Jazgarz
| ||
| Gymnocephalus cernua[1] | ||
| (Linnaeus, 1758) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | promieniopłetwe | |
| Rząd | okoniokształtne | |
| Podrząd | okoniowce | |
| Rodzina | okoniowate | |
| Rodzaj | Gymnocephalus | |
| Gatunek | jazgarz | |
| Synonimy | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
| ||
Jazgarz[3] (Gymnocephalus cernua) – gatunek ryby okoniokształtnej z rodziny okoniowatych (Percidae).
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Europa, z wyjątkiem Półwyspu Kolskiego, północnej części Półwyspu Skandynawskiego, Szkocji, Irlandii, południowej Francji oraz półwyspów Pirenejskiego, Apenińskiego i południowej części Półwyspu Bałkańskiego, oraz Morze Aralskie i Bałtyckie. W Szkocji zawleczony, od ok. 1985 r. szybko się rozprzestrzenia i jest tam uważany za inwazyjny gatunek obcy, wpływający na rodzimą ichtiofaunę, szczególnie przez wyżeranie jej ikry[4].
Żyje w jeziorach, zbiornikach zaporowych, dużych rzekach, starorzeczach, oraz słonawych wodach przybrzeżnych – unika szybko płynących rzek górskich oraz wód silnie zarośniętych. Przebywa w głębszych partiach wody w pobliżu dna, w mniejszych lub większych stadach, często w towarzystwie narybku okonia, sandacza oraz karpiowatych. Dość odporny na zanieczyszczenia wody.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Osiąga przeciętnie 15–20 cm długości (maksymalnie 25 cm). Ciało lekko wygrzbiecone, barwy zielonkawej, usiane licznymi ciemnobrązowymi plamkami, linia naboczna nie sięga do płatwy odbytowej. Liczba łusek wzdłuż ciała 35-40[5]. Całe ciało, z wyjątkiem głowy, pokrywają mocno osadzone w skórze drobne, szorstkie łuski. Obie płetwy grzbietowe łączą się ze sobą. Płetwy brzuszne położone w dolnej części ciała, tuż za nasadą płetw piersiowych. Pysk jest mały i tępy, zakończony niewielką paszczą, uzbrojoną w liczne, drobne ząbki. Pokrywa skrzelowa jest zakończona ostrym kolcem.
Grzbiet szarawozielony lub brązowoszary, pokryty niewyraźnymi, czarnymi plamami, boki jasnobrązowe, brzuch żółtawobiały, ciemno nakrapiany. Pokrywy skrzelowe z metalicznym połyskiem. Płetwy grzbietowe i ogonowa szarobrązowe, gęsto nakrapiane ciemnymi plamkami. Płetwy brzuszne i odbytowa ciemnożółte lub szarawo-czerwone.
Odżywianie[edytuj | edytuj kod]
Najintensywniej żeruje w godzinach rannych. Młode osobniki żywią się planktonem i bentosem, dorosłe zjadają głównie bezkręgowce bentosowe: larwy komarów oraz ochotkowatych, a także poczwarki muchówek, kiełże oraz larwy jętek), zjada również wodopójki, małżoraczki, widłonogi i ikrę innych gatunków ryb.
Rozród[edytuj | edytuj kod]
W Polsce tarło odbywa się od połowy kwietnia do końca maja. Tarło jest porcyjne i odbywa się w 2 lub 3 rzutach. Ikra, w liczbie od 1 tys. do 6 tys., składana jest w galaretowatych wstęgach na roślinności podwodnej lub żwirowatym i kamienistym dnie. W wieku 4–5 lat jazgarz mierzy mniej niż 10 cm długości.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Gymnocephalus cernua, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Gymnocephalus cernua. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
- ↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
- ↑ Boon 2010. Managing the impact of invasive allien species in Scottish rivers. http://www.snh.org.uk/salmonlifeproject/conference.asp
- ↑ {{{tytuł}}}, www.pzwwalcz.pl [dostęp 2020-03-28].tytuł
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Brylińska M. (Red.) – Ryby słodkowodne Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, Warszawa, ISBN 83-01-13100-4
- Rudnicki A. – Ryby wód polskich, WSiP, Warszawa 1989