Katalog astronomiczny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Obiekty katalogu Caldwella

Katalog astronomiczny – uporządkowany zbiór danych dotyczących ciał niebieskich. Danymi tymi mogą być położenia obiektów na niebie (współrzędne – dane astrometryczne), ich odległości, jasności (dane fotometryczne), widma (dane spektroskopowe) czy też zdjęcia, w postaci klisz lub elektronicznej (np. plików FITS). Najbardziej znanymi katalogami są Katalog Messiera i New General Catalogue.

Katalogi ogólne[edytuj | edytuj kod]

Specjalistyczne katalogi[edytuj | edytuj kod]

Oprócz tych trzech katalogów, które same w sobie zawierają różnego rodzaju obiekty astronomiczne, istnieje spora liczba specjalistycznych katalogów zawierających tylko wybrane typy obiektów. Katalogi te zawierają dużą liczbę wspólnych obiektów, więc spora liczba obiektów astronomicznych posiada dużą liczbę nazw katalogowych. Przykładem jest Galaktyka Panna A, wśród astronomów amatorów znana jako Messier 87, nosząca również oznaczenia: NGC 4486, Virgo A, 3C 274, 1ES 1228 +126, 87GB 122819,0 +124029, IRAS 12282 +1240 oraz jeszcze kilkanaście innych. Niektóre ze słynnych specjalistycznych katalogów (kolejność według rodzajów obiektów):

Galaktyki[edytuj | edytuj kod]

Gromady kuliste[edytuj | edytuj kod]

  • Arp-Madore (AM): 4 gromady kuliste
  • Palomar (Pal): 15 gromad kulistych
  • Terzan (Ter): 11 gromad kulistych ukrytych za galaktycznym centrum, widocznych w podczerwieni

Gromady otwarte[edytuj | edytuj kod]

  • Basel (Bas): zawiera 20 gromad otwartych
  • Berkeley (Be): 90 gromad z numerami od 1 do 104
  • Biurkan (Bi, Biur): 13 gromad
  • Bochum (Bo): 14 gromad
  • Catalogue of Star Clusters and Associations (OCl): 1278 gromad i asocjacji
  • Collinder (Coll lub Cr): 471 gromad
  • Czernik (Cz): 45 gromad
  • Dolidze (Do): 47 gromad
  • Dolidze/Dzimselejsvili (DoDz): 11 gromad
  • Hafner (Haf): 26 gromad
  • King (K): 26 gromad
  • Lyngå (L): 15 gromad
  • Markarian (Mrk): 1525 obiektów, katalog asocjacji gwiazdowych, gromad gwiazd, galaktyk i kwazarów
  • Melotte (Mel): 245 gromad
  • Pismis (Pi): 26 gromad
  • Roslund (Ro): 7 gromad
  • Ruprecht (Ru): 176 gromady
  • Stock (St): 24 gromady
  • Tombaugh (Tom): 5 gromad otwartych
  • Trumpler (Tr): 37 gromad
  • van den Bergh-Hagen (vdB-Ha, BH): gromady południowej części Drogi Mlecznej

Gwiazdy[edytuj | edytuj kod]

Mgławice planetarne[edytuj | edytuj kod]

Mgławice refleksyjne[edytuj | edytuj kod]

  • Cederblad (Ced): ponad 200 mgławic
  • Lynds (LBN): katalog jasnych mgławic, 1125 obiektów
  • Katalog van den Bergha (vdB): katalog 158 mgławic refleksyjnych

Mgławice ciemne[edytuj | edytuj kod]

  • Katalog Barnarda (B): 370 ciemnych mgławic
  • Lynds (LDN): katalog ciemnych mgławic, 1802 obiekty

Obszary H II[edytuj | edytuj kod]

Pozostałości po supernowych[edytuj | edytuj kod]

Kwazary[edytuj | edytuj kod]

  • 3C: katalog kwazarów

Inne[edytuj | edytuj kod]

  • Katalog Caldwella (C): 109 wybranych obiektów
  • Lista Najpiękniejszych Obiektów N.G.C. RASC: lista wybranych obiektów z katalogu NGC
  • Herschel 400: lista wybranych obiektów z katalogu NGC
  • Palomar Observatory Sky Survey: fotograficzny atlas nieba

i wiele innych.

W astronomii w odniesieniu do gwiazd używa się także małego alfabetu greckiego (rzadziej łacińskiego) lub liczb w połączeniu z łacińską dopełnieniową nazwą gwiazdozbioru, w którym dana gwiazda się znajduje – są to tzw. oznaczenia Bayera i Flamsteeda. W powszechnym użyciu są też nazwy własne gwiazd, zazwyczaj pochodzenia arabskiego. Przykład zastosowania małego alfabetu greckiego na gwieździe Betelgeza – α Orionis.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]