Kościół św. Anny w Święcanach

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół św. Anny w Święcanach
A-160 z dnia 31.03.1972 r.[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Widok od strony wschodniej
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Święcany

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Anny w Święcanach

Wezwanie

św. Anny

Położenie na mapie gminy Skołyszyn
Mapa konturowa gminy Skołyszyn, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Święcany, kościół św. Anny”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Święcany, kościół św. Anny”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Święcany, kościół św. Anny”
Położenie na mapie powiatu jasielskiego
Mapa konturowa powiatu jasielskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Święcany, kościół św. Anny”
Ziemia49°46′14,1″N 21°16′28,7″E/49,770583 21,274639
Multimedia w Wikimedia Commons
Kościół pw. św. Anny

Kościół św. Anny w Święcanach – rzymskokatolicki kościół parafialny pw. św. Anny znajdujący się w Święcanach wzniesiony 1520.

Późnogotycka Grupa Pasyjna na belce tęczowej z 1540 należy do najcenniejszych zabytków świątyni.

Kościół znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego.

Całkowita powierzchnia kościoła wynosi 281m²[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Jan Długosz podaje, że już w latach 60. XV w. istniał w Święcanach kościół parafialny, który prawdopodobnie spłonął. Obecnie zachowana świątynia, zgodnie z tradycją, powstała w 1520 (datę tę odnaleziono w XVIII w. na jednym z ołtarzy), poświęcony w 1521[3]. W drugiej połowie XVI w. ściany i strop pokryto polichromią. W XVII w. kościół otoczono sobotami ufundowano nowe wyposażenie oraz wzniesiono wolno stojącą wieżę-dzwonnicę, którą w późniejszych latach dostawiono do korpusu nawowego. W 1863 do północnej ściany nawy dobudowano kaplicę św. Jana Nepomucena, a w latach 70. XIX w. do wieży dodano boczne aneksy. W 1871 artysta malarz Jan Tabiński wykonał nową polichromię zamalowując poprzednią. W 1900 pokrycia gontowe zastąpiono blachą. Gruntowny remont kościoła przeprowadzono w latach 60. XX w. W latach 1992-94 w czasie prac konserwatorskich odkryto i odsłonięto XVI-wieczne polichromie na stropie oraz wykonano transfer dekoracji malarskiej Jana Tabińskiego. W 2005 poddano konserwacji ołtarz główny, w czasie którego po zdjęciu kilku warstw polichromii otrzymano pierwotną[4].

  • Widok ogólny od strony wschodniej
    Widok ogólny od strony wschodniej
  • Widok od stawów
    Widok od stawów
  • Widok ogólny od strony północnej
    Widok ogólny od strony północnej

Architektura i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Kościół wzniesiony jest w konstrukcji zrębowej z wieżą o konstrukcji słupowo-ramowej, na zewnątrz oszalowany. Złożony jest z prezbiterium zamkniętego trójbocznie oraz szerszej nawy. Do prezbiterium od północy przylega zakrystia. Do nawy dostawione zostały: od północy czworoboczna kaplica, od południa przedsionek i od zachodu wieża o ścianach pochyłych, z niską izbicą nakrytą dachem namiotowym, przechodzącym w ostrosłupowy hełm. Nawa i prezbiterium nakryte są wysokim dachem dwuspadowym, krytym blachą, o wspólnej kalenicy z wieżyczką na sygnaturkę z latarnią.

Wnętrze nakryte jest stropem płaskim, w nawie z zaskrzynieniami, wspartymi na słupach. Strop nawy zdobi renesansowa polichromia figuralno-ornamentalna z II połowy XVI wieku, odsłonięta w latach 1992-1994. Na stropie w prezbiterium widoczna dekoracja kasetonowa namalowana przez Jana Tabińskiego. Prezbiterium oddzielone jest od nawy belkami: stropową i tęczową (również zakonserwowaną w latach 1992-1994), na tej ostatniej umieszczona jest późnogotycka Grupa Pasyjna z XVI w., wykonana przez twórcę określanego jako Mistrz Pasji Przydonickiej a ufundowana przez Feliksa Milnera, rajcę bieckiego. Z prezbiterium do zakrystii prowadzi późnogotycki portal zamknięty łukiem w ośli grzbiet.

Wyposażenie wnętrza pochodzi z różnych okresów. W późnobarokowym ołtarzu głównym z przełomu XVII/XVIII wieku umieszczony jest późnogotycki obraz św. Anny z lat 1530-40. Przy tęczy znajdują się dwa barokowe ołtarze boczne. Po lewej stronie ołtarz Matki Boskiej z 1710 z wkomponowanym w polu środkowym obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1763 roku. Po prawej stronie ołtarz św. Antoniego z 1690 roku z jego obrazem. W kaplicy ołtarz św. Jana Nepomucena z 1770. Oprócz Grupy Pasyjnej na uwagę zasługują wolnostojące: polichromowana gotycka rzeźba św. Wojciecha z lat 1430-40 i figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem z końca XIV wieku. Barokowa ambona pochodzi z 1740. Chór muzyczny malowany w arkadki mieści się nad głównym wejściem z organami z 1965. Poprzednie bezcenne zabytkowe barokowe organy przekazane zostały w 1965 do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku i po remoncie zamontowano w kościele z Bączala Dolnego[5].

  • Widok od strony południowej
    Widok od strony południowej
  • Elewacja frontowa
    Elewacja frontowa
  • Widok od strony zachodniej
    Widok od strony zachodniej

Otoczenie kościoła[edytuj | edytuj kod]

Obok świątyni stoi dzwonnica typu parawanowego wymurowana z cegły w 1910, do której przeniesiono trzy dzwony z wieży kościoła[6]. W czasie I i II wojny światowej okupanci rekwirowali dzwony na cele wojenne. Nowe dzwony zakupiono: jeden w 1945 w Świątkowej i trzy w 1974. Kościół ogrodzony jest starym murem z dzikiego kamienia rzecznego z drewnianym płotem i murowanymi kapliczkami.

  • Widok od strony północnej
    Widok od strony północnej
  • Dzwonnica
    Dzwonnica
  • Kapliczka przykościelna
    Kapliczka przykościelna

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-30].
  2. ↑ Parafia Św. Anny w Święcanach [online], Parafia Świętej Anny w Święcanach [dostęp 2020-10-25].
  3. ↑ Władysław Sarna, Opis powiatu jasielskiego, 1908 reprint JDK Jasło 1995, str. 170,171
  4. ↑ Władysława Kołodziej, Gabriela Ślawska, Gmina Skołyszyn: przeszłość i teraźniejszość, Skołyszyn 2006 str.300
  5. ↑ Ślawski Tadeusz, Święcany. Zarys monograficzny, Skołyszyn 1995, str.271
  6. ↑ Stanisław Tomkiewicz, Inwentarz zabytków powiatu jasielskiego, Muzeum Narodowe w Krakowie, 2001, s. 71,72

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Drewniane kościoły powiatu jasielskiego

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_św._Anny_w_Święcanach&oldid=73468291”