Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Omanie
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Omanie – lista miejsc w Omanie wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Oman 6 października 1981 roku[2].
Obecnie (stan w 2019 roku) na liście znajduje się pięć obiektów dziedzictwa kulturowego[2].
W 2007 roku Komitet Światowego Dziedzictwa podjął decyzję o usunięciu z listy „rezerwatu oryksów arabskich”, który został wpisany na listę w 1994 roku[3]. Powodem była jednostronna decyzja rządu w Omanie o zmniejszeniu powierzchni rezerwatu o 90%[3]. Był to pierwszy w historii przypadek usunięcia obiektu z listy[3].
Na omańskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Oman zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się 7 obiektów (stan w roku 2019)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO[edytuj | edytuj kod]
Poniższa tabela przedstawia omańskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście wraz z jej angielskim oryginałem[2];
- Położenie – miasto, muhafaza; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
usunięte z listy
| Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 433 | Fort Bahla Bahla Fort |
|
Bahla, Al-Mintakat ad-Dachilijja 22°57′52,0″N 57°18′02,8″E/22,964444 57,300778 |
K (iv) |
1987 | Monumentalna twierdza wzniesiona z suszonej cegły w XVII wieku przez dynastię Nabhani[5]. |
| 434 | Stanowiska archeologiczne Bat, Al-Chatm i Al-Ajn Archaeological Sites of Bat, Al-Khutm and Al-Ayn |
|
Mintakat az-Zahira 23°16′11,5″N 56°44′42,0″E/23,269861 56,745000 |
K (iii)(iv) |
1988 | Trzy sąsiadujące obok siebie stanowiska archeologiczne – prehistoryczne osiedla i nekropolie z III w. p.n.e.[6] |
| 1010 | Szlak kadzidła Land of Frankincense |
|
Muhafazat Zufar 18°15′12,0″N 53°38′51,3″E/18,253330 53,647590 |
K (iii)(iv) |
2000 | Fragment średniowiecznego szlaku kadzidlanego, z kadzidłowcami, ruinami miast Khor Rori i Al-Balid oraz pozostałościami oazy – symbol kwitnącego w regionie handlu kadzidłem[7]. |
| 1207 | Systemy nawadniania typu afladż Aflaj Irrigation Systems of Oman |
|
Al-Mintakat asz-Szarkijja, Mintakat al-Batina, Al-Mintakat ad-Dachilijja 22°59′56,0″N 57°32′09,8″E/22,998889 57,536056 |
K (v) |
2006 | Pięć spośród 3000 wciąż użytkowanych systemów irygacyjnych typu afladż zapoczątkowanych w roku 500 n.e.[8] Woda pompowana jest z głębokich podziemnych źródeł i transportowana na pola uprawne wykorzystując siłę grawitacji poprzez system specjalnych kanałów[8]. |
| 1537 | Dawne miasto Qalhat Ancient City of Qalhat |
|
Prowincja Południowo-Wschodnia 22°42′00″N 59°22′00″E/22,700000 59,366667 |
K (ii)(iii) |
2018 | Druga stolica królestwa Ormuzu (X–XVII w.), przez stulecia ważny port, zniszczona w 1508 roku – nigdy nie odbudowana[9]. Ruiny zachowane do XXI w.[9]. Najlepiej zachowanym budynkiem jest mauzoleum Bibi Marjam[9]. |
| Rezerwat antylopy arabskiej oryks The Arabian Oryx Sanctuary |
|
Prowincja Centralna (Oman) 19°42′00″N 57°00′00″E/19,700000 57,000000 |
K (v) |
1994 | Usunięty z listy w 2007 roku z powodu jednostronnej decyzji rządu w Omanie o zmniejszeniu powierzchni rezerwatu o 90%[3]. |
Obiekty na omańskiej Liście Informacyjnej UNESCO[edytuj | edytuj kod]
Poniższa tabela przedstawia obiekty na omańskiej Liście Informacyjnej UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na omańskiej Liście Informacyjnej[2];
- Położenie – miasto, muhafaza; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na Listę Informacyjną;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
| Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 497 | Forty Ar-Rustak i Al-Hazm The forts of Rostaq and al-Hazm |
|
Mintakat al-Batina 23°23′00″N 57°25′00″E/23,383333 57,416667 |
K |
1988 | Monumentalne fortece w Ar-Rustak[10]. |
| 5832 | Rezerwat przyrody wysp Al-Hallanijja Al Hallaniyyat Islands Proposed Nature Reserve |
|
Muhafazat Zufar 17°30′52″N 056°01′29″E/17,514444 56,024722 |
P (x) |
2013 | Oman zaproponował utworzenie rezerwatu obejmującego cztery główne wyspy, w tym wyspę Al-Hallanijja, i jedną mniejszą, w celu ochrony miejsc składania jaj przez żółwie morskie, raf koralowych i występujących tu licznie ptaków – gniazduje tu m.in. burzyk równikowy i faeton białosterny[11]. |
| 5833 | Rezerwat przyrody Barr al-Hikman Bar al Hakman Proposed Nature Reserve |
Prowincja Centralna 20°29′00″N 58°22′00″E/20,483333 58,366667 |
P (x) |
2013 | Oman zaproponował utworzenie rezerwatu obejmującego teren półwyspu Barr al-Hikman – jednego z najważniejszych obszarów zimowania ptaków na Półwyspie Arabskim. Zanotowano tu występowanie 140 gatunków ptaków[12]. | |
| 5834 | Rezerwat przyrody Dżabal Samhan Smahan's Mountain Nature Reserve |
Muhafazat Zufar 17°12′26″N 54°57′13″E/17,207222 54,953611 |
P (vii)(x) |
2013 | Utworzony w 1997 roku rezerwat jest największym w Omanie[13]. Występuje tu m.in. zagrożony wyginięciem koziorożec nubijski, krytycznie zagrożony lampart arabski i zębiełek omański[13]. | |
| 5839 | Rezerwat przyrody Al-Dimaníjat al Dimaniyyat Islands Nature Reserve |
Muhafazat Maskat 23°51′22″N 58°04′30″E/23,856000 58,075000 |
P (x) |
2013 | Utworzony w 1996 roku rezerwat obejmuje archipelag dziewięciu wysp[14]. Gniazdują tu m.in. faeton białosterny, rybołów zwyczajny, rybitwa różowa, rybitwa arabska, rybitwa brunatnogrzbieta, rybitwa czarnogrzbieta i rybołówka brunatna[14]. | |
| 5840 | Rezerwat żółwi morskich Ras al Hadd i Ras al-Dżinz Ras al Had Turtle Reserve and the Heritage Site of Ras al Jinz |
|
Al-Mintakat asz-Szarkijja 22°31′59,1″N 59°47′53,9″E/22,533083 59,798306 22°25′53″N 59°46′57″E/22,431389 59,782500 |
K, P (ii)(iii)(x) |
2013 | Utworzony w 1996 roku rezerwat obejmuje 45 km wybrzeża, gdzie składają jaja żółwie zielone[15]. |
| 5939 | Krajobraz kulturowy Bisji i Salut oraz ich pozostałości archeologiczne Cultural Landscape of Bisya & Salut and its Archaeological Remains |
Al-Mintakat ad-Dachilijja 22°46′00″N 57°12′00″E/22,766667 57,200000 |
K (ii)(iii)(iv)(v)(vi) |
2014 | Ośrodki osadnictwa w epoce brązu i epoce żelaza[16]. |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO: Oman. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b c d UNESCO: Oman’s Arabian Oryx Sanctuary: first site ever to be deleted from UNESCO’s World Heritage List. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Bahla Fort. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Archaeological Sites of Bat, Al-Khutm and Al-Ayn. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Land of Frankincense. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Aflaj Irrigation Systems of Oman. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b c UNESCO: Ancient City of Qalhat. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ UNESCO: The forts of Rostaq and al-Hazm. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ Al Hallaniyyat Islands Proposed Nature Reserve. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ Bar al Hakman Proposed Nature Reserve. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b Smahan's Mountain Nature Reserve. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ a b al Dimaniyyat Islands Nature Reserve. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ Ras al Had Turtle Reserve and the Heritage Site of Ras al Jinz. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
- ↑ Cultural Landscape of Bisya & Salut and its Archaeological Remains. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).