Kościół Świętego Krzyża w Bytomiu-Miechowicach

Kościół Świętego Krzyża
w Miechowicach
	nr rej. ; - A/581/2019 z 03.12.2019 (woj. śląskie); - 551/57 z 10.07.1957 (dawne woj. stalinogrodzkie)
	kościół parafialny
	; Fasada (2018)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Bytom-Miechowice
Adres	ul. ks. Jana Frenzla 42
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Świętego Krzyża
Wezwanie	Świętego Krzyża
Wspomnienie liturgiczne	14 września
Historia
Data zakończenia budowy	1856–1864
Dane świątyni
Styl	neogotyk
Architekt	August Soller(inne języki)
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Wieża kościelna; • liczba wież; • wysokość wież	; 1; około 60 m
Liczba naw	3
Nawa główna; • wysokość	; 13 m
Nawa boczna; • wysokość	; 11 m
	Położenie na mapie Bytomia Kościół Świętego Krzyża; w Miechowicach
	Położenie na mapie Polski Kościół Świętego Krzyża; w Miechowicach
	Położenie na mapie województwa śląskiego Kościół Świętego Krzyża; w Miechowicach
	50°21′29,7″N 18°51′23,7″E/50,358250 18,856583
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Kościół Świętego Krzyża w Bytomiu Miechowicach – kościół rzymskokatolicki wzniesiony w latach 1856–1864 w Bytomiu-Miechowicach, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.

Historia

Kościół został wybudowany w latach 1856–1864 w stylu neogotyckim według projektu Augusta Sollera(inne języki)^[3]. Wieżę w obecnym kształcie ukończono w 1894 r. Fundatorką kościoła była Maria Winckler z Domesów, wdowa po Franciszku Aresinie, a wówczas już żona Franciszka Wincklera.

Kościół miał pierwotnie stanąć na terenie parku zamkowego na miejscu starego, rozebranego w 1853 kościółka opisanego przez księdza Norberta Bonczyka w poemacie Stary Kościół Miechowski^[4]. Jednak ze względu na niestabilny i podmokły grunt (tzw. kurzawka) wybudowano go na sąsiednim wzgórzu. W krypcie kościoła spoczywają szczątki właścicieli Miechowic: Domesów, Aresinów i Wincklerów, zaś na przykościelnym cmentarzu znajdują się groby zamordowanych przez Armię Czerwoną w 1945 mieszkańców Miechowic.

W 1999 r. kościół otrzymał I nagrodę głównego konserwatora zabytków – „zabytek zadbany”. Pod kościołem była prowadzona eksploatacja złoża węgla kamiennego przez Kopalnię Węgla Kamiennego Bobrek-Piekary^[5], w 2016 roku wydobycie na zawał prowadzono na głębokości około 700 m w pokładzie 503^[6], co przełożyło się na deformacje bryły budynku – w 2016 roku jeden z filarów był wychylony o 2,98% od pionu w kierunku wschodnim^[7]. Z uwagi na prowadzone prace górnicze budynek wzmocniono m.in. ściągami stalowymi, rozporami oraz zewnętrzną płytą usztywniającą wokół kościoła^[6].

Architektura

Budynek wzniesiony z cegły^[6] w stylu neogotyckim^[6] na planie krzyża o wymiarach około 27 x 49 m^[6], orientowany^[6]. Nawa główna ma wysokość 13 m^[6], po jej obu stronach znajdują się nawy boczne wysokie na 11 m^[6], oddzielone od nawy głównej ceglanymi filarami^[6]. Nawy pokryte sklepieniami żebrowymi gwiaździstymi z cegły dziurawki^[6] Nad wejściem do świątyni góruje murowana wieża o wysokości około 60 m^[6] (do krzyża), nakryta dachem ośmiobocznym^[6]. Pod transeptem znajduje się podziemna krypta^[6].

W kościele znajdują się m.in.:

rzeźba Madonny wykonana z białego marmuru przez Teodora Kalidego – jest to ostatnie dzieło tego znanego artysty
portal nad wejściem głównym wykonany z piaskowca, z wyróżnionymi postaciami miechowity i górnika