Kangurowiec pręgowany

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kangurowiec pręgowany
Dorcopsis muelleri
(Schlegel, 1866)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

ssaki niższe

Nadrząd

torbacze

Rząd

dwuprzodozębowce

Rodzina

kangurowate

Podrodzina

kangury

Rodzaj

kangurowiec

Gatunek

kangurowiec pręgowany

Synonimy
Podgatunki
  • D. m. muelleri (Schlegel, 1827)
  • D. m. lorentzii Jentink, 1908
  • D. m. mysoliae O. Thomas, 1913
  • D. m. yapeni Groves & Flannery, 1989[9]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[10]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Kangurowiec pręgowany[11] (Dorcopsis muelleri) – gatunek ssaka z podrodziny kangurów (Macropodinae) w obrębie rodziny kangurowatych (Macropodidae).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali w 1830 roku francuscy zoolodzy Jean René Constant Quoy i Joseph Paul Gaimard, nadając mu nazwę Didelphis brunii, jednak nazwa ta okazał się zajęta przez inny gatunek kangura który opisał w 1777 roku niemiecki przyrodnik Johann Christian Daniel von Schreber[12]. Następną dostępną nazwą która spełniała zasady nazewnictwa binominalnego (nazwy nadane przez brytyjskiego paleontologa Richarda Owena w 1839 roku i angielskiego zoologa Johan Edwarda Graya w 1843 stanowiły nomen nudum) była nazwa Macropus mülleri którą ukuł w 1866 roku niemiecki zoolog Hermann Schlegel[5]. Miejsce typowe to Lobo Bay, Ptasia Głowa, Manokwari, Papua Zachodnia, Indonezja[5][13][12]. Okazy typowe to: lektotyp, czaszka i luźne kości (sygnatura RMNH.MAM.13474.a) oraz oprawiona skóra i czaszka samca (sygnatura RMNH.MAM.13474.b); paralektotyp, luźne kości samca (sygnatura RMNH MAM.13475); paralektotyp, młody osobnik (sygnatura RMNH.MAM.13476); paralektotyp, oprawiona skóra i czaszka samicy (sygnatura RMNH MAM.13477); paralektotyp, młodociana samica (sygnatura RMNH MAM.13478); paralektotyp, młodociany samiec (sygnatura RMNH MAM.13479); paralektotyp, czaszka i luźne kości na wpół dorosłego osobnika (sygnatura RMNH MAM.13480); paralektotyp, czaszka i luźne kości (RMNH.MAM.13481.a) i oprawiona skóra (RMNH.MAM.13481.b) samca; paralektotyp, czaszka i luźne kości młodocianego osobnika (sygnatura RMNH MAM.13482); wszystkie okazy pochodzą z kolekcji Rijksmuseum van Natuurlijke Historie[12][14]. Okazy o sygnaturach RMNH.MAM.13474, RMNH MAM.13475, RMNH.MAM.13476, RMNH MAM.13477 zostały zebrane pomiędzy 1 a 31 sierpniem 1828 roku przez niemieckich zoologów Salomona Müllera i Heinricha Macklota, natomiast okazy o sygnaturach RMNH MAM.13478, RMNH MAM.13479, RMNH MAM.13480, RMNH.MAM.13481, RMNH MAM.13482 zostały zebrane 17 marca 1865 roku przez niemieckiego przyrodnika Heinricha Bernsteina[14].

D. muelleri jest zmienny morfologicznie w całym swoim zasięgu występowania i dlatego zachodzi potrzeba dodatkowych badania morfologicznych i genetycznych w celu wyjaśnienia jego taksonomii[13].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają cztery podgatunki[13]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek Oryginalna nazwa Autor i rok opisu Miejsce typowe Holotyp
D. m. lorentzii Dorcopsis lorentzii Jentink, 1908 Obóż Van Weil’s and Alkmaar, rzeka Lorentz, Papua Południowa, Indonezja[7][15]. Luźne kości (sygn. RMNH.MAM.24264.a) oraz skóra (sygn. RMNH.MAM.24264.b) samicy; zebrane 3 czerwca 1097 roku przez holenderskiego dyplomatę Hendrikusa Lorentza; czaszka i luźne kości (sygn. RMNH.MAM.24254.a) oraz skóra (sygn. RMNH.MAM.24254.a) samca; zebrany 13 sierpnia 1907 roku przez Lorentza; czaszka i luźne kości (sygn. RMNH.MAM.24253.a) oraz skóra (sygn. RMNH.MAM.24253.b) samicy; zebrana 14 sierpnia przez Lorentza; wszystkie okazy z kolekcji Rijksmuseum van Natuurlijke Historie[16].
D. m. mysoliae Dorcopsis mysoliae O. Thomas, 1913 Wyspa Mysol, półwysep Ptasia Głowa, Papua Zachodnia, Indonezja[15]. Dorosły samiec (sygn. BMNH 61.12.11.22), z kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Londynie; zebrany przez angielskiego przyrodnika Alfreda Wallace’a[8].
D. m. yapeni Dorcopsis muelleri yapeni Groves & Flannery, 1989 Yapen, Indonezja[9]. SKóra i czaszka (sygn. BMNH 1946.691), z kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Londynie[9].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Dorcopsis: gr. λορκας dorkas ‘gazela’; οψις opsis ‘wygląd’[17].
  • muelleri: Salomon Müller (1804–1864), niemiecki przyrodnik[18].
  • lorentzii: Hendrikus Albertus Lorentz (1871–1944), holenderski dyplomata, odkrywca, kolekcjoner z Nowej Gwinei z lat 1903–1910[19].
  • mysoliae: wyspa Mysol, Nowa Gwinea, Indonezja[8].
  • yapeni: Yapen, Nowa Gwinea, Indonezja[9].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Kangurowiec pręgowany występuje w zależności od podgatunku[13]:

Populacja na wyspie Salawati z regionu Papui Zachodniej może reprezentować dodatkowy podgatunek[13].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) samic 54–65 cm, samców 70,8–77 cm, długość ogona samic 32–46,5 cm, samców 41,7–53,5 cm; masa ciała samic 5–6,8 kg[20][21]. Wierzch ciała od jasno- do ciemnobrązowego. Spód ciała szary lub kremowy. Dwie trzecie długości ogona równomiernie owłosione, koniuszek nagi.

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Środowisko życia[edytuj | edytuj kod]

Lasy deszczowe w części nizinnej do wysokości 500 m n.p.m.

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Jest gatunkiem dość pospolitym, jednak niewiele wiadomo o jego trybie życia. Prawdopodobnie jest aktywny nocą. Młode przebywa w torbie około 6 miesięcy. Obserwacje w ogrodach zoologicznych pokazały, że gatunek ten wykazuje wiele pierwotnych cech zachowania. Poruszanie się wszystkich gatunków z rodzaju Dorcopsis jest bardzo nietypowe. Wykorzystują wówczas wszystkie kończyny i używają końcówki ogona jako podpórki, ale nie układają go na ziemi spodnia stroną, jak inne gatunki kangurów.

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern ‘najmniejszej troski’)[10].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Młodszy homonim Didelphis brunii von Schreber, 1777.
  2. ↑ a b Nomen nudum.
  3. ↑ Kombinacja nazw.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ J.R.C. Quoy & J.P. Gaimard: Genre Kanguroo. — Kangurus, Geoffroy. W: J.-S.-C. Dumont d’Urville: Voyage de la corvette l’Astrolabe: exécuté par ordre du roi, pendant les années 1826-1827-1828-1829. T. 1: Zoologie. Paris: J. Tastu, 1830, s. 116, ryc. 20. (fr.).
  2. ↑ R. Owen. Outlines of a Classification of the Marsupialia. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 7, s. 16, 1839. (ang.). 
  3. ↑ J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. 91. (ang.).
  4. ↑ H. Schlegel & S. Müller: Over drie buideldieren uit de familie der Reivgoeroe’s. W: C.J. Temminck: Verhandelingen over de natuurlijke geschiedenis der Nederlandsche Overzeesche Bezittingen. Leiden: in commissie bij S. en J. Luchtmans en C.C. van der Hoek, 1845, s. 131. (niderl.).
  5. ↑ a b c H. Schlegel. Observations zoologiques. „Nederlandsch Tijdschrift voor de Dierkunde”. 3, s. 353, 1846. (fr.). 
  6. ↑ W. Rothschild & N.Ch. Rothschild. Descriptions of three new kangaroos, and notes on the skull of Dendrolagus bennettianus. „Novitates Zoologicae”. 5, s. 512, 1898. (ang.). 
  7. ↑ a b F.A. Jentink: Mammals collected by the Dutch New Guinea expedition 1907. W: H.A. Lorentz: Nova Guinea: résultats de l’expédition scientifique néerlandaise à la Nouvelle-Guinée en 1907 et 1909. Cz. 9. Leiden: E.J. Brill, 1914, s. 10. (ang.).
  8. ↑ a b c O. Thomas. On some Mammals from Bali and Mysol, collected by Mr. E. Stresemann during the “Freiburger Molukken-Expedition.”. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 11, s. 507, 1913. (ang.). 
  9. ↑ a b c d C.P. Groves & T.F. Flannery: Revision of the genus Dorcopsis (Macropodidae: Marsupialia). W: G. Grigg, P. Jarman & I. Hume (red.): Kangaroos, wallabies and rat-kangaroos. Sydney: Surrey Beatty and Sons Pty. Ltd, 1989, s. 125. ISBN 978-0-949324-23-8. (ang.).
  10. ↑ a b T. Leary i inni, Dorcopsis muelleri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-06-15] (ang.).
  11. ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 16. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  12. ↑ a b c N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Dorcopsis muelleri (Schlegel, 1866). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-09]. (ang.).
  13. ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 92. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  14. ↑ a b Specimens Dorcopsis muelleri (Schlegel, 1866). Naturalis Bioportal. [dostęp 2023-08-09]. (niderl. • ang.).
  15. ↑ a b E.M.O. Laurie & J.E. Hill: List of land mammals of New Guinea, Celebes and adjacent islands 1758–1952. London: British Museum, 1954, s. 24. (ang.).
  16. ↑ Specimens Dorcopsis muelleri lorentzii Jentink, 1907. Naturalis Bioportal. [dostęp 2023-08-09]. (niderl. • ang.).
  17. ↑ T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 243, seria: North American Fauna. (ang.).
  18. ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 286. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
  19. ↑ lorentzii, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-09] (ang.).
  20. ↑ M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 694. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  21. ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 62. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kangurowiec_pręgowany&oldid=71017854”