Kaplica św. Pawła Rozbitka w Attard
 00157 NICPMI (2011-06-26)
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Adres |
Triq San Pawl | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||||||||||
 35°53′19,9″N 14°26′37,0″E/35,888861 14,443611
| |||||||||||||||||
Kaplica świętego Pawła Rozbitka (malt. Il-kappella ta’ San Pawl Nawfraġu, ang. Chapel of St. Paul’s Shipwreck)[1][2][3], znana powszechnie jako kościół św. Pawła[4][5] – rzymskokatolicka kaplica przy Triq San Pawl, na terenie znanym jako Taħt ir-Raħal[6] w Attard na Malcie[7][8]. Położona jest na terenie parafii Wniebowzięcia Matki Bożej w tejże miejscowości[4][5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwotnie w miejscu, gdzie dziś stoi kaplica św. Pawła, znajdował się niewielki kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny[2][3][6]. Zbudowany został na początku XVI wieku, od 1575 do 1616 służył jako kościół parafialny wioski[4][8]. Kolejna kaplica została zbudowana około 1628–1629[1][6].
Kaplica ta w 1728, prawdopodobnie z powodu złego stanu, została zdesakralizowana przez biskupa Paula Alphérana. Jeszcze w grudniu tego samego roku rozpoczęto budowę nowej świątyni, która przetrwała do dziś. Zakończono prace w 1729[1][4][5][8], co wskazuje data roczna nad wejściem[3]. Kaplicy zostało nadane wezwanie Świętego Pawła Rozbitka. Koszt budowy kaplicy wyniósł 205 skudów, 8 tari i 6 grani[1][6].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Wygląd zewnętrzny[edytuj | edytuj kod]
Fasadę kościoła tworzy wysoki prostokąt zdominowany na krawędziach przez dwa doryckie pilastry, całość zakończona gładkim fryzem i gzymsem, nad którym dominuje fronton ze spływami wolutowymi i krzyżem na szczycie. Nad pilastrami ozdobne elementy w formie żołędzia na postumencie[1][6].
Wejście oflankowane jest rzeźbioną kamienną ramą, nad nim prosty kartusz z datą 1729, a wyżej gzyms z niewielkim półokrągłym naczółkiem. Poniżej fryzu herb biskupa Alphérana de Bussan. Po obu stronach drzwi znajdują się dwa niewielkie prostokątne okna. Wysoko na bocznych ścianach po dwa okna z każdej strony[6]. Z tyłu na dachu nad lewą elewacją dzwonnica bell-cot[1]. Na poziomie dachu z każdego boku wybiega po jednym prostym rzygaczu w formie połowy rury[6]
Interesującą rzeczą jest prosty zegar słoneczny na trzonie lewego pilastra, poniżej głowicy[6][8].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Wnętrze kaplicy obejmuje jedno pomieszczenie nakryte sklepieniem kolebkowym, pod którym wokół biegnie gzyms[6]. W niewielkiej apsydzie znajduje się oryginalny kamienny ołtarz[6] ze złoconą predellą z tabernakulum[1].
Na ścianie za ołtarzem obraz tytularny przedstawiający św. Pawła wraz ze św. Publiuszem i św. Franciszkiem z Paoli[6]. Wykonawcą dzieła był w 1729[9], jak potwierdzono w oryginalnych dokumentach dotyczących zapłaty, Arrigo Ornace, znany również jako Enrico Regnaud (1692–1764)[1][10][11]. Obraz umieszczony jest we wspaniale rzeźbionej kamiennej ramie, na szczycie której znajdują się dwa putti trzymające okrągły medalion zwieńczony muszlą. Po bokach ramy, do połowy jej wysokości zwisają liście laurowe[1][6][11]. Wykonawcą ramy był w 1732 rzeźbiarz Pietro Paolo Zahra, ojciec znanego XVIII-wiecznego malarza Francesco Zahry[10].
Ten ostatni namalował w tym samym czasie dla kaplicy cztery obrazy przedstawiające czterech ewangelistów, przechowywane są one dziś w zakrystii kościoła parafialnego w Attard[1][6][10][12].
Restauracja kaplicy[edytuj | edytuj kod]
Przez długie lata kaplica była składem nieużywanych mebli kościelnych[1]. Obraz tytularny oraz obrazy przedstawiające ewangelistów zostały przeniesione odpowiednio do muzeum parafialnego oraz zakrystii kościoła parafialnego[6].
W 2005 rozpoczęto gruntowną renowację kaplicy[6]. Kamień, z którego zbudowany jest kościół, został oczyszczony z zewnątrz jak i wewnątrz budynku; wewnętrzne ściany zostały pomalowane na kolor żółty, zaś pilastry na biały. Zniszczone elementy kamieniarki zostały wymienione na nowe, okna wyposażone zostały w szyby z herbem Attard. Renowacja objęła też ołtarz, świeczniki, ramę obrazu tytularnego oraz dach. Po renowacji obraz tytularny został umieszczony na przydzielonym dla niego miejscu. Prace zakończono w lipcu 2010[1].
W maju 2015 zauważono pęknięcia ściany kaplicy spowodowane pobliskimi pracami ziemnymi. Pęknięcia udało się zadowalająco naprawić[1]. W lutym 2020 uzgodniono wzmocnienie konstrukcji kaplicy nierdzewnymi prętami stalowymi i włóknem syntetycznym[1]. Kroki te zostały podjęte w celu zapewnienia stabilności konstrukcji kaplicy i likwidacji drgań spowodowanych wpierw budową w bliskiej odległości, a następnie oddaniem do użytku nowej drogi tzw. Central Link[1][13][14].
Ochrona dziedzictwa kulturowego[edytuj | edytuj kod]
26 czerwca 2011 obiekt wpisany został na listę National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod numerem 00157[8].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Wnętrze odnowionej kaplicy (przycisk "View the Panorama") maltain360.com
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Reno Saliba: Il-kappella ta’ San Pawl ~ Ħ’Attard ~. Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-11)]. (malt.).
- ↑ a b Achille Ferres: Descrizione storica delle chiese di Malta e Gozo / CXXII. Chiese filiali di casal Attard / 3.. Malta: Achille Ferres, 1866, s. 430. (wł.).
- ↑ a b c Alfie Guillaumier: Malta's Town and Villages / Saint Paul's Church. Valletta: Progress Press Co. Ltd, 2003, s. 4. ISBN 99909-3-056-2. (ang.).
- ↑ a b c d Parroċċa ta’ Ħ’Attard / Knisja ta’ San Pawl. L-Arċidjoċesi ta' Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-14)]. (malt.).
- ↑ a b c Ħ'Attard / St Paul's Church. Archdiocese of Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-07)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Reno Saliba: Restoration of St Paul's chapel in Attard. Times of Malta, 2005-11-26. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-29)]. (ang.).
- ↑ San Pawl / St. Paul. Quddies. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-28)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Chapel of St. Paul. NICPMI. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-19)]. (ang.).
- ↑ Sciberras 2010 ↓, s. 28.
- ↑ a b c Sciberras 2010 ↓, s. 48.
- ↑ a b Sciberras 2010 ↓, s. 50.
- ↑ Sciberras 2010 ↓, s. 239.
- ↑ Jillian Mallia: Local historian pleads to save recently restored Attard chapel from roadworks. guidememalta.com, 2019-07-04. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-02-07)]. (ang.).
- ↑ Mark Laurence Zammit: Central Link road officially inaugurated after months of controversy. [w:] Times of Malta [on-line]. 2022-01-30. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-02-07)]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Keith Sciberras: Francesco Zahra 1710-1773: His Life and Art in Mid-18th Century Malta. Midsea Books, 2010. ISBN 978-99932-7-319-6. (ang.).