Kalhat

Dawne miasto Qalhat

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ruiny miasta Kalhat w 2022 roku
Państwo	Oman
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	II, III
Numer ref.	1537
Region	Kraje arabskie
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2018 na 42. sesji
Położenie na mapie Omanu Dawne miasto Qalhat
Położenie na mapie Azji Dawne miasto Qalhat
22°41′42,5″N 59°22′41,2″E

Kalhat (arab. ‏قلهات‎) – dawne miasto położone we wschodnim Omanie, nad Zatoką Omańską, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO 29 czerwca 2018 roku podczas odbywającej się w Manamie 42. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa.

Charakterystyka

Dawne miasto Kalhat znajduje się we wschodnim Omanie, w Prowincji Południowo-Wschodniej, w wilajecie Sur. Obejmuje pozostałości miasta wraz z rozciągającymi się na powierzchni 35 ha wewnętrznymi i zewnętrznymi murami obronnymi oraz położoną za nimi nekropolią. Zajmuje skalisty płaskowyż o kształcie wydłużonego trójkąta rozciągającego się na długość ok. 1600 m wzdłuż wybrzeża Zatoki Omańskiej, od północnego zachodu ogranicza go stroma krawędź Wadi Hilm, a od południowego zachodu – zbocza masywu Al-Hadżar asz-Szarki. Całkowita powierzchnia dobra wpisanego na listę światowego dziedzictwa wynosi 75,82 ha, a otaczającej je strefy buforowej – 170,09 ha.

Historia

Mauzoleum Bibi Marjam w 2022 roku

Dokładna data ani nawet wiek wybudowania miasta Kalhat nie są znane. Wiadomo jednak, że w okresie od XI do XV wieku n.e. stanowiło jeden z najważniejszych ośrodków handlowych nad Morzem Arabskim. Wchodziło wówczas w skład Królestwa Ormuzu, a nawet było uznawane za jego nieformalną, „drugą” stolicę (faktyczną stolicą królestwa było miasto Ormuz położone na wyspie o tej samej nazwie w cieśninie Ormuz). Przez port w Kalhacie prowadziły szlaki morskie łączące Półwysep Arabski z Indiami i Afryką Wschodnią oraz Chinami i Azją Południowo-Wschodnią. Eksportowano stąd słynne konie arabskie oraz handlowano takimi towarami jak daktyle, kadzidła, perły i sól oraz ubrania, wyroby metalowe, ryż i przyprawy. Miasto w tym okresie opisywali europejscy i arabscy podróżnicy, m.in. Marco Polo czy Muhammad Ibn Battuta, który odwiedził Kalhat w latach 1328–1330.

Na początku XVI wieku miasto zostało poważnie zniszczone przez trzęsienie ziemi, a w 1508 roku dodatkowo zaatakowane i splądrowane przez Portugalczyków pod wodzą żeglarza Afonso de Albuquerque, chcących przejąć lukratywny handel różnymi towarami między Indiami a Imperium Osmańskim.

Wkrótce po ataku miasto zostało opuszczone przez jego mieszkańców i od tego czasu jego forma oraz struktura architektoniczna i urbanistyczna pozostają autentyczne, prawie nienaruszone. Zwiększa to wartość badań archeologicznych w tym obszarze i pozwala poznać życie średniowiecznego arabskiego miasta portowego. Czytelne do dziś są układ ulic i placów, ruiny domów (w wyniku badań georadarowych wykazano istnienie ponad 2800 domów zorganizowanych w kwatery) oraz pozostałości budynków takich jak meczet piątkowy przy bramie do miasta oraz mniejsze meczety, łaźnia turecka (hammam), kryta kamiennym łukiem cysterna czy bardzo dobrze zachowane mauzoleum Bibi Marjam – wzniesione na planie kwadratu w XIV wieku, inspirowane świątyniami zbudowanymi w Iranie i Azji Środkowej w epoce Samanidów (np. Mauzoleum w Bucharze), pierwotnie kryte kopułą, która z czasem uległa zawaleniu.

Galeria

• 
  Część ruin miasta Kalhat widziana z góry (2022)
• 
  Mauzoleum Bibi Marjam (2011)
• 
  Wnętrze mauzoleum (2022)
• 
  Pozostałości cysterny (2022)
• 
  Część ruin miasta Kalhat (2022)
• 
  Wędrujące wśród ruin kozy (2022)