Kanał Gliwicki
| [[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis grafiki}}}]] {{{opis grafiki}}} | |
| Państwo | |
|---|---|
| Droga wodna |
{{{droga wodna}}} |
| Lata budowy |
{{{lata budowy}}} |
| Lata eksploatacji |
{{{lata eksploatacji}}} |
| Długość |
40,60 |
| Głębokość • maksymalna • minimalna • średnia |
|
| Szerokość • maksymalna • minimalna • średnia |
|
| Różnica poziomów |
{{{różnica poziomów}}} |
| Początek | |
| Akwen |
{{{początek: akwen}}} |
| Miejsce |
{{{początek: miejsce}}} |
| Wysokość |
{{{początek: wysokość}}} |
| współrzędne |
Nieprawidłowe parametry: {{{{początek: współrzędne}}}|type:landmark} |
| Koniec | |
| Akwen |
{{{koniec: akwen}}} |
| Miejsce |
{{{koniec: miejsce}}} |
| Wysokość |
{{{koniec: wysokość}}} |
| współrzędne |
Nieprawidłowe parametry: {{{{koniec: współrzędne}}}|type:landmark} |
| Typ kanału |
{{{typ kanału}}} |
| Śluzy |
{{{liczba śluz}}} |
| Pochylnie |
{{{liczba pochylni}}} |
| Jazy |
{{{liczba jazów}}} |
Położenie na mapie świata  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{początek: współrzędne}}}} Nieprawidłowe parametry: {{{{koniec: współrzędne}}}} | |
Kanał Gliwicki (niem. Gleiwitzer Kanal, Oberschlesischer Kanal) – droga wodna łącząca rzekę Odrę z Gliwicami w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. Kanał Gliwicki powstał w miejsce starego Kanału Kłodnickiego. Kanał ten należy do kategorii kanałów żeglugowych dojazdowych, będących rodzajem kanałów łączących[1][2][3][4][5].
Informacje ogólne
Długość kanału 40,60 km, maksymalna głębokość 3,50 m, różnica poziomów wody na początku i końcu kanału wynosi 43,60 m. Pokonanie różnic poziomu wody przez jednostki pływające reguluje 6 śluz wodnych. Kanał żeglugowy wykonany jest częściowo w wykopie, a częściowo w nasypie. Jego szerokość waha się od 38,00 m w wykopie do 41,00 m w nasypie. Dopuszczalna prędkość jednostek pływających na kanale wynosi 9,00 km/h luzem i dla zestawów pustych, oraz 7,00 km/h dla zestawów załadowanych.
Początek kanału znajduje się w Kędzierzynie-Koźlu na 98. kilometrze rzeki Odry, natomiast koniec kanału w basenie portowym Portu Gliwice. Kanał przebiega przez województwa opolskie (18,80 km) i śląskie (21,80 km).
Głównym źródłem zasilania kanału jest rzeka Kłodnica oraz jeziora i zbiorniki wodne (Dzierżno Duże, Dzierżno Małe) położone w jego górnej części. Sezon żeglugowy na kanale wynosi przeciętnie 270 dni i trwa od 15 marca do 15 grudnia.
Historia
Kanał Gliwicki został zbudowany w latach 1935–1939, uroczyście oddany do użytku 8 grudnia 1939[6] i uruchomiony w 1941. Powstał w miejsce starego Kanału Kłodnickiego istniejącego do 1937 roku. Nazywany był również Kanałem Górnośląskim (Oberschlesischer Kanal), a przez krótki okres Kanałem Adolfa Hitlera (Adolf-Hitler-Kanal).
Śluzy
Śluzy na Kanale Gliwickim zaczynając od Portu Gliwice:
- Śluza Łabędy
Nazwa pochodzi od Łabęd, dzielnicy miasta Gliwice.
Parametry:
- Konstrukcja: dwukomorowa bliźniacza
- Różnica poziomów: 4,20 m
- Długość: 71,50 m
- Szerokość: 12,00 m
- Ilość wody zużywanej na jedno śluzowanie: 3,9 tys. m³
- Śluza Dzierżno
Nazwa pochodzi od Dzierżna, dzielnicy miasta Pyskowice.
Parametry:
- Konstrukcja: dwukomorowa bliźniacza
- Różnica poziomów: 10,30 m
- Długość: 71,50 m
- Szerokość: 12,00 m
- Ilość wody zużywanej na jedno śluzowanie: 9,5 tys. m³
- Śluza Rudziniec
Nazwa pochodzi od miejscowości Rudziniec.
Parametry:
- Konstrukcja: dwukomorowa bliźniacza
- Różnica poziomów: 6,25 m
- Długość: 71,40 m
- Szerokość: 12,00 m
- Ilość wody zużywanej na jedno śluzowanie: 5,8 tys. m³
- Śluza Sławięcice
Nazwa pochodzi od Sławięcic, dzielnicy miasta Kędzierzyn-Koźle.
Parametry:
- Konstrukcja: dwukomorowa bliźniacza
- Różnica poziomów: 6,25 m
- Długość: 71,40 m
- Szerokość: 12,00 m
- Ilość wody zużywanej na jedno śluzowanie: 5,8 tys. m³
- Śluza Nowa Wieś
Parametry:
- Konstrukcja: dwukomorowa bliźniacza
- Różnica poziomów: 6,20 m
- Długość: 71,40 m
- Szerokość: 12,00 m
- Ilość wody zużywanej na jedno śluzowanie: 5,8 tys. m³
- Śluza Kłodnica
Nazwa pochodzi od Kłodnicy, dzielnicy miasta Kędzierzyn-Koźle.
Parametry:
- Konstrukcja: dwukomorowa bliźniacza
- Różnica poziomów: 10,40 m
- Długość: 71,80 m
- Szerokość: 12,00 m
- Ilość wody zużywanej na jedno śluzowanie: 9,5 tys. m³
„Syfon Kłodnicy”
Około dwóch kilometrów poniżej śluzy Nowa Wieś, znajduje się tak zwany „syfon Kłodnicy”. Jest to dwupoziomowe skrzyżowanie Kanału Gliwickiego i rzeki Kłodnicy, która przepływa pod kanałem. Jest to jedno z trzech takich skrzyżowań cieków wodnych w Polsce. Drugie to syfon strugi Flis pod Kanałem Bydgoskim w Bydgoszczy, a trzecie to akwedukt w Fojutowie, gdzie krzyżują się Czerska Struga i Wielki Kanał Brdy.
- ↑ Tołkacz 2010 ↓, s. 53-56.
- ↑ Kulczyk i Winter 2003 ↓, s. 26-27, 29, 32.
- ↑ Szling i Winter 1988 ↓, s. 7-11.
- ↑ Szling i Winter 1988 ↓, s. 59.
- ↑ Szling i Winter 1988 ↓, s. 87.
- ↑ Dzieje Śląska w datach, Alicja Galas Artur Galas, wyd CADYS, Wrocław 2004
Bibliografia
- Jan Kulczyk, Winter: Śródlądowy transport wodny. Wrocław: Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, 2003. (pol.).
- Zbigniew Szling, Jan Winter: Drogi wodne śródlądowe. Wrocław: Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, 1988, seria: skrypt Budownictwo. (pol.).
- Lech Tołkacz: INFRASTRUKTURA TRANSPORTU WODNEGO. Szczecin: 2010. (pol.).