, pow. 55,20 km²^[6]
- Mikura-jima 御蔵島, pow. 20,52 km²^[7]
- Hachijō-jima 八丈島, pow. 69,11 km²^[6] i leżąca tuż obok Hachijō-kojima 八丈小島, pow. 3,07 km²^[6]
- Aoga-shima 青ヶ島, pow. 5,96 km²^[7]
- Sumisu-jima lub Sumisu-tō, 須美寿島, Smith Island lub Smith Rock (skała), pow. 0,02 km²^[8]
- Sōfu-gan lub Sōfu-iwa 孀婦岩 (skała)
- Tori-shima 鳥島 lub Izu-no-Tori-shima 伊豆鳥島, pow. 4,79 km²^[8]
- Beyonēsu-retsugan ベヨネース列岩 Bayonnaise Rocks (grupa skał)

Ogasawara-shotō, jap. 小笠原諸島, ang. Bonin Islands, 106,88 km² (w ścisłym sensie, czyli 3 główne grupy wysp: Mukojima-rettō, Hahajima-rettō, Chichijima-rettō - 69,52 km²)^[8] ; 2 932 mieszkańców^[9]
- - Mukojima-rettō 聟島列島, ang. Perry Group
    - Muko-jima 聟島, hiszp. Isla del Novio, pow. 2,56 km²^[7]
    - Nakōdo-jima 媒島), pow. 1,37 km²^[7]
    - Yome-jima 嫁島, hiszp. Isla de la Novia, 0,85 km²
    - Kita-no-shima 北ノ島, hiszp. Isla Norte, 0,19 km²
  - Chichijima-rettō 父島列島, ang. Beechey Group,
    - Chichi-jima 父島, ang. Peel Island, pow. 23,45 km²^[7]
    - Ani-jima 兄島, hiszp. Isla del Hermano Mayor, pow. 7,88 km²^[7]
    - Otōto-jima 弟島, hiszp. Isla del Hermano Menor, pow. 5,20 km²^[7]
    - Nishi-jima 西島, hiszp. Isla Oeste, 0,49 km²
    - Minami-jima 南島, hiszp. Isla Sur 0,34 km²
    - Higashi-jima 東島, hiszp. Isla Este, 0,28 km²
  - Hahajima-rettō 母島列島, ang. Coffin Group, Bailey Group
    - Haha-jima 母島, ang. Coffin Island, Hillsborough Island, pow. 19,88 km²^[7]; 440 mieszkańców
    - Ane-jima 姉島, hiszp. Isla de la Hermana Mayor, pow. 1,43 km²^[7]
    - Mukō-jima 向島, pow. 1,38 km²^[7]
    - Imōto-jima 妹島, hiszp. Isla de la Hermana Menor, pow. 1,23 km²^[7]
    - Mei-jima 姪島, hiszp. Isla de la Sobrina, 1,13 km²
    - Taira-shima 平島 0,60 km²
- Kazan-rettō lub Iō-rettō 火山列島, ang. Volcano Islands, 33,01 km²^[8] (bez Nishino-shima)
  - Nishi-no-shima 西之島, ang. Rosario Island, pow. 2,89 km²^[7]; niezamieszkana, leży w dużej odległości na północ od pozostałych trzech wysp archipelagu
  - Kita Iō-tō 北硫黄島, hiszp. Isla Septentrional del Azufre, pow. 5,56 km²^[7]; niezamieszkana
  - Iwo Jima (Iō-tō) 硫黄島, ang. Iwo Jima, pow. 23,73 km²^[7]; brak stałych mieszkańców
  - Minami Iō-tō 南硫黄島, ang. San Augustino Island, pow. 3,54 km²^[7]
- Dwie odległe od głównego łańcucha wyspy to:
  - Minami Tori-shima 南鳥島, Marcus Island, pow. 1,46 km²^[7]; brak stałych mieszkańców, jest najdalej wysuniętym punktem Japonii na wschód; odległość pomiędzy tą wyspą a najdalej wysuniętą na zachód Yonaguni wynosi 3100 km
  - Oki-no-Tori-shima 沖ノ鳥島, ang. Parece Vela) 0,0085 km²; niezamieszkana, najdalej wysunięta na zachód wyspa grupy Nanpō

Mapy

Zobacz też

Przypisy

↑ National Geographic Atlas of the World. Washington D.C.: National Geographic Society, 1995, s. 12, 79. ISBN 0-7922-3036-1.
↑ Australia, Oceania, Antarktyda. Encyklopedia geograficzna świata. Kraków: Opress, 1995, s. 163. ISBN 83-85909-14-1.
↑ Australazja, Antarktyka. Popularna encyklopedia powszechna. Kraków: Fogra, 1995, s. 78, 92-93. ISBN 83-85719-44-X.
↑ 日本地図 (Nihon-chizu, Atlas of Japan). Tokyo: Shueisha, 1990, s. 39, 63.
↑ Ajiro Tatsuhiko, Warita Ikuo. Waga kuni no kōiki na chimei oyobi sono han'i ni tsuite no chōsa kenkyū (ang. "The geographical names and those extents of the wide areas in Japan". „Kaiyō Jōhōbu Gihō”. 27, 2009. (jap.).
↑ ^a ^b ^c ^d Geospatial Information Authority of Japan 2021 ↓, s. 83.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t Geospatial Information Authority of Japan 2021 ↓, s. 84.
↑ ^a ^b ^c ^d Geospatial Information Authority of Japan 2021 ↓, s. 28.
↑ Statistics Bureau of Japan 2021 ↓.

Bibliografia

Geospatial Information Authority of Japan: 令和3年全国都道府県市区町村別面積調 (1月1日時点) (Reiwa 3rd year Area adjustment by prefecture, city, ward, town, and village (As of January 1)). gsi.go.jp, 2021. [dostęp 2021-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-05)]. (jap.).
Statistics Bureau, Ministry of Internal Affairs and Communications: Preliminary Counts of the Population and Households. [w:] 2020 Population Census [on-line]. e-stat.go.jp Portal Site of Official Statistics of Japan, 2021. [dostęp 2021-10-31]. (ang.).

[national-1] National Geographic Atlas of the World. Washington D.C.: National Geographic Society, 1995, s. 12, 79. ISBN 0-7922-3036-1.

[2] Australia, Oceania, Antarktyda. Encyklopedia geograficzna świata. Kraków: Opress, 1995, s. 163. ISBN 83-85909-14-1.

[3] Australazja, Antarktyka. Popularna encyklopedia powszechna. Kraków: Fogra, 1995, s. 78, 92-93. ISBN 83-85719-44-X.

[chizu-4] 日本地図 (Nihon-chizu, Atlas of Japan). Tokyo: Shueisha, 1990, s. 39, 63.

[kaiho-5] Ajiro Tatsuhiko, Warita Ikuo. Waga kuni no kōiki na chimei oyobi sono han'i ni tsuite no chōsa kenkyū (ang. "The geographical names and those extents of the wide areas in Japan". „Kaiyō Jōhōbu Gihō”. 27, 2009. (jap.).

[CITEREFGeospatial_Information_Authority_of_Japan202183-6] Geospatial Information Authority of Japan 2021 ↓, s. 83.

[CITEREFGeospatial_Information_Authority_of_Japan202184-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t Geospatial Information Authority of Japan 2021 ↓, s. 84.

[CITEREFGeospatial_Information_Authority_of_Japan202128-8] Geospatial Information Authority of Japan 2021 ↓, s. 28.

[CITEREFStatistics_Bureau_of_Japan2021-9] Statistics Bureau of Japan 2021 ↓.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Państwa	Australia Fidżi Kiribati Mikronezja Nauru Nowa Zelandia Palau Papua-Nowa Gwinea Samoa Tonga Tuvalu Vanuatu Wyspy Marshalla Wyspy Salomona
Terytoria zależne	Baker Guam Howland Jarvis Johnston Kingman Mariany Północne Midway Niue Norfolk Nowa Kaledonia Palmyra Pitcairn Polinezja Francuska Samoa Amerykańskie Tokelau Wake Wallis i Futuna Wyspy Ashmore i Cartiera Wyspy Cooka Wyspy Morza Koralowego
Integralne części państw położonych poza Australią i Oceanią	Hawaje (część Stanów Zjednoczonych) Papua, Papua Zachodnia (część Indonezji) Wyspa Wielkanocna, Sala y Gómez (część Chile) Ogasawara, Minami Tori-shima, Oki-no-Tori-shima, Wyspy Kazan (część Japonii)