Katarzyna Wapowska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Katarzyna Wapowska
Herb
Ciołek
Rodzina

Maciejowscy herbu Ciołek

Data urodzenia

1530

Data śmierci

1596

Ojciec

Stanisław Maciejowski

Mąż

Kacper Maciejowski
Jakub Herburt
Andrzej Wapowski

Dzieci

Regina Herburt
Stanisław Jan Wapowski

Katarzyna Wapowska z Maciejowskich herbu Ciołek (ur. 1530, zm. 1596) – kasztelanka, dziedziczka wielu ziem na Rusi, fundatorka kolegium jezuickiego w Lublinie, kościoła w Dynowie i Hyżnem.

Urodziła się jako córka Stanisława Maciejowskiego - starosty zawichojskiego i Anny Czuryło ze Stojanowic. Jej bratem był Stanisław – kasztelan sandomierski i wojnicki, marszałek dworu królowej Barbary, marszałek nadworny koronny; poeta i mówca.

Poślubił ją wdowiec Kacper Maciejowski (zm. 1535) – rotmistrz królewski, który z Anną Leżeńską miał syna Mikołaja Maciejowskiego – wojewodę lubelskiego (1572). Po śmierci męża w 1535 r. wyszła za mąż za Jakuba Herburta (zm. 1549). Miała z nim córkę Reginę Herburt – poślubioną przez hetmana wielkiego koronnego Stanisław Żółkiewskiego, ur. pod Żółkwią w 1547 r., poległego w bitwie pod Cecorą w 1620 roku. Była od 1565 r. drugą żoną Andrzeja Wapowskiego (zm. 1574 r.) – kasztelana przemyskiego, syn Stanisława i Magdaleny z Jordanów. Katarzyna Wapowska była matką Jana Stanisława Wapowskiego, który w 1580 roku ożenił się z Katarzyną Kostczanką, h. Dąbrowa.

Mąż Katarzyny Wapowskiej – Andrzej Wapowski, w 1574 r., w czasie uroczystości koronacyjnych Henryka Walezego na Wawelu, gdy doszło do walki pomiędzy Samuelem Zborowskim i Karwatem sługą Jana Tęczyńskiego (zm. 1593), kasztelana wojnickiego, podjął się rozdzielenia walczących. Samuel Zborowski, zdenerwowany interwencją, uderzył Wapowskiego czekanem w głowę, wskutek czego tenże zmarł, a sprawca skazany został na banicję.

Dobra, które w 1522 roku przeszły w ręce kasztelana przemyskiego – Stanisława Wapowskiego, otrzymała wdowa po jego synu Andrzeju Wapowskim – (zabitym w 1574). Po niej dziedziczył jej syn Stanisław Jan Wapowski, a w 1632 r. Dynów przejął jego syn Karol Wapowski. (Wskutek działu zawartego w roku 1644 między braćmi Wapowskiemi, wnukami Katarzyny i Andrzeja: Mikołajem i Karolem, sprzedał Mikołaj; Bachórz Jerzemu Kazimierzowi Krasickiemu – podkomorzemu sanockiemu, a Karol, sprzedał Dynów; Marcinowi Konstantemu Krasickiemu, i także; Hartę, Lipnik, Wesołę, Łubno i Kazimirówkę).

Dług ciążący na posiadłościach rodu Maciejowskich spłaciła stryjeczna siostra chorążego Katarzyna Wapowska. 23 stycznia 1593 roku, Katarzyna Wapowska z Maciejowskich – wdowa po Andrzeju Wapowskim właścicielu Dynowa, w wystawionym w obecności biskupa przemyskiego Wawrzyńca Gorlickiego, dokumencie postanowiła zmienić na skutek wykupienia, istniejące w jej dobrach cerkwie, na kościoły rzymskokatolickie w Izdebkach, Hłudnie, Łubnie i Warze.

W roku 1590 ufundowała drewniany kościół, na wzniesieniu zwanym Tatarską Górą w Hyżne, a w nim umieściła w ołtarzu głównym obraz, (którego była ofiarodawcą) przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem, który następnie zasłynął cudami i został koronowany w 1932 roku, i dokończyła budowę kościoła w Dynowie w roku 1604. Wsparła też budowę kościoła w Lublinie.

Pochowana została przez syna Stanisława Wapowskiego w kościele w Dynowie.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Piotr Kałwa, Działalność kościelna Katarzyny Wapowskiej w ziemi sanockiej, Lwów, 1931
  • "Ksztalt pobotności to iest, żywot świętobliwy, y smierć chwalebna, Jey M. Paniey P. Katarzyny z Macieiowic Wapowskiey, Kasztelanki Przemyskiey, etc. z kitka exemplarzow. Przez X. Simona Wysockiego Societatis Jesu krótko zebrany w Kaliszu, w drukarni Woyciecha Oedeliusza rolm pańskiego 1606."
  • Stanisław Zabierzowski, Samuel Zborowski jako motyw literacki Pamiętnik literacki. Lwów 1930, r. XXVII, str. 400-403
  • Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa . Wyd. Z.P. POLIMER  Koszalin 2010, ISBN 978-83-89976-40-6, s. 256