Kabaki
Państwo | |
---|---|
Obwód | |
Rejon | |
Sielsowiet | |
Populacja (2009) • liczba ludności |
|
Nr kierunkowy |
+375 1643 |
Kod pocztowy |
225246 |
Tablice rejestracyjne |
1 |
Położenie na mapie obwodu brzeskiego | |
Położenie na mapie Białorusi | |
52°30′11,4″N 24°46′19,4″E/52,503167 24,772056 |
Kabaki (błr. Кабакі; ros. Кабаки) – agromiasteczko na Białorusi, w rejonie bereskim obwodu brzeskiego, około 14 km na zachód od Berezy[1].
Znajduje się tu przystanek kolejowy Kabaki na linii Moskwa–Mińsk–Brześć.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze znane dziś wzmianki o Kabakach pochodzą z 1563 roku, gdy wieś ta była we władaniu Dymitra Sapiehy, podstarościego brzeskiego, nadzorcy lasów królewskich[2].
Wieś królewska starostwa niegrodowego błudeńskiego położona była w końcu XVIII wieku powiecie brzeskolitewskim województwa brzeskolitewskiego[3].
Po upadku insurekcji kościuszkowskiej majątek został przejęty przez władze carskie i po III rozbiorze Polski podarowany przez carycę Katarzynę II feldmarszałkowi Piotrowi Rumiancewowi, który wkrótce sprzedał ten i inne podarowane mu okoliczne majątki Pawłowi Jagminowi[4], który z kolei zbył je rodzinie Włodków herbu Prawdzic, w rękach której dobra te pozostały przez kolejnych około 100 lat. Część dawnego klucza po powstaniu styczniowym została skonfiskowana przez władze carskie i przeszła w obce ręce[1][2][5]. Właścicielem majątku był wtedy Kamil Włodek[4] (1839–1887, urodzony i zmarły w Kabakach). W 1890 roku, wraz z folwarkiem Kamienica Kabaki zajmowały 1399 dziesięcin stosunkowo dobrej ziemi. Była tu wtedy kopalnia wapna[5]. Córka Kamila, Zofia (1885–1938) w 1903 roku wyszła za Witolda Święcickiego (1873–1951). Ich syn, Władysław Święcicki (1904–1940), urodzony tu ostatni właściciel majątku, zginął w Katyniu[4].
Przed rozbiorami Kabaki leżały w województwie brzeskolitewskim Rzeczypospolitej. Po rozbiorach znalazły się na terenie powiatu prużańskiego, należącego do guberni słonimskiej (1796), litewskiej (1797–1801), a później grodzieńskiej (1801–1915) Imperium Rosyjskiego[5]. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Kabaki znalazły się na terenie Polski, w gminie Malecz powiatu prużańskiego województwa poleskiego, od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi[6].
W odległości około 2 km od wsi stoi obecnie rzeźba z napisem „Pole imienia kosmonauty Kowalonka”[6].
Dawny dwór w Kabakach[edytuj | edytuj kod]
Włodkowie wznieśli (prawdopodobnie w połowie XIX wieku[2]) w Kabakach murowany dwór. Był on budowlą dziewięcioosiową o planie prostokąta, w trójosiowej części środkowej piętrową, na skrzydłach parterową. Część środkową, w górnej kondygnacji rozczłonkowaną pilastrami i zwieńczoną trójkątnym frontonem, poprzedzał taras z kamienną balustradą, ustawiony na trzech półkoliście zamkniętych arkadach, także dekorowanych pilastrami. Na obu krańcach budynku występowały jednoosiowe ryzality z portfenetrami i niewielkimi, przylegającymi do nich balkonami, zwieńczone trójkątnymi przyczółkami[7].
Przed dworem rozciągał się duży kolisty gazon, na osi głównej domu przecięty szeroką ścieżką, wiodącą do portyku. Park miał założenie angielskie.
Dwór został w znacznej części zniszczony w 1939 roku. W latach 50. resztki zostały rozebrane na cegłę[2]. Pozostał fundament i niektóre budynki dworskie (oficyna, browar, stajnia)[1][6] oraz resztki parku dworskiego[1].
Majątek w Kabakach jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Kabaki na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-08-09].
- ↑ a b c d Кабакі, Kabaki, Кабаки. W: Леанід Міхайлавіч Несцярчук: Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны. Mińsk: БЕЛТА, 2002, s. 85. ISBN 985-6302-37-4. [dostęp 2015-08-09]. (biał.).
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 107.
- ↑ a b c Кабаки, усадьба Свентицких. W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Берестейщины. Mińsk: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2004, s. 289–290. ISBN 985-11-0305-5. [dostęp 2015-08-09]. (ros.).
- ↑ a b c Kabaki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 646 .
- ↑ a b c Кабаки na stronie Atlas Białorusi. [dostęp 2015-08-09]. (ros.).
- ↑ a b Kabaki, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 58, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .