Przejdź do zawartości

Karol Gruszczyk

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Karol Gruszczyk
Data i miejsce urodzenia

27 maja 1944
Ustroń

Data i miejsce śmierci

2 października 1998
Suche Rzeki

Zawód, zajęcie

historyk sztuki

Stanowisko

wojewódzki konserwator zabytków w Bielsku-Białej
(1975–1998)

Odznaczenia
Odznaka „Za opiekę nad zabytkami”

Karol Gruszczyk (ur. 27 maja 1944 w Ustroniu, zm. 2 października 1998 w Suchych Rzekach) – historyk sztuki, konserwator zabytków, zabytkoznawca, wojewódzki konserwator zabytków w Bielsku-Białej w latach 1975–1998.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Ukończył technikum mechaniczne w Ustroniu oraz studium nauczycielskie w Katowicach[1]. Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim[2], gdzie w 1972 obronił pracę magisterską pt. Rzeźba barokowa na Śląsku Cieszyńskim i sąsiednich terenach, napisaną pod kierunkiem prof. Zbigniewa Hornunga[3]. Pracował jako nauczyciel w szkole w Jaworzynce, a następnie kierował wydziałem kultury w Urzędzie Powiatowym w Cieszynie[1].

W czerwcu 1975 został powołany na stanowisko wojewódzkiego konserwatora zabytków nowo utworzonego województwa bielskiego. Był członkiem Towarzystwa Miłośników Ustronia, Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Hutniczego, Towarzystwa im. Zofii Kossak oraz Polskiego Towarzystwa Historii Techniki. Autor artykułów dotyczących ochrony zabytków na terenie województwa bielskiego[4]. Aktywnie angażował się w ochronę i zachowanie obozu Auschwitz-Birkenau[5]. Współtworzył programy ratowania drewnianego budownictwa regionalnego, w szczególności kilkusetletnich drewnianych kościołów. Z jego inicjatywy rozpoczęto programy rewaloryzacji historycznych staromiejskich założeń urbanistycznych, m.in. Cieszyna i Lanckorony oraz założenia klasztornego bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej. Czynił też starania by klasztor wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Zasiadał w radach muzealnych Muzeum Miejskiego w Żywcu i Muzeum Śląska Cieszyńskiego[1]. Był współzałożycielem i członkiem Małopolskiej Rady Ochrony Środowiska Kulturowego.

Zajmował się także malarstwem (był akwarelistą) oraz fotografią. Przyczynił się do powstania skansenu w Zawoi[1]. Został odznaczony złotą odznaką „Za opiekę nad zabytkami”.

Zmarł na szlaku podczas górskiej wędrówki[6] w rejonie osady Suche Rzeki. Pochowany na cmentarzu ewangelickim przy ul. Listopadowej w Bielsku-Białej[7]. W 1998 uhonorowany pośmiertnie nagrodą im. Hanny Pieńkowskiej i Jerzego Łomnickiego, przyznawaną przez Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków[8].

Po śmierci Gruszczyka, pełniącym obowiązki wojewódzkiego konserwatora zabytków w Bielsku-Białej został Jacek Konior, do czasu likwidacji województwa bielskiego w związku z reformą administracyjną[2].

Wybrane publikacje i opracowania

[edytuj | edytuj kod]
  • Rzeźba barokowa na Śląsku Cieszyńskim i sąsiednich terenach, 1972 (praca mgr)[9]
  • Województwo bielsko-bialskie, „Ochrona Zabytków” 1977, t. 30, nr 1-2 (116-117)
  • Ogólnopolska Konferencja Konserwatorska na temat ochrony zabytków techniki, „Ochrona Zabytków” 1979, t. 32, nr 2 (125)
  • Zasłużeni ludzie Ustronia (wspólnie z Zygmuntem Białasem, Stanisławem Niemczykiem i Józefem Pilchem), Ustroń 1983
  • Rzeźby barokowe Wacława Donaya, „Kalendarz Skoczowski” 2000

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d „Wiadomości Konserwatorskie” 1998, nr 3-4, s. 85.
  2. ↑ a b „Działaj i miej nadzieję. Stulecie państwowych służb konserwatorskich w Polsce 1918–2018”, red. J. Rulewicz i R. Marcinek, Warszawa 2018, s. 112.
  3. ↑ Diana Pieczonka-Giec, Wacław Donay. Historia skoczowskiego rzeźbiarza, Skoczów 2012, s. 15, 68, 69.
  4. ↑ Karol Gruszczyk (pol.) bazhum.muzhp.pl [dostęp 2023-10-03].
  5. ↑ Marek Rawecki, Strefa Auschwitz-Birkenau, Gliwice 2003, s. 149.
  6. ↑ Smerek (1222 m n.p.m.) – szlakiem żółtym i ścieżką przyrodniczą BdPN „Jodła” Suche Rzeki – Smerek (pol.) twojebieszczady.net [dostęp 2023-10-03].
  7. ↑ śp. KAROL GRUSZCZYK (pol.) bielsko-luteranie.grobonet.com [dostęp 2023-10-03].
  8. ↑ Laureaci nagrody im. Hanny Pieńkowskiej i Jerzego Łomnickiego (pol.) skz.pl [dostęp 2023-10-03].
  9. ↑ Wykaz prac magisterskich (pol.) historiasztuki.uni.wroc.pl [dostęp 2023-10-03].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karol_Gruszczyk&oldid=73783279”