Przejdź do zawartości

Kamienica przy ulicy Krupniczej 9 we Wrocławiu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kamienica przy ulicy Krupniczej 9
Symbol zabytku nr rej. A/5253/359/Wm z 4.08.1977[1]
Ilustracja
Kamienica przy ulicy Krupniczej 9
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Adres

Krupnicza 9, Wrocław

Typ budynku

kamienica

Styl architektoniczny

historyzm/ neorenesans północny z elementami gotyku

Architekt

A. Hayn

Inwestor

P. Karause

Kondygnacje

cztery

Rozpoczęcie budowy

1854

Ukończenie budowy

1855

Ważniejsze przebudowy

1877

Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kamienica przy ulicy Krupniczej 9”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kamienica przy ulicy Krupniczej 9”
51,108019°N 17,026338°E/51,108019 17,026338
Multimedia w Wikimedia Commons

Kamienica przy ulicy Krupniczej 9 – zabytkowa kamienica we Wrocławiu, przy ulicy krupniczej.

Historia kamienicy[edytuj | edytuj kod]

Kamienica została wzniesiona w kwartale rozciągającym się pomiędzy ulicami Pawła Włodkowica, Krupniczą i św. Antoniego[2]. Kwartał, od XVII wieku zajmował zespół budynków funkcjonalnie służący ludności żydowskiej, głównie przyjezdnym kupcom. Znajdowały się tu dwukondygnacyjne szachulcowe domy z zajazdami, wozowniami i stajniami na parterze oraz składnice towarów i bożnice[3]. Na piętrach znajdowały się małe pomieszczenia mieszkalne, w których mieszkali szamesi będący oficjalnymi przedstawicielami kupców żydowskich[2]. W nocy z 20 na 21 czerwca 1749 doszło do katastrofy - piorun uderzył w basztę stojącą w pobliżu, przy dzisiejszej ul. Włodkowica[a]. W jej wnętrzu znajdowało się dwa tysiące beczek prochu, które eksplodowały, znosząc z powierzchni ziemi okoliczną zabudowę[b], w tym drewniane domy przy Graupenstraße (dzisiejszej Krupniczej). Po tej katastrofie na miejscu zniszczonych wybudowano nowe domy. W latach 1840-1860 kamienice w zachodniej pierzei ulicy zostały poddane przebudowie w związku z modernizacją okolicy: nową zabudową pl. Wolności, otwarciem dworca Świebodzkiego, Królewskiego Sądu, oraz Nowej Giełdy. Powstałe wówczas obszerne, najczęściej dwutraktowe kamienice, reprezentują wczesną fazę historyzmu od form klasycystycznych poprzez neorenesans do neogotyckich[4].

Kamienica na działce nr 9 została wzniesiona w latach 1854-1855 według projekty majstra budowlanego A. Hayna z Wrocławia dla majstra kołodziejskiego P. Karause[5]. W 1899 roku właścicielem kamienicy był Elias Brück[5].

Opis architektoniczny[edytuj | edytuj kod]

Kamienica zaprojektowana została jako budynek trzypiętrowy, trójtraktowy, o sześcioosiowej fasadzie, w całości boniowanej, pokryty płaskim dachem. Otwory okienne osadzone są w wąskich profilowanych opaskach z tynku[5]. Okna pierwszego piętra umieszczono na gładkich lizenach wspartych na gzymsie międzyokiennym. Pod linią dachu umieszczone są liczne okienka poddasza z profilowanymi opaskami przechodzącymi w gzymsy a następnie proste belkowanie podtrzymujące masywny geison[5]. Tylna elewacja jest gadka, bez ozdób[5].

Według pierwotnego planu w sutenerze znajdował się lokal usługowy, do którego wchodziło się bezpośrednio od piwnicy, z południowej strony. W 1858 roku zaprojektowano nowe wejście do suteryn i ulokowano je bardziej symetrycznie, po prawej stronie[5]. W 1870 roku, architekt Louis Ehrlich wykonał nowy projekt parteru, w którym miał znajdować się lokal usługowy dostępny bezpośrednio z poziomu ulicy. Projekt nie został zrealizowany. W 1877 roku przebudowano klatkę schodową[5].

Po 1945[edytuj | edytuj kod]

Kamienice przetrwały działania wojenne w 1945 roku. W latach 2007-2009 przeprowadzono gruntowny remont pierzei zachodniej[4].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Nosiła ona wówczas nazwę Wallstraße („Wałowa”) i biegła wzdłuż murów. Wieża prochowa stała na miejscu dzisiejszej kamienicy przy Włodkowica nr 6.
  2. ↑ W sumie zniszczeniu uległo ponad 40 domów, a dalszych 50 uszkodzonych było w tak znacznym stopniu, że trzeba je było rozebrać.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024.
  2. ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 684.
  3. ↑ Rycina przedstawiająca zabudowę ulicy Krupniczej przed wybuchem wieży
  4. ↑ a b Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 228.
  5. ↑ a b c d e f g Zbigniew Łabędzki, Narodowy Instytut Dziedzictwa: Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego. Wrocław ul. Krupnicza 9. zabytek.pl, 26.04.1979. [dostęp 2022-08-12]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kamienica_przy_ulicy_Krupniczej_9_we_Wrocławiu&oldid=74110102”