Kaplica św. Proroka Eliasza w Socach

Kaplica św. Proroka Eliasza

kaplica filialna
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Miejscowość	Soce
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	warszawsko-bielska
Wezwanie	św. Proroka Eliasza
Wspomnienie liturgiczne	20 lipca/2 sierpnia
Historia Data rozpoczęcia budowy pocz. XX w. Data zakończenia budowy pocz. XX w., 1990 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • drewno Kopuła • liczba kopuł 1 Liczba ikonostasów 1 Ołtarz • liczba ołtarzy 1 Liczba naw 1
Położenie na mapie Polski Soce, kaplica św. Proroka Eliasza
Położenie na mapie województwa podlaskiego Soce, kaplica św. Proroka Eliasza
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego Soce, kaplica św. Proroka Eliasza
Położenie na mapie gminy Narew Soce, kaplica św. Proroka Eliasza
52°56′42,9″N 23°23′22,2″E

Kaplica pod wezwaniem św. Proroka Eliasza – zabytkowa prawosławna kaplica filialna (tzw. czasownia) w Socach. Należy do parafii Opieki Matki Bożej w Puchłach, w dekanacie Narew diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Kaplicę wzniesiono najprawdopodobniej na początku XX w. głównie ze względu na potrzebę przechowywania ikon i cerkiewnych chorągwi niezbędnych do celebrowania lokalnych uroczystości obrzędowych takich jak wiejskie procesje czy święcenia pól. Częściowo zachowany unicki charakter wnętrza świątyni wskazuje na fakt, że kaplica w Socach mogła istnieć jeszcze w I połowie XIX wieku. W 1990 dokonano jej gruntownej przebudowy, co pozwoliło na odprawianie w niej nabożeństw.

Architektura

Budowla drewniana, salowa, orientowana z apsydą zamkniętą trójbocznie. Od frontu niewielka kruchta. Dachy blaszane, jednokalenicowe. Nad tylną częścią kaplicy kopułka z sześcioramiennym krzyżem. W 2010 dokonano wymiany stolarki okiennej świątyni, zaś w 2013 poddano renowacji kruchtę.

Wnętrze

Obiekt posiada szczególną wartość z uwagi na zachowane w nim unikatowe, choć skromne, wyposażenie, na które składają się m.in. niespotykane w prawosławiu dwa drewniane krucyfiksy – jeden pochodzący najprawdopodobniej jeszcze z okresu unickiego (XVIII – I połowa XIX w.), autorstwo drugiego zaś przypisuje się rzeźbiarzowi samoukowi Jankowi Kuleszy (☦1935) z Soc. Ponadto w kaplicy zachowały się XIX-wieczne ikony oraz neounickie oleodruki z okresu międzywojnia z widocznymi silnymi wpływami łacińskiego malarstwa religijnego.

Inne

Uroczyste nabożeństwa w kaplicy celebrowane są w dniu jak i w przeddzień święta jej niebiańskiego patrona św. Proroka Eliasza (2 sierpnia według kalendarza juliańskiego), kiedy w Socach odbywa się podniosła procesja (obchód wsi). Święte Liturgie sprawowane są tutaj także w trzeci dzień po Wielkanocy i Bożym Narodzeniu oraz w dniu święta Świętych Kosmy i Damiana. Latem, tuż po nabożeństwie w cerkwi parafialnej w Puchłach, w kaplicy w Socach odprawiane są akatysty i molebny.

Galeria zdjęć

• 
  Apsyda świątyni
• 
  Krucyfiks, w miejscowej gwarze raspiatije dłuta ludowego rzeźbiarza-samouka Janka Kuleszy z końca XIX w.
• 
  Ikonostas kaplicy
• 
  Zabytkowe ikony w kaplicy
• 
  Procesja wokół kaplicy podczas święta patronalnego

Bibliografia

• Irena Matus: Lud nadnarwiański cz.1, prace Katedry Kultury Białoruskiej Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, 2000. ISBN 83-9141197-1-1
• Grzegorz Sosna: Katalog świątyń i duchowieństwa prawosławnej diecezji warszawsko-bielskiej w: ELPIS, czasopismo teologiczne Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku. Białystok, 2000. ISSN 1508-7719

Linki zewnętrzne

• Kościoły drewniane, Soce